Laptopia: Cinema Vendôme

Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren. Deze week stapt hij binnen in Cinema Vendôme in Elsene.

DINSDAG 19 JANUARI, 21.40 UUR

Met enige regelmaat maken we de begrafenis van een buurtbioscoop mee. De laatste in een lange rij was Styx in Elsene. De Styx overschreed met haar budget ook zichzelf, en belandde zo na een lange doodsstrijd in de onderwereld.

Maar er zijn ook rari nantes die overleven. Cinema Vendôme is misschien net iets te groot om tot de categorie van kleine buurtcinema’s te behoren, maar de morfologie en atmosfeer van de bioscoop zijn gelijkaardig en mogen dus gekoesterd worden. Vendôme staat netjes in de huizenrij van de Waversesteenweg, maar haar gevel begroet de voorbijgangers met een galante buiging. Die schuin overhellende gevelpartij is typisch voor oude buurtcinema’s, en ik vraag me af of ze ook altijd al de bedoeling heeft gehad om nieuwsgierigen meteen op te slokken in het magische filmuniversum. Zo’n oude cinema is in ieder geval één van de weinige gebouwen waarvan de vorm de specifieke functie verraadt. Je kan je afvragen waarom architectuur niet vaker zo’n conventionele vorm aan een bepaalde functie koppelt.

Van de twee loketten is alleen het linkse open. Een jonge gast met achter zich affiches van oude films, schuift het luikje opzij achter de uitgespaarde halve cirkel waardoor onze transactie zich voltrekt: ik geef acht euro, en krijg in ruil een filmticket. Hier dringt zich een overpeinzing op over het fenomeen ‘ticket’ - een ons zeer vertrouwd, maar toch ook zeer curieus en archaïsch stukje waardepapier. Hoe lang zullen tickets nog bestaan? Binnenkort zwaaien we namelijk allemaal eens met de smartphone als we ons ergens toegang tot willen verschaffen. Onze kinderen zullen ons dan vragen wat uitdrukkingen als ‘een ticket naar de zon’ of ‘een ticket naar de ondergang’ wel mogen betekenen. Het zal ons dan niet helemaal meevallen om hen uit te leggen wat wij voorheen - bijvoorbeeld in een bioscoop - dan wel precies deden met die tickets. Nadat ik mijn blauwe filmticket heb gekregen en de glazen toegangsdeur ben binnengegaan, moet ik het meteen weer afgeven aan de mevrouw die daar staat te wachten. Voor deze nieuwe transactie wordt mij een vrij te bepalen bedrag aan drinkgeld aangerekend. Het kind aan wie je dit ritueel uitlegt zal zich misschien afvragen waarom de eerste man achter het loket per se de hulp van een voorbijganger nodig had om zijn blauwe papiertjes naar zijn collega twee meter verderop te laten transporteren. Het zal zich misschien ook afvragen of de personeelskost die met dit ritueel gepaard gaat niet nefast was voor een sector die al als zieltogend geboekstaafd stond. De kans bestaat dat het kind concludeert dat tickets de ondergang van de cinema hebben betekend, in plaats van te begrijpen dat tickets kopen en weer afgeven leuk is, en dat het eigenlijk ook geen pas geeft om zonder filmticket naar de film te gaan.

Op de verdieping van Vendôme is een zithoek met een toog en daarop een mandje met wat chips en chocolade. Allemaal zeer aandoenlijk vergeleken met de cholesterollercoaster die je in de Kine-, Metro-, en Utopolissen naar de zalen brengt. Het interieur van Vendôme is erg netjes. Pas geschilderd en heringericht op een sobere en smaakvolle manier.

Ik haast me echter naar zaal 4, want het ontbreekt hier aan reclamespots die het gelijk van een verstokte laatkomer als ik zouden kunnen bewijzen. In de zaal zitten, ikzelf inbegrepen, vijf toeschouwers. Toch gebruiken we voor de sport nog al onze jassen en sjaals om ons territorium af te bakenen en ervoor te zorgen dat niemand het in zijn hoofd haalt naast of voor ons te komen zitten.

De lichtkegel van de projector markeert het golvende silhouet van de zee lege stoeltjes voor mij. Rechts aan de muur hangt een brandblusapparaat. Links staat een vuilbak voorzien van een strakke nieuwe zak, klaar voor de dienst. Laag-bij-de-grondse schemerlichtjes verlichten de vloer, maar er zitten geen LED-strips op de trappen. Het is hier dus nog altijd toegestaan om te struikelen in het wormgat dat je naar de realiteit van de geprogrammeerde film katapulteert.

In dit geval ligt die realiteit nauwelijks een kilometer ver. Regisseur Manu Riche filmde Problemski Hotel immers in het leegstaande Fortisgebouw naast Bozar. Dat is goed gezien. Zijn film vertoont zo eenheid van plaats, tijd en handeling, kon gedraaid worden op een goedkope locatie, en brengt hulde aan gebouw dat straks tegen de vlakte gaat. De ironie waarmee Riche een bankgebouw als asielcentrum kan laten doorgaan is meegenomen, en is precies mogelijk omdat architectuur liever niet te vaak een conventionele vorm aan een bepaalde functie koppelt. Benieuwd wat zich ooit in cinema Vendôme zal afspelen als die zijn oorspronkelijke functie van magische kijkdoos zal hebben verloren.