Picqué: 'In 2010 wordt onze toekomst bepaald'

Charles Picqué (PS) staat aan het begin van zijn vierde ambtstermijn als hoofd van de Brusselse gewestregering. Enkele van de uitdagingen: het veiligheidsprobleem aanpakken, de financiële put van het Gewest dempen, en Brussel blijvend op de politieke kaart zetten. [1 reactie]

D e minister-president ontvangt ons op een moment dat het Gewest nog naschokt na de recente rellen in Molenbeek en de impact van de financiële crisis. Voor de deur staan dan weer zijn vierde beleidsverklaring en een begroting die zwaar in het rood gaat.

Picqué blijft er schijnbaar rustig onder en geeft ons tekst en uitleg bij zijn ideeën voor de komende vijf jaar. Hij legt er de nadruk op dat het tijd is om het roer om te gooien. Brussel zit krap bij kas en heeft federaal geld nodig. Daarnaast hebben de rellen in Molenbeek de vinger op de wonde gelegd: de Brusselse politie moet zich anders organiseren.

U bent een van de weinige Franstaligen die zich uitspreken over het veiligheidsprobleem. Dat is vreemd.
Charles Picqué: "Veiligheid en sociale samenhang gaan hand in hand. Een van mijn grootste angsten is dat het gevoel van onzekerheid en onveiligheid de sociale cohesie van de stad aantast. Het is niet ondenkbaar dat mensen zich daardoor gaan terugplooien op de eigen groep. Een voorbeeld: eind augustus zijn Molenbeekse jongeren binnengedrongen in een gebouw waar mensen wonen die nieuw zijn in de wijk. Ze hebben daar amok gemaakt en auto's in brand gestoken. Zij trekken zich dus terug binnen de eigen sociale groep en dulden geen nieuwkomers of buitenstaanders. Dat is een symptoom van een diepe onrust die we niet mogen negeren of onderschatten. Zo'n gedrag betekent het einde van de sociale band in een stad. Zo verdwijnt de eenheid, die plaatsmaakt voor een mo­zaïek van verschillende bevolkingsgroepen die naast elkaar leven."

"Het veiligheidsdebat is trouwens een van de belangrijkste in een democratie. Zonder veiligheid is een democratie onmogelijk. Wij moeten dat thema niet uit de weg gaan omdat het in het verleden al te vaak gekaapt is door extremistische partijen. In een stad met zoveel sociale en culturele verschillen, waar samenleven zoveel eisen stelt, is veiligheid essentieel. De droomstad die zoveel mensen willen realiseren, is ondenkbaar zonder veiligheid."

Hebt u een oplossing voor dit probleem?
Picqué: "We zullen niet ontsnappen aan een debat over de reorganisatie van de Brusselse politie. Een debat dat zonder taboes gevoerd moet worden. De huidige organisatie met zes politiezones is gebrekkig. Ze betekent een onnodige versnippering van krachten en ze stemt niet overeen met het politieke beslissingsniveau. Eén politiezone heeft nu verschillende burgemeesters."

"Persoonlijk pleit ik voor een politie met twee niveaus: een gemeentelijk en een gewestelijk. De gemeentelijke trap moet zich bekommeren om de buurtwerking en het contact met de bevolking. De gewestelijke politie neemt dan taken over die het gemeentelijke niveau overschrijden, ik denk aan grote evenementen of rellen. Maar het is evident dat er intensief overleg moet zijn tussen die twee niveaus. Dat 'gewestelijke' korps zal dan wel honderden agenten moeten tellen. Ik weet dat veel mensen, zeker aan Vlaamse kant, pleiten voor één grote, eengemaakte politiezone, maar dat zou volgens mij een flater zijn. Ik vrees dat de afstand tussen politie en bevolking dan te groot wordt. Los daarvan moet er sowieso een interventiereserve in het Gewest komen. Tijdens de rellen in Molenbeek hebben we gezien dat ons huidige systeem te zwak is. We mogen van geluk spreken dat er toen door een plaatselijke voetbalwedstrijd nog een extra ploeg beschikbaar was. Ik heb hiervoor een afspraak gemaakt met minister van Binnenlandse Zaken Annemie Turtelboom (Open VLD)."

"Voorts vind ik het onrustwekkend dat politiemannen die met pensioen gaan, door besparingen niet vervangen worden, terwijl nieuwe mensen aannemen noodzakelijk is. Het is ook niet normaal dat we er niet in slagen om Brusselse agenten aan te trekken. Veel leden van onze politie komen uit Gent, Namen enzovoorts. Er moet een manier gevonden worden om Brusselaars in de Brusselse politie te krijgen."

