Eurantica 2014 neemt 'Dromen van Brussel' als thema

In de stands van Eurantica is de rode draad dit jaar Brussel, of het nu gaat om lokale kunstenaars, geschilderde en gefotografeerde stadszichten of objecten die in Brusselse ateliers werden ontworpen. De minst elitaire kunstbeurs in zijn soort voegt daar een thematentoonstelling aan toe: ‘Dromen van Brussel’. Die is het toegangsticket waard, want het Museum van Elsene en de collectie van BNP Paribas Fortis halen er trots hun bruxelloiserieën van onder het stof.

A nne Vierstraete, de nieuwe directrice van Eurantica, geeft een nieuw cachet aan de Brussels Fine Art Fair Eurantica 2014. Onder de 125 exposanten, waarvan toch een 80 antiquairs en 35 nieuwe galerijhouders uit binnen- en buitenland, heeft ze een schare incontournables verenigd: Raf Van Severen, Henri Vanhoenacker, Catherine Gavage, Herwig Simons, Laurence Fayolle,... Daarmee wordt zeker ook de niet-collectioneur, die het gros van de bezoekers van Eurantica uitmaakt, met respect benaderd teneinde hem te verleiden tot dé ontdekking die zijn of haar woonkamer kan upgraden.

Ook wordt voor het eerst een museale verzameling kunst verwijzend naar de hoofdstad tentoongesteld – uiteraard niet te koop, en in een aparte ruimte. Die thematentoonselling heet Dromen van Brussel. Daarvoor werd Claire Leblanc, conservator van het Museum van Elsene, aangesproken als curator. Ze heeft samen met BNP Paribas Fortis (Brusselse nazaat van de Generale Bank) hun beider collecties uitgevlooid. En ze maakte een wel zeer eclectische selectie van werken die allemaal in verband met Brussel worden gebracht. Voor wie na een zoektocht naar meubels, foto’s, tapijten of lampen even rustig wil wegdromen bij Brussel. De rijke kunsttentoonstelling geeft het non-conformistische Eurantica meteen extra body. Ze is opgesteld in drie delen, die complementair zijn: C’était au temps ou Bruxelles…, Bruxelles, cet ailleurs d’autrefois en Bruxelles, cet ailleurs d’aujourd’hui (Nederlandse titels nog niet voorhanden, jmb.).

“Ik heb de selectie volledig afgestemd op Brussel, het thema van Eurantica 2014,” geeft Claire Leblanc mee. “In die context heb ik de tentoonstelling georiënteerd op werken die een Brussel evoceren, dat ofwel doorleefd en echt is, ofwel in de verbeelding leeft. En tegelijk staan die werken dichtbij en veraf van het Brussel dat we dagelijks beleven. Vandaar ook de zorg voor een evenwicht tussen oude en meer recente afbeeldingen van Brussel.”

Brussel verleidt
De vermenging van oud en nieuw, bewijst dat ‘Dromen van Brussel’ met zijn tijd meegaat. Drie foto’s (uit een reeks) Bruxelles 2000-2216 van Gilbert Fastenaekers en een digitale kleurprint La tour de Bruxelles (2008) van fotograaf Eric de Ville tonen dat het thema van de stad blijft inspireren en mooi hangt aan de muur. Het moderne werk moet niet onderdoen voor de negentiende-eeuwse parels van schilders als aquarellist Guillaume Vogels, waarvan Enclos à Groenendael te zien is. Of het werk Printemps van de pre-impressionistische realist Hippolyte Boulanger. Het monumentale doek Parc Royal sous la neige zagen we al eens hangen, achteraan in een salon van de neo-classicistische hoofdzetel van de Generale Bank (nu BNP Paribas Fortis), langsheen het Warandepark. Het hangt er wat verscholen. Dit oliedoek van Franz Gaillard – bij manier van spreken om de hoek geschilderd, en goed te situeren – doet een wandelingetje naar Eurantica alle eer aan. Het fascineert evenzeer als de IJskappers op de Vijvers van Elsene, geschilderd door Henri Van Seben. Levensecht en als je het stijladvies van de galerijhouders erop na mag houden, perfect te combineren met een hedendaags interieur.

