Nieuwe regeling voor warme dagschotels in overheidsrestaurants

Op 1 december wijzigt het aanbod in de restaurants van de Vlaamse administratietorens van de Noordwijk. "Waar kan ik nog warm eten?" wordt plots de meest gestelde vraag.

Op het werk kunnen lunchen, en dan nog het liefst warm, beschouwt de ambtenarij al jaar en dag als een verworven recht. Voor de overheid die de interne restaurants aanbiedt, is het een service naar het personeel. Goedkoop, snel en dichtbij eten, daarop draait het hele concept.

In de Noordwijk, waar de administratie van de Vlaamse Gemeenschap een getto vormt, zitten een zesduizendtal ambtenaren. In de Koning Albert II-laan alleen al staan vijf kantoortorens: het Boudewijngebouw (voor 1.000 ambtenaren), Conscien­ce (1.100), Phoenix (600), Ellips (1.500) en Graaf de Ferraris (1.200).

Tel daar het Arenberggebouw (600) bij het Centraal Station bij, en de twee sta­tionsbuurten zijn goed bedeeld met haast uitsluitend buiten Brussel wonende Vlaamse ambtenaren.

Overal vraagt het overheidspersoneel om intern te kunnen eten - de cafetaria van Arenberg is daarin een stap vooruitgegaan sinds 2009 -, maar een aantal technische problemen in keukens heeft geleid tot structurele veranderingen, en daardoor vanaf 1 december voor andere menu's.

Smos en Prokorn
De wijzigingen hebben twee oorzaken. In de Ferraris-keuken was de infrastructuur nooit echt berekend op een aanbod van warme schotels. De temperatuur liep er te hoog op, en de werkomstandigheden voor het keukenpersoneel lieten te wensen over. Gevolg: vanaf volgende week staan er geen warme snacks meer op de kaart van het restaurant Ferraris. In de plaats komt een wisselend aanbod van koude schotels. Warme soep is er wel. En net als overal is er het speciale 'beleg van de week', bijvoorbeeld kip met pesto, naast klassiekers als ne smos . En spe­ciaal 'brood van de maand', zoals Prokorn of ciabatta. Niemand die zijn honger niet kan stillen, maar warm is hier voorgoed verleden tijd.

Ook in het Boudewijngebouw noopten technische problemen tot een dringende reorganisatie. Een grondige renovatie van de keuken werd begroot op twee miljoen euro. Dat kon de bevoegde minister niet verteren, en niet onterecht, want de huur van het pand loopt al volgend decennium af. Voor alle duidelijkheid: van alle genoemde gebouwen is alleen het Graaf de Ferrarisgebouw eigendom van de Vlaamse Gemeenschap, de rest wordt gehuurd.

Het personeel van het Boudewijngebouw, dat tot nu toe kon kiezen tussen twee warme schotels en een steak op de 'warme kaart', moet het vanaf december stellen met drie (een uitbreiding) vervangende gerechten van het type pasta, panini en quiche. Dat wordt dan bijvoorbeeld penne all'arrabbiata, cannelloni, pannenkoek met zalm en spinazie, kipburger, quiche lorraine of een croque. Van een van de drie gerechten komt altijd een vegetarische variant op de kaart: dan zit in de pasta bolognese bijvoorbeeld alleen tomatensaus. Doordat de frietketels de keuken uit vliegen - pech voor de liefhebbers van friet en gefrituurde calamares -, wordt een en ander wel gezonder.

Zeven chef-koks
Voor de 'klassieke' warme schotels kunnen de Vlaamse ambtenaren dus alleen nog terecht in het restaurant van het Ellipsgebouw en in het Consciencegebouw. Het restaurant Ellips, het nieuwste van de reeks, is nu al een voltreffer. Op dit moment werken er 1.500 Vlaamse ambtenaren in het gebouw. Een uitbreiding tot tweeduizend is gepland voor de loop van 2010. Er wordt al een aantal verdiepingen bij gehuurd om de administratieve diensten te kunnen herstructureren, én om een honderdtal federale ambtenaren als nieuwe Vlaamse ambtenaren onderdak te geven. Die worden overgeheveld vanuit de federale belastingdiensten. De capaciteit van het restaurant is daar nu al op berekend. Anders Werken heeft berekend hoeveel mensen er per dag effectief in het gebouw zijn, en met deze cijfers is een zo goed mogelijke prognose gemaakt van de nodige restaurantruimte in elk gebouw.

