Freddi Smekens: Kaduk

Broos, breekbaar, kwetsbaar of eventueel korzelig, versleten en frêle. Dat zijn enkele van de woordjes waarmee men ons Brusselse woordje 'kaduk' zou kunnen omschrijven. Wanneer men zegt: "Hij (of zij) zeet er nogal kaduk ooit vandoeg," dan zegt men dat meestal van iemand dee ewa bliekskes op de kam es. Met andere woorden, over een persoon die niet bepaald een hoge dosis adrenaline door zijn aderen heeft stromen. En wie van ons, waarde lezer, heeft zich nooit op de een of andere manier 'kaduk' gevoeld?

Kaduk overkomen kan ook romantisch zijn. Zo heb ik al ettelijke stadsgenoten en andere mensen ontmoet die hun uiterste best deden om er zo kaduk mogelijk uit te zien. Voortdurend blaken van zelfverzekerdheid is tenslotte niet zo'n overtuigend handelsmerk.

Tot hiertoe hebben we het alleen over mensen gehad, waarde lezer. Even graag over naar de voorwerpen nu. We beginnen bij de meubelen. Wanneer men op een stoel gaat zitten die niet heel stabiel onder ons zitvlak staat, die met andere woorden waggelt, dan heeft men het over: "Daan stool es nogal kaduk." Natuurlijk kan men dat euvel verhelpen door een bierviltje onder een van de stoelpoten te steken. De laatste keer dat ik zulks voor iemand gedaan heb, kreeg ik naderhand als commentaar: "Merci, naa es em nog kadukker."

Die laatste ervaring met de stoel doet mij trouwens aan een andere belevenis denken. Misschien heb ik ze hier ooit al te berde gebracht, maar voor de lezer die dat gemist heeft, wil ik ze nog graag even oprakelen. Op een avond dus, waarde lezer, zit ik in café Cirio aan een glaasje half-en-half te nippen. Ik dacht bij mezelf: "Schuun café, toffe meense..." Staat aan de tafel naast mij daar toch geen wat oudere dame recht die aanstalten maakt om het pand te verlaten, zeker? Ietwat kaduk grijpt ze naar haar mantel die aan de kapstok hangt, en ze heeft wat moeite om die aan te trekken. Galant als ik soms kan zijn, veer ik recht om haar een handje te helpen. En weet u wat de reactie van de kaduke, maar toch nog kwieke dame was, waarde lezer? "Lot mo, menneke, 't es al moojlaaik genoeg zuu." Zo ziet men maar dat niet alles of iedereen even kaduk is als men zou denken.

We hadden het hierboven over het 'romantische' aspect van ons woordje kaduk. Welnu, waarde lezer, van alle vrienden-dichters die ik van nabij of van een zekere afstand heb gekend, was het mijn kunstbroeder Jotie T'Hooft die nog de beste omschrijving van ons woordje kaduk op een poëtische manier heeft weten te verwoorden. Hij schreef namelijk tijdens een van de somberder herfstavonden: "Er mag geen blad vallen of ik val mee." Vaak heb ik gedacht dat ondergetekende alles altijd beter kon verwoorden. Maar voor één keer was dat niet het geval en heb ik me verbaal gewonnen moeten geven. Met veel plezier, overigens.

Natuurlijk zou T'Hoofts redenering voor iedereen van ons kunnen gelden, maar dan maak ik toch de bedenking: "Ge moet wel híél kaduk zaain vè zu eet op papee te kraaige." Kaduk zaain in de zin van 'vallen', 'uiteenvallen' en 'ineenstorten' dus.

Het hoeft niet altijd romantiek troef te zijn. Zoals aangetoond (dat hoop ik althans) heeft ons woord kaduk zowel positieve als negatieve kanten. Om maar één kaduk voorbeeld te geven, graag het volgende. Zovele vliegreizen heb ik niet achter de rug, maar telkens als ik op het tarmac een vliegtuig nader, denk ik bij mezelf: "Awel, da zeet er mo e kaduk vleeger­ke ooit." Natuurlijk is dat een vooroordeel, waarde lezer, maar de dag dat mijn inschattingsvermogen geen kaduke kantjes meer vertoont, zal ik mij pas écht zorgen beginnen te maken.

Zoals onderhand bekend is, sluit ik deze Brusselse rubriek niet graag af met een pessimistische noot. Vandaar mijn ad remme antwoord aan iemand die me erop wees dat sommige van mijn vakantiefoto's nogal onscherp waren. Ik ben, al zeg ik het zelf, nogal goed in het slikken en verteren van kritiek. Maar die keer vond ik het er wel wat over. En zich in zijn eer gekrenkt voelen kan een mens kaduk maken. Welnu, waarde lezer, wat kon ik anders antwoorden dan: "Hoo? Ni scherp!? Lot neki zeen! Ja... Enfin... Naa da ge 't zegt. Mo doe es masscheen nen ooitleg veu. En sprekt ma gerust teige as ik ongelaaik hem. Het leit masscheen wel on maa, Mo langs den andere kant es maaine Kodak eive kaduk as gaa."