Paul Buekenhout (Passa Porta) houdt een pleidooi voor complicité

Op 14 juni werd de allereerste Prijs van het Prins Filipfonds uitgereikt. Deze prijs wil de aandacht vestigen op initiatieven die bruggen slaan tussen de gemeenschappen van ons land.

Twee projecten werden gelauwerd: een opmerkelijke samenwerking tussen het Kortrijkse Theater Antigone en het Théâtre National, en het Passa Porta Festival, dat zich in maart 2011 voor de derde maal aan een enthousiast Nederlands-, Frans- én anderstalig publiek presenteerde als een internationaal literair rendez-vous. Als een van de initiatiefnemers van het Passa Porta Festival ben ik natuurlijk heel blij met deze prijs. Hij is goed voor 25.000 euro. Dat is niet niks. Maar hij is vooral een hart onder de riem van een huis dat bicommunautair functioneert. Op de werkvloer van Passa Porta wordt in het Nederlands en Frans gedacht, gesproken en gedaan. We lachen in twee talen en we maken plannen. On se comprend, on se complète, on s'organise .

Op deze BDW -pagina wil ik graag ingaan op enkele van de programma's van het voorbije Passa Porta Festival. Ik verbind er telkens een verzuchting aan, een zotte droom.

Een van de (vele) blikvangers van het Passa Porta Festival was de lancering van het Passa Porta Magazine. In het nulnummer hebben o.a. Claudio Magris, Régis Debray, Ingo Schulze, Geert van Istendael en Caroline Lamarche het over grenzen. De lezer kan kiezen uit drie talen: Nederlands, Frans en Engels.

Onze Gazet / Notre Gazette
In de inleiding schreef ik samen met redacteur France Guwy: "De meertaligheid van dit magazine vindt zijn reden in enige frustratie over de communicatiekloof tussen Nederlands- en Franstalig België. (…) De Nederlandstalige en Franstalige media van dit land laten zich bij tijd en wijle lezen als een vorm van oorlogsverslaggeving. Ze spelen in op het spel van politici die inspelen op de wensen van de media."
De twee grote taalgemeenschappen van dit land hebben inderdaad, zo lijkt, nog slechts weinig woorden en betekenissen gemeen. Zo weinig dat een gesprek schier onmogelijk wordt. Passa Porta vindt dat een kwalijke zaak. Het hoopt het geld te vinden om één, liefst twee keer per jaar met een Passa Porta Magazine uit te kunnen pakken, telkens rond een ander thema.

Het brengt me op een ander idee. Waarom bestaat er in ons land geen enkel echt tweetalig dag- of weekblad? Zoiets als 'Onze Gazet / Notre Gazette'. Met een taalgemengde redactie die de actualiteit onder de loep neemt. Met stukken die tegen de haren in strijken. Met elk woord en elke gedachte in het Nederlands en Frans. Even tweetalig dus als het Belgisch Staatsblad maar dan lezenswaardig.
Wat denkt u daarvan?

Het publiek van het Passa Porta Festival kon ook de trein op. De rit ging van het Centraal Station naar Groenendael. Het kreeg een programma in verzen aangeboden door het Brussels Dichterscollectief, aangestuurd door de bezige David Van Reybrouck.

Het Brussels Dichterscollectief, kind aan huis van Passa Porta, is als een meertalige en veelkoppige stadsdichter. De dichters schrijven samen hun verzen. Een leerrijke zaak, zeggen ze.

Collectivement vôtre
Begin 2012 gaat in de schoot van Passa Porta een nieuw vertalerscollectief aan de slag, met door de wol geverfde literaire vertalers die van en naar het Nederlands en Frans vertalen. Ook zij, verwacht ik, zullen dusdoende veel leren. Over die andere taal, die andere cultuur maar ook over de eigen taal en cultuur.

Samen denken, spelen en uitvinden in taal: er bestaat geen betere manier om tot een goede relatie met de andere te komen.
Voor wie in dit land ijvert voor meer begrip en respect tussen de twee grote gemeenschappen en, als het even kan, een grotere complicité : installeer en masse meertalige en bi- of multicommunautaire collectieven. Zelfs een tweetalige bende van sjoemelaars kan het land een dienst bewijzen.

Huisruil
De schrijvers Anne Provoost en Alain Bertrand ontmoetten elkaar voor het eerst op het Passa Porta Festival. Ze hadden net aan huisruil gedaan. De man van Bastogne ging enkele dagen in Borgerhout wonen en werken. Provoost trok met man, kinderen en hond naar de Ardennen.

"Je doorreist 'de Walen' anders dan indertijd," schrijft Anne Provoost over haar tijdelijke verhuis. "Je torst iets mee dat je vroeger niet vaak bij je had: je Vlaamse identiteit. (…) Doe alsof jullie Nederlanders zijn, adviseert een vriend uit de Midwest. Dat deden wij ook toen Bush Irak de oorlog verklaarde. Op reis gaven we ons uit voor Canadezen, dat vergemakkelijkte de omgang."

Laten we vanaf nu met z'n allen aan huisruil doen. Een week of twee, drie per jaar. Franstaligen trekken in het huis van Nederlandstaligen en omgekeerd. Taalgemengde families gaan het ene jaar onder een Vlaams en het andere jaar onder een Waals dak wonen.
Weg met de Bongobon. Leve de huisruilbon!

En tot slot, en vitesse
Ik zit nog niet aan het mij door de redactie van BDW toegemeten aantal aanslagen, merk ik. Nog een dikke 300 te gaan, spaties inbegrepen. Ik

wil daar graag gebruik van maken en stel twee vragen:

• Wanneer komen ministers Joke Schauvliege en Fadila Laanan op de proppen met het beloofde cultureel akkoord tussen Vlaanderen en Franstalig België?
• Is het werkelijk een gek idee om de federale overheid en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een cultuurdepartementje te gunnen met een budget voor nieuwe taalgrensoverschrijdende projecten?

Zo. Mijn hart is even verlicht.

Laten we nu opnieuw ons oor te luisteren leggen bij onze talloze politieke denkers en de vele politici met een mening.

--------------------------
Paul Buekenhout, van Passa Porta