N-VA: 'Tweetalige scholen zijn taalarme scholen'

Brussels minister Guy Vanhengel (Open VLD) pleit voor tweetalige scholen waar tweetalige leerkrachten zullen lesgeven. Dat komt neer op het inzetten van taalarme leerkrachten in Nederlands-arme scholen en op een verdere uitholling van de kwaliteit van het onderwijs in Brussel, Liesbet Dhaene en Koen Daniëls (N-VA), respectievelijk Brussels en Vlaams parlementslid.

Een belangrijke reden waarom anderstalige ouders kiezen voor het Nederlandstalig onderwijs in Brussel is dat ze willen dat hun kinderen tweetalig worden: Frans leren ze in hun thuisomgeving, Nederlands op school. Tweetaligheid is in Brussel essentieel om een job te vinden. Het Franstalig onderwijs staat voor perfect eentalige leerlingen die – om het met de woorden van FDF-minister Didier Gosuin te zeggen – een ticket naar werkloosheid krijgen. Het Nederlandstalig onderwijs staat voor kwaliteit, de kennis van het Nederlands en dus een ticket naar een job.

Maar de keuze voor het Nederlandstalig onderwijs is niet probleemloos. Het Nederlandstalig onderwijs gaat uit van een voorafgaande basiskennis van het Nederlands bij de leerlingen. In Brussel worden kinderen die geen woord Nederlands kennen in het Nederlandstalig onderwijs gedropt. Daarbij komt dat de omgevingstaal in Brussel – in tegenstelling tot in Vlaanderen – hoofdzakelijk het Frans is. Voor veel Brusselse anderstalige leerlingen is het Nederlandstalig onderwijs “zwemmen of verzuipen”. Vanuit Franstalige hoek kwam dan ook vrij snel de roep naar tweetalig onderwijs. Het geven van vakken in het Frans vermindert het – moeilijke – Nederlands en de anderstalige ouders kunnen gewoon in het Frans met de school communiceren. Waarom moeilijk als het makkelijk kan!

Dat het Nederlandstalig onderwijs in Brussel geen onverdeeld succes is, blijkt duidelijk uit het laatste rapport van de onderwijsinspectie. Het lage talig niveau van de leerlingen maakt het de scholen moeilijk om de leerplannen voor vele vakken te realiseren. Brusselse leerlingen hebben minder kansen om te slagen in het hoger onderwijs. Voor de onderwijsinspectie is het verlagen van het niveau van de eindtermen in Brussel echter geen optie. Want dat “zou de maatschappelijke segregatie in Brussel bevorderen”. Om de eindtermen te halen, moet taalgericht (Nederlandstalig!) onderwijs gegeven worden in elk leergebied én elk vak.

Toch blijft minister Vanhengel hardnekkig de verfransing, nu onder de vlag van tweetaligheid, van de Nederlandstalige scholen verdedigen. De onderwijsreglementering voorziet vandaag – gelukkig – niet in de mogelijkheid om tweetalig onderwijs te organiseren. Dus moet het maar via immersie, dat ook in Vlaanderen heel wat pleitbezorgers kent. Bij immersie kunnen, onder strikte kwaliteitsvoorwaarden, bepaalde vakken in het secundair onderwijs in een andere taal gegeven, om op die manier ook de taal te verwerven. In Vlaanderen is immersie Frans een middel om de sterke Nederlandstalige leerlingen Frans te leren. Maar immersie Frans in het Brussels Nederlandstalig onderwijs is onzinnig: de overgrote meerderheid van de leerlingen spreekt beter Frans dan Nederlands. Immersie Frans heeft in Brussel dus een ander doel dan het verwerven van een tweede taal: het Nederlandstalig onderwijs minder moeilijk maken voor de anderstalige leerlingen. In plaats van taalgericht (Nederlandstalig) onderwijs geven in elk leergebied en elk vak wordt het aantal vakken in het Nederlands verminderd. De lat wordt lager gelegd.

Franstalig onderwijs
In dit licht kadert ook de tweetalige lerarenopleiding die Guy Vanhengel voorstaat. De kracht van een leerkracht ligt in de kunde om een materie op vele verschillende manieren aan te brengen en uit te leggen. Dat kan alleen maar als je over een rijke taalbeheersing beschikt. Het is dan ook geen goed idee om een tweede taal “gelijkwaardig” toe te voegen, aan de Nederlandstalige lerarenopleiding. Te meer omdat de kennis van het Nederlands van de studenten in de Nederlandstalige lerarenopleidingen vandaag al problematisch is. Om maar niet te spreken over het niveau van het Nederlands dat Franstalige leerkrachten in een tweetalige lerarenopleiding zullen verwerven. Nochtans is het de bedoeling om deze Franstalige leerkrachten op dezelfde voet als Nederlandstalige leerkrachten in te schakelen in het Brussels Nederlandstalig onderwijs.

Het inrichten van tweetalig onderwijs met tweetalige leerkrachten in Brussel klinkt goed, maar het is het niet. Het risico is groot dat de Brusselse scholen de Vlaamse leerplannen voor alle vakken niet meer halen. Tweetalig onderwijs zal in de praktijk binnen de kortste keren uitdraaien op Franstalig onderwijs, waar Nederlandstaligen voor goed taalonderwijs zorgen. Dat zijn niet onze woorden, wel die van Guy Vanhengel, maar dan in 2013.

Liesbet Dhaene en Koen Daniëls. Brussels en Vlaams parlementslid, N-VA