Vlaamse Club huldigt gedenkplaat Van Ostaijen in

Iedereen associeert Paul van Ostaijen (1896-1928) met Antwerpen, maar de modernistische dichter maakte ook even deel uit van een artistiek netwerk in Brussel. De Vlaamse Club Brussel en Het Goudblommeke in Papier brengen dat feit in herinnering met een tweedaagse rond de inhuldiging van een gedenkplaat voor Van Ostaijen in de Naamsestraat.

Boem Paukeslag, Slinger singer naajmasjien… het zijn poëtische kreten die tot het Vlaams literair erfgoed behoren en afkomstig zijn van de in Antwerpen geboren Paul van Ostaijen. Dat Van Ostaijen na de Eerste Wereldoorlog een tijdje in Berlijn verbleef, is velen niet onbekend, maar in 1925 en 1926 woonde hij ook in Brussel, en dat is minder geweten. Dat verblijf van Van Ostaijen in onze hoofdstad wordt op 3 en 4 september herdacht. Zondag om elf uur wordt een herdenkingsplaat ingehuldigd aan de gevel van de Naamsestraat nummer 70, waar Van Ostaijen ooit samen met kunstliefhebber Geert van Bruaene de kunstgalerie À la Vierge Poupine openhield.

Op het ogenblik dat Van Ostaijen naar onze hoofdstad kwam, had hij de bundels Music-Hall (1916), Het sienjaal (1918) en Bezette stad (1921) al geschreven. Maar het taalgenie dat mede door zijn typografische experimenten naam had gemaakt, hield ook van beeldende kunst. In 1925 werd hij uitgenodigd door de Franstalige dichter Pierre Bourgeois, om samen met diens collega René Verboom de leiding van de universitaire artistieke groepering Compagnons de la Lanterne Sourde te nemen. Eenmaal hier kwam Van Ostaijen al snel Van Bruaene tegen, en in hetzelfde jaar openden ze al samen A la Vierge Poupine - De mollige maagd - om expressionistische kunstenaars te tonen en verhandelen. Geert van Bruaene was wat de kunsthandel betreft niet aan zijn proefstuk toe. In 1923 had de artistieke spilfiguur, die pas veel later, in 1946, een kunstenaarsnest zou maken van Het Goudblommeke in papier, al het Cabinet Maldoror gevestigd in Hotel Ravenstein aan de Kunstberg. Daar organiseerde hij tentoonstellingen met werk van onder anderen Eugène Laermans, George Minne, Jacob Smits en Leon Spilliaert. Het was wellicht ook daar dat hij in contact kwam met Van Ostaijen, en de plannen smeedde voor À la Vierge Poupine.

Magritte
Helaas bleek het toch niet zo goed te boteren tussen de Antwerpenaar en de Brusselaar, die er allebei een eigen agenda op nahielden en daardoor na nauwelijks een jaar en een aantal financiële problemen later alweer uit elkaar gingen. À la Vierge Poupine kende tot 1927 nog wel een doorstart aan de Louizalaan. Dit keer onder leiding van musicus en kunstenaar E.L.T. Mesens, die contacten onderhield met zowat de hele Westerse avant-garde (Tristan Tzara, Man Ray, Max Ernst,…). Mesens zou Van Ostaijen in contact kunnen hebben gebracht met René Magritte die een illustratie leverde voor Van Ostaijens Het bordeel van Ika Loch uit 1926. Hoe dan ook trok Van Ostaijen in 1926 terug naar Antwerpen. Twee jaar later stierf hij aan tuberculose in Anthée. Na Het Goudblommeke zou Van Bruaene in 1950 ook nog de galerie Le Diable par la queue (later L’agneau moustique) oprichten aan de Kerstenmannekensstraat 12, waar nu Hotel Warwick gevestigd is. Daar zou hij hoofdzakelijk Congolese schilders exposeren.

Zondag na de presentatie van de gedenkplaat in de Naamsestraat zal de dichter Peter Holvoet-Hanssen ook de genoemde adressen aan de Kunstberg en in de Kerstenmannekensstraat aandoen tijdens een poëziewandeling die eindigt met een receptie in Het Goudblommeke in Papier. Piet Maris van het artiestencollectief Choux de Bruxelles zorgt daarbij voor muziek.

De gedenkplaat in gepolijst staal bevat tekst in het Nederlands en het Frans. Naast het logo van Het Goudblommeke en van de Vlaamse Club Brussel staan twee QR-codes die de nieuwsgierige bezoeker leiden naar de websites waar men in de twee talen de geschiedenis van kunstgalerie Á la Vierge Poupine kan lezen. Bij de inhuldiging hoort ook een toespraak van schrijver en criticus Matthijs de Ridder, die maandag om 19u45 de feestelijkheden afsluit met de lezing Paul van Ostaijen in Brussel in de Spiegelzaal van gemeenschapscentrum De Markten.