N-VA: Brusselse dienst arbeidsbemiddeling schiet tekort

De situatie op de Brusselse arbeidsmarkt is bijzonder precair, vindt N-VA. Uit cijfergegevens over werkgelegenheid en werkzaamheid die Brussels senator Karl Vanlouwe en kamerlid Zuhal Demir in hun bezit hebben, blijken opmerkelijke verschillen tussen het Vlaams Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De werkzaamheidsgraad meet het aantal werkenden in de bevolking op beroepsactieve leeftijd. In 2010 waren er per 100 inwoners op actieve leeftijd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest slechts 59 aan het werk, tegenover 62 in Wallonië en 72 in Vlaanderen. Opvallend hierbij is de positieve trend in het Vlaams Gewest over de periode 2000-2010 en het status-quo in het Brussels Gewest.De werkzaamheidsgraad in het Brussels Gewest ligt bovendien aanzienlijk lager dan het Belgische en het Europese gemiddelde, met respectievelijk 67,6 en 68,6 procent.

De werkloosheid ligt in het Hoofdstedelijk Gewest dan weer meer dan drie keer zo hoog als in het Vlaams Gewest (17 procent in Brussel, 12 procent in Wallonië en 5 procent in Vlaanderen).Vooral de jeugdwerkloosheid is erg hoog. Maar liefst veertig procent van de jonge beroepsbevolking van Brussel is werkloos, tegenover dertig procent in het Waals en 16 procent in het Vlaams Gewest, en een gemiddelde van 21 procent in de Europese Unie. Ook hier merken wij dat de kloof steeds groter wordt.

Sanctie
Hoe is het mogelijk dat in het hart van de Europese Unie deze penibele arbeidsmarktsituatie niet opgelost raakt, en zelfs verslechtert?

De slechte werking van de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling Actiris biedt ongetwijfeld een deel van de verklaring. Terwijl de voorbije jaren in het Vlaams en Waals Gewest een versterkt activeringsbeleid voor werkzoekenden werd uitgebouwd (VDAB en Forem), bleef de Brusselse dienst - ook na de naamsverandering van BGDA/Orbem naar Actiris - in hetzelfde bedje ziek.

Het aantal dossiers van 'werkonwillige' werklozen dat vanuit de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling wordt overgemaakt aan de RVA, ligt dan ook veel lager dan in het Vlaams en het Waals Gewest. Vanuit het Waals Gewest (Forem) merken we de voorbije jaren een opmerkelijke inhaalbeweging (van slechts 186 dossiers in 2003 naar meer dan 11.000 in 2010); het aantal dossiers vanuit het Brussels Gewest blijft nog steeds beperkt tot ongeveer één op tien van alle dossiers die RVA ontvangt. In Brussel loopt een werkloze hierdoor maar zes procent kans op een sanctie van de RVA, tegenover 13 procent in het Vlaams Gewest en 9 procent in het Waals Gewest.

Deze sombere analyse van de Brusselse arbeidsmarkt en het falende Brusselse beleid is niet nieuw. Een belangrijkere vraag is dan ook of we beterschap mogen verwachten als gevolg van het akkoord over de zesde staatshervorming. In de toekomst worden immers de gewestelijke diensten (Forem, Actiris en VDAB) bevoegd voor de controle en bestraffing van werklozen. Het blijft wel de RVA die de uitkeringen betaalt, en dus de budgettaire gevolgen draagt van het beleid dat de regio's voeren - of niet voeren. Deze nieuwe bevoegdheidsverdeling is dan ook exemplarisch voor het gebrek aan financiële en inhoudelijke responsabilisering van de deelstaten in het bereikte akkoord over de zesde staatshervorming.

Als gevolg van de onbeperkte duur van de werkloosheidsuitkeringen is het in België van belang een actief beleid te voeren in de begeleiding, opleiding en controle van werklozen. Zo kan sociale (uitkerings)fraude voorkomen worden en raakt het maatschappelijk draagvlak van de werkloosheidsverzekering niet ondermijnd. Uit de cijfers over de omvang en evolutie van de activering en controle van werklozen blijkt dat het Brussels Gewest op dit vlak structureel achterblijft op het Vlaams en Waals Gewest.

Als gevolg van de nieuwe bevoegdheidsverdeling dreigt die achterstand nog verder te vergroten, want de coördinerende en faciliterende rol die de RVA in het verleden op dit vlak opnam (via de zogenaamde RVA-facilitatoren), verdwijnt in de toekomst, zonder dat hier een nieuwe verantwoordelijkheid voor de regio's tegenover staat (qua regelgeving noch budgettair).

De dupe
En zo dreigen de Brusselse werkzoekenden de dupe te worden van de zesde staatshervorming. Er ontbreekt immers nog meer dan vroeger een impuls voor een sterker activerend beleid voor de Brusselse werkzoekenden, die vaak laaggeschoold en langdurig werkloos zijn. De Brusselse regering heeft in het recente verleden steevast gekozen om de extra middelen te besteden aan gesubsidieerde tewerkstelling in de publieke sector (met gesubsidieerde contractuelen), en heeft tegelijk verzuimd te investeren in een actieve begeleiding van de groeiende groep werkzoekenden naar de reguliere (private) arbeidsmarkt. Tekenend voor het gebrek aan vertrouwen in deze Brusselse instelling is de vaststelling dat de meeste Brusselse werkgevers hun vacatures zelfs niet melden bij Actiris...

De cijfers over de groeiende achterstand op de Brusselse arbeidsmarkt zijn en blijven ontluisterend. In het hart van Europa ligt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat er ondanks zijn vele troeven niet in slaagt een inhaalbeweging te maken op sociaal-economisch vlak, maar verder wegzinkt in de malaise. De hervorming van de Brusselse instellingen en de nieuwe bevoegdheidsverdeling vormen een nieuwe gemiste kans voor een slagkrachtig beleid voor Brussel. In de zesde staatshervorming wordt de Brusselse bevolking verder overgeleverd aan de lethargie en inefficiëntie van het Brusselse bestuur. Dit is alvast niet de hervorming die wij voor ogen hadden voor onze hoofdstad.

door: Karl Vanlouwe, senator uit Brussel, en Zuhal Demir, kamerlid, beiden N-VA