Bang voor wat na Moureaux komt

Philippe Moureaux is zeventig en wil in 2012 de fakkel doorgeven als burgemeester van Molenbeek. Na de zomerrellen werd - terecht - met scherp geschoten op de machtsgeile PS'er. Verontrustend is dat er zich geen opvolger aandient. Een analyse.

Het moet een nederlaag geweest voor Philippe Moureaux om een beroep te moeten doen op federaal minister van Binnenlandse Zaken Annemie Turtelboom (Open VLD) na de rellen in de Maritiemwijk in zijn Molenbeek. Niet alleen omdat Turtelboom tot de liberale politieke familie behoort (en Moureaux houdt niet van liberalen), maar eenvoudigweg omdat hij, Philippe Moureaux, de man die meermaals minister is geweest, de man die een vooraanstaande rol heeft gespeeld in de omvorming van België van een unitaire naar een federale staat, een beroep heeft moeten doen op het federale niveau voor de ordehandhaving in de straten van zijn fief.

Moureaux kan nog altijd imponeren door zijn intelligentie. Toen ondergetekende een paar maanden geleden bij de presentatie van het regeerakkoord aan de verzamelde onderhandelaars vroeg of het invoeren van tijdelijke huurcontracten in de sociale woningsector (zoals voorgenomen) de gettovorming niet in de hand zou werken en de tekorten niet nog meer ging opdrijven, was Moureaux de enige met een helder antwoord. Een vooraanstaand CDH'er kwam niet verder dan een verontwaardigd: "Beseft u dan niet hoe groot de sociale noden zijn?" Maar Moureaux was duidelijk met: "Elke oplossing heeft een keerzijde, maar ik zal niet dulden dat er bejaarden uit hun woning gezet worden."

Maar sinds de rellen in Molenbeek ligt Moureaux ook in de Franstalige pers onder vuur, of beter men: gaat er niet meer voetstoots van uit dat Moureaux gelijk heeft. Neem nu de cover van Le Vif van 2 oktober, waarop Moureaux 'de sheriff van Molenbeek' wordt genoemd, 'machtsgeil' ook, en de 'laatste marxist'. Tot daaraan toe, Moureaux zal niet protesteren, maar het weekblad gebruikt ook de term islamo-municipalisme. Moureaux moet wel compleet ongevoelig zijn als die kwalificatie hem niet stoort. Zijn partijgenoot Freddy Thielemans, Brussels burgemeester en vrijdenker, was not amused toen columnist Derk Jan Eppink de term islamo-socialisme lanceerde voor zijn bestuur.

Moureaux krijgt de volle laag, zeker in de Vlaamse publieke opinie. En ook de Vlaams-Brusselse politici laten zich niet onbetuigd, zelfs Groen! vindt dat de maat vol is. Moureaux is een machtig man, hij is nog altijd de nummer 2 van de PS, voorzitter van de invloedrijke Brusselse afdeling en regeringsonderhandelaar. Toch is het gevaarlijk om de oorzaak van de samenlevingsproblemen compleet te personaliseren. Ook in Anderlecht zijn er wijken met zware problemen, en Anderlecht wordt bestuurd door een liberaal.

Oud-Molenbeek is niet de enige plek in Brussel waar in een steeds groter aantal restaurants geen alcohol te krijgen is. Erger zijn de wijken die meer en meer als no-go zones gelden. En minstens even erg is dat de aanhouding van een zestienjarige provocateur met een strafblad volstaat om het centrum van Molenbeek in vuur en vlam te zetten. Waren die rellen er niet geweest als niet Moureaux, maar een ander politicus aan het hoofd van de gemeente had gestaan? Dat zullen we nooit weten.

Eén verwijt kan Moureaux niet gemaakt worden: hij is er de voorbije twintig jaar in geslaagd om ontzettend veel geld (voor renovatie, bijvoorbeeld) naar Molenbeek te sluizen. Moureaux is als machtspoliticus zeker verantwoordelijk voor wat scheef loopt - meer dan de burgemeester van Anderlecht of Brussel.

Nu de problemen duidelijk benoemd zijn, is het aan het Brussels parlement om na te denken over er wat moet gebeuren. Want het systeem dat gefaald heeft, mag dan verpersoonlijkt worden door Philippe Moureaux, het is een systeem dat niet alleen PS, maar evengoed CDH aanhangt. Het is wachten op het parlementair debat, en op een kandidaat-opvolger. Misschien toch nog eens aandringen bij Laurette Onkelinx, die in 2006 geweigerd heeft.