Conscience (gekoppeld aan Phoenix) en Ellips krijgen, door hun personeelsomvang, nu al de meeste lunchers in hun restaurants: respectievelijk 221.296 en 165.330 passages aan de kassa (cijfers van 2008) . Met het Boudewijngebouw (148.107) en Graaf de Ferraris (122.804) erbij wordt afgeklokt op 657.537 passages. (Het is natuurlijk mogelijk dat één iemand meermaals per dag langskomt, bijvoorbeeld om een koffiekoek te kopen in de ochtend en een fles water na de middag.)

Mogelijk zal het aantal 'restaurantgebruikers' in Conscience en Ellips toenemen, omdat alleen daar nog de klassieke warme dagschotel voorgeschoteld wordt. In het Boudewijngebouw komen ter vervanging dus wel de 'betere snacks'. Koude schotels zijn er overal, behalve in het Boudewijngebouw. Sinds september zijn die er ook in de cafetaria van Arenberg (voordien was hier alleen catering van soep en broodjes vanuit het Boudewijngebouw). Een uitgebreide saladbar is er ook overal, behalve in Ferraris. Soep, broodjes, koffiekoeken én desserts wordt altijd en overal in de vijf eethuizen aangeboden, en daarmee kan elke hongerige ambtenaar al goed overleven.

Maar wie maakt nu al dat eten? Daarvoor staat het Agentschap voor Facilitair Management (AFM) in, in 2006 opgericht en 'intern verzelfstandigd' (zoals dat heet) binnen het beleidsdomein Bestuurszaken van de Vlaamse overheid.

Alle bedrijfskeukens worden door eigen koks, keuken- en serveerpersoneel (en cateringservice) van het AFM bemand, met een vaste ploeg én een mobiele (om zieken te vervangen), samen tweehonderd man restaurantpersoneel. Die bedienen overigens ook de twee overige AFM-restaurants van het Vlaams Administratief Centrum in Hasselt en Antwerpen (Anna Bijns). En in 2010 komt daar een overheidsrestaurant in Leuven bij.

De zeven chef-koks, ieder baas van een keuken, komen maandelijks samen om de aankopen op elkaar af te stemmen, wat de inkoopprijs drukt. De personeelskosten en de infrastructuur zijn de enige extra kostenposten voor de overheid.

Intern volgen de koks de richtlijnen op, bijvoorbeeld over de grootte van het stuk vlees of vis, en de gezondheidsregels. Een diëtist, die de voedingswaarde (vitamines) kan berekenen, is er dan weer niet. Maar meer stomen en minder vetstoffen gebruiken is wel de regel.

Werk voor iedereen
Met de verandering in het menu-aanbod, en de grotere 'buitencirculatie' die dat misschien teweegbrengt, komt een ander probleem weer bovendrijven. Is het nog nodig om al het overheidspersoneel warme maaltijden aan te bieden?

Voor- en tegenstanders hebben beiden legio argumenten. De voordelen gaan tot 'een kans op werkverschaffing aan niet-geschoolde werkkrachten (niveau D)'.

Bij de nadelen wordt bijvoorbeeld geschermd met 'slechte voedingsgewoonten' en 'concurrentie voor de Brusselse horeca'. We zetten (hiernaast links) enkele harde pro's en contra's op een rij. Laat er uw bord niet voor staan.

Eten op het werk: pro's

• Thuis niet hoeven koken/eten
• Goedkoop (zeker voor alleenstaanden)
• Sociaal contact met collega's
• Aanmoediging om 's middags eens weg van het bureau te komen
• Gevarieerd aanbod (keuze tussen verschillende overheidsrestaurants)
  

Eten op het werk: contra's

• Familiale cohesie van samen warm eten/samen koken wordt gemist
• Niemand weet precies wat hij/zij eet
• Menu niet opgesteld door diëtisten
• Concurrentie voor de horeca
• Weinig integratie in de stad
• Zelfredzaamheid wordt afgezwakt
  

:: Nog enkele dagen is het menu ook voor niet-ambtenaren per restaurant te raadplegen op www.vlaanderen.be/resto; vanaf december blijft de informatie intern