Dat brengt ons bij de gedachte, dat als er een verhaal achter een kunstwerk zit, je als koper gemakkelijker te verleiden bent. Vandaar dat de Brusselse items ook her en der verspreid in de stands te vinden zijn, voor wie navraag doet. De eerste vereiste om één kunstwerk te smaken, is kwaliteit, ongeacht de periode en stijl, het mag zelfs religieuze kunst zijn. Daarnaast moet het werk uniek zijn, en verleiden. Uit één mond hebben kunsthandelaars als Van Severen, Vanhoenacker en Symons het over de slechte beïnvloeding door design- en interieurmagazines. ”Het is voor de woonkamer altijd beton en metaal, Zen en hout, en een flatscreen van twee meter naast een zetel van Eames, vintage of nieuw hermaakt door Vitra,” luidt het. “Eén ‘ander’ meubel, één schilderij of object maakt het hele karakterverschil in huis uit - zelfs al was het Romantiek, want mensen voelen er vaak iets bij, maar durven het niet in huis halen.” In dat opzicht kan een Lisière de bois en automne – Ferme de Saint-Eloi van Rodolphe Wytsman, lid van de avant-gardegroep Les XX en vijf keer verhuisd binnen Brussel, wel aanslaan. En ook de Jongen met rode sjaal, fauvistisch geschilderd door Jos Albert, kan als Brusselse kunst gerust een koper vinden op Eurantica.

Compagnie des Bronzes
En dan is er nog de zoektocht naar het vreemdsoortige Brussel-object, de rariteit, die onze nieuwsgierigheid nog jaren kan prikkelen. En die pretprikkels bezorgt wegens de ‘vondst’. Neem nu de metalen staanlamp met dubbele verlichtingselementen (foto naast de titel) in een wel zeer excentrieke vorm. Het object behoorde toe aan het interieurdecorum van een Brusselse maçonnieke tempel. Te weten dat logetempels hun symbolenrijk meubilair niet zomaar op straat zetten, is de herkomstlijn dus wel een onderzoek waard. Bovendien is de lamp getekend door de Franse architect Alban Chambon (1847-1928), die onder meer ook de ontwerper was van het Métropole Hotel en de Beursschouwburg, met alle decoratie-elementen. Op en top Brussels dus, al was de man Parijzenaar.

Dezelfde handelaar wist ook een metershoge bronzen vaas (foto links) op de kop te tikken, die een perfecte mix van Brusselse symboliek combineert. Volgens de stempel in het brons komt het monumentaal decoratiestuk van de Compagnie des Bronzes de Bruxelles. Een bedrijf (1854-1979) dat eerst in de Stormstraat en later in het industriële Laag-Molenbeek zijn atelier had. Naast stukken voor stoommachines, waterketels, spoorwegmateriaal, kranen, straatverlichting en ornamenten allerhande – zelfs de beeldengroep van de Kleine Zavel en de grote poort van het Justitiepaleis – werden hier kunstzinnige interieursculpturen gemaakt, dankzij innovatieve technieken. Tussen 1861 en 1902 waren heel wat artiesten rechtstreeks contractant bij de Compagnie om decoratieve objecten te ontwerpen. Het kwaliteitslabel van de Compagnie, stond voor zijn verloren wastechniek en bronspatina bekend tot bij de ‘grote’ namen, zoals Hippolyte Moreau en de manufacturen Gallé en Daum. Zij plaatsten er gretig bestellingen voor hun detailelementen in brons. Tijdens de art-nouveauperiode kwamen daar ook sierlijke cache-pots in florale stijl en ornamentvazen voor de wintertuin bij kijken. Daar moet deze dikbuikige, monumentale en majestueuze vaas bij gesitueerd worden. Onderzoek kan nog uitmaken van wanneer de vaas dateert, want bekend is dat de kwaliteitsproductie van de Compagnie – weliswaar door ambachtsliedentekorten – vanaf 1899 daalde. Komt daarbij dat dit vaasmodel een uitvergrote moerasiris op de buik draagt. Honderd jaar later hét symbool van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zoals herkenbaar is op de regionale vlag. Een hebbeding voor het Brussels parlement, want een opvallendere Brusselse iris zal wel niet te vinden zijn op het salon.

Eurantica

data: 14 > 23/03, van 14.00 > 19.00 (weekend vanaf 11.00)

specials: 18/03: vrouwen gratis - 20/03: nocturne tot 22.00

waar: Brussels Expo, Belgiëplein 1, Laken