'Brussel verspilt geld bij opsporing borstkanker'

Elke Roex stelde in het Vlaams parlement vragen aan minister van Welzijn Veerle Heeren (CD&V) over hoe borstkankerscreening nu eigenlijk in Brussel georganiseerd wordt. "Mijn vragen hebben veel reactie uitgelokt. Het doet me plezier dat men er het belang van inziet. Dit kan de Brusselse vrouwen alleen maar ten goede komen." En: "Ik wil enkele misverstanden uit de wereld helpen en aanzetten geven tot een beter preventiebeleid."

Elke Roex, Vlaams SP.A-volksvertegenwoordiger voor Brussel

Er is een fundamenteel onderscheid tussen een screening en een diagnostische mammografie. De preventieve screening is een tweejaarlijks gratis borstonderzoek. De kwaliteitsnormen van dit onderzoek zijn ingesteld om een optimaal resultaat te halen: zoveel mogelijk kankers in een vroeg stadium vinden, zo efficiënt mogelijk, zonder nodeloze bijkomende onderzoeken. Daarom wordt elke foto door twee radiologen gelezen, de zogenaamde dubbele lezing. Bij de screening worden vrouwen tussen 50 en 69 jaar systematisch geregistreerd en opgenomen in een breed populatieonderzoek.

De diagnostische mammografie heeft weinig met preventie te maken. Zo'n onderzoek is bedoeld voor vrouwen bij wie men iets 'verdachts' in de borst ontdekt (het voelen van een knobbel). De mammografie wordt aangevuld met andere tests, zoals een echografie, scans, enzovoorts.

De diagnostische mammografie is veel duurder: de overheid betaalt ongeveer 120 euro voor een diagnostisch onderzoek, tegenover 60 euro voor een screening. De vrouw betaalt ongeveer 14 euro voor een diagnostisch onderzoek; de screening is gratis. De belastingbetaler betaalt dus twee keer de rekening.

Tussen het noorden en het zuiden van het land is er een duidelijk 'cultuurverschil'. Artsen in het noorden van het land zijn overtuigd van het nut van het screeningsprogramma en werken daar ook goed aan mee. In Vlaanderen kiest men resoluut voor de preventie, vele vrouwen zijn overgeschakeld van diagnostisch naar preventief onderzoek. Waalse artsen betwijfelen het nut van screenen.

Ook in Brussel zijn de artsen moeilijk te overtuigen: het overgrote deel van de screeningsmammografieën gebeurt in het UZ Brussel, terwijl er (privé)ziekenhuizen zijn waar er nauwelijks gebeuren. Met andere woorden: Brussel verspilt geld bij het opsporen van borstkanker.
Prof. dr. Patrick Neven van de onderzoekseenheid Gynaecologische Oncologie van de KUL zegt hierover: "Het budget dat we zouden kunnen uitsparen door het aantal diagnostische mammografieën met een echografie drastisch te verminderen en te vervangen door systematische screening, kunnen we bijzonder goed gebruiken. Want in de periode van 2001 tot 2006 werd ruim één vrouw op de vier uit de risicogroep (50-69 jaar) in Brussel geen enkele keer gescreend of getest. Tijdens de laatste screeningsronde (2005-2006) bedroeg het aandeel niet-onderzochte vrouwen maar liefst 47 procent, bijna de helft van de risicogroep. We hebben het geld nodig om krachtdadige acties op te zetten die deze vrouwen ertoe aanzetten zich te laten onderzoeken via de systematische screening."

Uit de tijd
Het is ook niet omdat er minder vrouwen sterven aan borstkanker in het Brussels gewest, dat er geen inspanningen moeten worden gedaan om Brusselse vrouwen aan te zetten zich te laten screenen. Want één ding is zeker (en wetenschappelijk bewezen): als je ervoor zorgt dat de deelname aan het screeningsprogramma verloopt zoals ze zou moeten verlopen, dan zal de sterfte pas echt significant dalen. Het huidige Brusselse beleid is goed voor de portemonnee van dokter en ziekenhuizen, maar slecht voor de patiënt. Dat is ongepast en niet van deze tijd. Om het tij in Brussel te keren moet de overheid een duidelijk signaal geven aan artsen en patiënten. Vandaar mijn voorstellen:

• We stimuleren artsen om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek, door hen feedback te geven over hun voorschrijfgedrag. Zolang zij niet meewerken, is elke andere inspanning zinloos.
• Huisartsen werken mee door hun patiënten op te roepen voor de borstkankerscreening. We sturen een vertegenwoordiger bij de huisartsen langs om uitleg te geven over preventieprogramma's, zoals in Gent. Huisartsen met hoge screeningsscores krijgen een bonus.
• Media- en publiciteitscampagnes zijn belangrijk, een nieuwe campagne is in voorbereiding, maar daarnaast is een doelgroepgerichte benadering nodig. We leiden vrouwen op om onder de vorm van 'theekransjes' bij andere vrouwen thuis uitleg te geven over de borstkankerscreening (zie Tuppercare in Antwerpen).
• We zetten in een Brusselse gemeente een proefproject op, waar de artsen en lokale verenigingen meewerken aan een massale bewustmaking. We doen er een extra inspanning om te bewijzen dat preventie en een globale aanpak wél werken!