"Daarnaast moeten we opnieuw de sociale mix (concreet: ook middeninkomens in achtergestelde wijken, red.) bevorderen. Verschillende sociale groepen is de beste remedie tegen gemeenschappen die op zichzelf terugplooien. We mogen ons beleid ook niet herleiden tot repressie, ik ben niet blind voor de sociale oorzaken van de problemen. Ik vergeet de werkloosheids- en de onderwijsproblemen in de probleemwijken niet. Een verstandig preventiebeleid blijft noodzakelijk, maar een stad kan in de toekomst niet zonder een goed veiligheidsbeleid. Op dat punt stel ik vast dat de Molenbeekse burgemeester Philippe Moureaux (PS) het geweer van schouder heeft veranderd. Ook hij lijkt nu te beseffen dat veiligheid essentieel is voor de leefbaarheid van een wijk."

De Brusselse begroting gaat 360 miljoen in het rood. U ziet heil in een herfinanciering door de federale staat.
Picqué: "Inderdaad. U mag niet vergeten dat het Brussels Gewest het zwaarst lijdt onder de economische crisis. Wij halen het grootste deel van onze inkomsten uit zaken als de registratierechten, en net die inkomsten zijn door de crisis fors gedaald. Bovendien krijgen we al niet erg veel geld uit de federale pot. Van elke honderd euro die naar de gewesten en gemeenschappen gaat, is maar 2,9 euro bestemd voor het Brussels Gewest. Wij organiseren dan wel geen onderwijs - de grootste slokop van geld bij de gemeenschappen -, maar toch, het blijft bijzonder weinig. Zeker als je het vergelijkt met de inkomsten die Brussel voor de federale schatkist genereert."

U vraagt vijfhonderd miljoen euro aan de federale regering. Gaat dat niet ten koste van de sociale zekerheid?
Picqué: "Ik herhaal het: voor de federale overheid stelt dat bedrag niets voor . Wij hebben bij de laatste begrotingscontrole een inspanning van tweehonderd miljoen euro gedaan. We moeten nog driehonderd miljoen extra lenen. Door de extra lasten daarop creëren we een sneeuwbaleffect van kosten, dat ons nog lang parten zal spelen. Ondertussen heeft de federale regering net een verlaging van de btw in de horeca goedgekeurd. Die gaat tweehonderd miljoen kosten. En met welk resultaat? Extra banen? Vergeet het! In Frankrijk is al bewezen dat een btw-verlaging geen extra werkgelegenheid oplevert. Lagere prijzen dan? Dat denk ik niet. Dit is gewoon een cadeau aan de horecasector."

"Een ander voorbeeld is het federale akkoord over asiel en migratie. Daarvoor zullen de grote steden, en vooral Brussel, moeten betalen. De cijfers die ik van de OCMW's krijg, zijn indrukwekkend. Het is gemakkelijk voor de federale regering om vrijgevig te zijn als je niet hoeft te betalen. Ook daarom vragen we extra middelen."

De financiën en instellingen van Brussel zijn erg ondoorzichtig. Als u meer geld vraagt, is het dan niet logisch om die twee transparanter te maken?
Picqué: "Ik ben voorstander van een vereenvoudiging zoals opgesteld in onze Octopusnota. Daarbij dragen de gemeenschappen bepaalde bevoegdheden over aan het Gewest. Ik denk daarbij aan toerisme, kinderopvang en beroepsopleiding. Ik denk dat wij zo voor een grotere synergie in ons werkgelegenheidsbeleid kunnen zorgen."

"Ook de gemeenten moeten bevoegdheden overdragen aan het Gewest. Daarbij moeten we ook discussiëren over een aanpassing van de taalwetgeving. Ons taalkader is op dit moment niet goedgekeurd, en dat verlamt onze administratie. Het taalexamen in Brussel is zo moeilijk dat veel Franstalige ambtenaren ontmoedigd raken. We moeten in die examens meer aandacht schenken aan functionele kennis in plaats van academische. Al die vereenvoudigingen stuiten echter op een groot probleem: het communautaire wantrouwen. Laatst zei ik nog dat het Gewest meer bouwvergunningen moet afleveren. 'Opgepast,' werd er dan gezegd, 'zo geef je meer macht aan de Vlamingen, door hun gegarandeerde vertegenwoordiging in de gewestregering.' Aan Vlaamse kant denken ze dan weer dat onze financiële problemen te wijten zijn aan de gemeenten. Dat is niet waar: onze gemeenten geven niet meer geld uit dan die in Vlaanderen en Wallonië. Ik kan me dus niet vinden in de redenering als zouden de financiële problemen van Brussel te wijten zijn aan slecht beleid. Wij hebben objectieve argumenten om extra geld te vragen."

