Bouwmeester steeds drukker bevraagd

Langs de Havenlaan werd onlangs een monumentaal kunstwerk van Philippe Van Snick geïnstalleerd, het kleurrijke ‘Groot Orgel’. Voor de selectie van de kunstenaar deed opdrachtgever de Haven een beroep op de Brusselse bouwmeester.

“De Haven wil haar gebouwen aan het kanaal verfraaien en vroeg ons een kunstwerk te zoeken voor de gevel van het TIR-centrum,” vertelt architect Olivier Bastin. In 2009 werd hij door de regering tot eerste Brusselse bouwmeester aangesteld om de architecturale kwaliteit van de overheidsprojecten te verbeteren.

“We hebben onderzocht welk werk het meest geschikt was voor deze plek. Iets met foto’s kon, of een projectie, maar uiteindelijk hebben we besloten om vooral de gigantische omvang van de gevel te benutten.”

Groot Orgel is 150 meter lang en acht meter hoog. Het bestaat uit aluminium lamellen in tien verschillende kleuren - het bekende kleurenpalet van Van Snick - met daartussen telkens kolommen in blauw en zwart. Nu wordt het zicht op de kleurenmuur nog enigszins gehinderd door geparkeerde vrachtwagens, storende lantaarnpalen en volle boomkruinen maar Bastin hoopt dat het kunstwerk na de heraanleg van de Havenlaan nog beter tot zijn recht komt.

Bastin maakte de keuze in samenspraak met de Expertenkamer, een artistieke commissie van kunstenaars en kunstkenners die de overheden moet helpen bij de selectie van kunstwerken voor de openbare ruimte. De bouwmeester richtte de kamer twee jaar geleden op, ter vervanging van de Artistieke Commissie voor de Vervoersinfrastructuren.

De Expertenkamer besliste bijvoorbeeld mee over de nieuwe kunstwerken op het gemeenteplein van Molenbeek, het Simonisplein en in het Zennepark, en boog zich, net als haar voorganger, over nieuwe metrokunst. Zo werd voor het vernieuwde Schumanstation gekozen voor werk van Pieter Vermeersch. Voor Troon werd een uitwisselingsproject met Montréal bedacht: terwijl een Canadese kunstenaar hier aan de slag gaat, zal Wim Delvoye een werk in Montréal maken. En voor station Bockstael werd beslist om geen nieuw werk aan te kopen, maar de bestaande installatie van Jean Glibert te restaureren.

De kunstdossiers maken minder dan tien procent uit van het werk van de bouwmeester. Het gros van de ruim 160 dossiers die de bouwmeester met zijn team sinds 2009 behandelde zijn bouwprojecten. Zo ondermeer Neo, het Mode and Design Centre, de gevangenis van Haren, de herinrichting van de Nieuwstraat, de Schumanrotonde en het nieuwe bouwmaterialendorp in het Vergotedok.

Alleen het gewest en de gewestelijke instellingen zijn verplicht te rade te gaan bij de bouwmeester. “Maar we stellen vast dat de helft van de adviesvragen inmiddels komt van Brusselse gemeenten.”

Nog opmerkelijker: twee keer mocht de bouwmeester zijn zeg doen over grote bouwprojecten van privépromotoren, bijvoorbeeld over de verbouwing van de zetel van BNP Paribas Fortis naast Bozar. Bastin: “Stilaan wordt de bouwmeester dé adviseur voor kwaliteit. Hoewel het in Brussel niet altijd makkelijk werken is en de samenwerking met de opdrachtgevers soms mislukt, kan je toch zeggen dat door het creëren van de functie van bouwmeester een cultuur van debat rond grote bouwprojecten is ontstaan.”

Bastin vindt het dan ook bijzonder jammer dat de bouwmeesters in Antwerpen en Vlaanderen - “onder invloed van N-VA” - afgeschaft worden. In Brussel daarentegen wordt de functie versterkt. Zelf houdt Bastin er in november mee op, maar de zoektocht naar zijn opvolger is volop bezig. De nieuwe bouwmeester zal een groter budget krijgen. Bastin hoopt dat ook het team – nu zeven man - uitgebreid wordt. En mocht het kunnen, graag ook een eigen iconisch gebouwtje, in de haven bijvoorbeeld, ter vervanging van de huidige kantoorruimte boven het Noordstation.