"Ik pleit ervoor om zo snel mogelijk een federale onderhandelingsronde op te zetten over de staatshervorming, waar de financiering van Brussel dan onvermijdelijk deel van uitmaakt. In de huidige context kunnen we in elk geval niet meer verder, zo komen we aan de rand van de afgrond te staan. Men zegt altijd dat de institutio­nele problemen over de hoofden van de mensen heen gaan. Maar wat als wij binnenkort moeten snoeien in de subsidies van de ziekenhuizen omdat we te weinig geld hebben? Dat zal een effect hebben op de gezondheid van de mensen. Wat als Vlaanderen het zich in de toekomst kan permitteren een extra sociale toelage toe te kennen? Dan zal er een verschil in sociale zekerheid bestaan, afhankelijk van iemands woonplaats. Zo komen die institutionele problemen in de huiskamer terecht."

Het geldgebrek van het Gewest zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de geplande openbare werkzaamheden. Worden er werven stilgelegd?
Picqué: "Gezien de omvang van de inspanningen die we moeten leveren, zal dit een belangrijk besparingsgebied vormen. We moeten wel blijven zorgen voor het onderhoud en de veiligheid van onze structuren, ik denk maar aan de tunnels. Het is zowat de enige sector waarin we veel geld kunnen besparen. Er zullen dus grote projecten geschrapt of uitgesteld worden: ik denk daarbij aan de herinrichting van het Rogierplein, het openluchtzwembad of de heraanleg van het Jubelpark. Ook willen we een beroep doen op het Beliris-fonds om onze begroting bij te passen."

Is het dan het beleid van uw regering om níet te doen wat voormalig minister Pascal Smet (SP.A) wou doen?
Picqué: "Zeker niet. Veel uitgaven die we de laatste jaren gepland hadden, waren zinvol. Ze zouden zeker bijgedragen hebben tot het verfraaien van Brussel. Maar in de huidige situatie moeten we nu eenmaal keuzes maken."

"Er zijn nog andere denksporen omtrent de begroting, maar onze grootste hoop blijft dat de herfinanciering op korte termijn geregeld wordt. In 2010 gaan we op de rem staan in onze uitgaven, maar het is ondenkbaar dat we dat de hele legislatuur blijven doen. Daarom is het nodig dat we op korte termijn over de herfinanciering van Brussel onderhandelen. Het komende jaar wordt dus moeilijk, maar het wordt ook het jaar waarin de toekomst van Brussel bepaald wordt."

Wat met de stadstol? Er waren daarover nogal wat verschillende verklaringen vanuit uw regering te horen.
Picqué: "Het is nu nog te vroeg om te zeggen of we die gaan invoeren. We hebben ondertussen al verschillende systemen in het buitenland bekeken. Belangrijke vragen moeten nog uitgeklaard worden. In welke zone van de stad gaan we dan tol heffen, en tijdens welke periode van de dag? Het commerciële leven in Brussel mag er absoluut niet onder lijden. Daarom heeft staatssecretaris voor Mobiliteit Bruno De Lille (Groen!) een studie besteld om de effecten te bekijken."

"Je kunt een stadstol op verschillende manieren gebruiken: als een ecologische maatregel, of om extra inkomsten te genereren. In het eerste geval moet zeker het openbaar vervoer verbeterd worden. Je kunt moeilijk de automobilist een stads­tol aanrekenen zonder een alternatief te bieden. Als we dus een stadstol heffen, puur om extra geld te innen, dan verliezen we onze geloofwaardigheid."

Het Brusselse partijlandschap wordt steeds meer etnisch verdeeld, met PS en CDH als 'gekleurde' partijen en MR en Ecolo als 'witte'. Verontrust dat u niet?
Picqué: "De aanwezigheid van allochtone kandidaten op de lijst is een uitstekende zaak om hun inschakeling in de maatschappij aan te moedigen. Maar bij de verkiezingen van juni 2007 zijn we geconfronteerd met de stemblok , mensen die consequent voor hun eigen groep stemmen. Daardoor slinken de kansen voor Belgische kandidaten om verkozen te worden en raken zij ontmoedigd. Een allochtone kandidaat begint zijn campagne al op een 'matras' van tweeduizend stemmen. Een niet te onderschatten voordeel. Daarom pleit ik ervoor om het aantal voorkeurstemmen per lijst te beperken tot drie of vier. Daarvoor moet dan de federale kieswet aangepast worden."

"We moeten ook meer diversiteit krijgen binnen de allochtonen op de verkiezingslijsten. De Zuid-Amerikanen blijven bijvoorbeeld afwezig. Het klopt misschien wel dat het een geval is van ondervertegenwoordiging van allochtonen bij de MR en oververtegenwoordiging bij ons en bij CDH."