Column Freddi Smeekens: Goeve

H et is een geruststellende vaststelling da elk van ons auver 'n goeve beschikt. Goeve komt van geive, wat wil zeggen dat elk van ons wel een of ander talent van zijn voorouders heeft meegekregen.

Eigenlijk zit het zo dat men in ons Brusselse dialect voor een gave hebben twee uitdrukkingen kan gebruiken, namelijk 'n goeve hemme en nen don hemme. Die don - of beter gezegd het woordje don - hebben we ontegensprekelijk uit het Frans ontleend.

Wanneer ik beweer dat we allemaal op de een of andere manier over nen don beschikken, dan betekent dat daarom nog niet dat we ons daar altijd bewust van zijn. Met andere woorden, men mag gerust stellen dat iemand zijn leven lang kan doorbrengen zonder iene ki van zaain of heu goeve gebrooik te moeke. Uiteraard is dat niet zo'n prettige vaststelling. Zeker omdat we nooit, of in elk geval uiterst zelden, met de vraag "Welken don hei gaa aaigelaaik meigekreige?" geconfronteerd worden. En in feite is dat maar goed ook, want stel dat we het antwoord schuldig zouden moeten blijven... Wat bij nader inzien nu ook weer niet zo erg zou zijn, denk ik.

Anderzijds is het een feit dat we die vraag nooit aan onszelf stellen. Lot ons donc mo zegge da nen don zaain aaige ooitwaaist. Een van de ogenblikken waarop we er eventueel wel bij stilstaan, is wanneer we als kind de vraag gesteld krijgen: "Wa wilde gaa loeter weudde?" of (wat op hetzelfde neerkomt) "Wa wilde gaa loeter doon?" Wie van ons kreeg die vraag nooit voor de voeten geworpen, waarde lezer? Maar hoe diep velen van ons ook moeten graven, op zoek naar de kwaliteiten die we al dan niet hebben meegekregen, of de goeve waarover we beschikken, ons antwoord zal nooit zijn "Niks."

Het zoeken naar een antwoord zal ons misschien wel op het spoor brengen van wa onzen don aaigenlaaik es. Al is het ook wel zo dat we ons, jong als we zijn, spiegelen aan de goeve die anderen hebben en op de een of andere manier in de praktijk proberen om te zetten. Vandaar dat, althans volgens mij, antwoorden als "Pilaut" en "Pompeer" boven aan het lijstje staan. Daarentegen komen "Artist" en "Stroetveiger" (alweer naar mijn mening) minder vaak voor. Het staat iedereen uiteraard vrij daar een andere inschatting van te maken.

Goed om te weten bij dat alles is dat uitspraken of beoordelingen als "Daan (of dei) heit vè niks nen don" amper of zelfs nooit voorkomen, in tegenstelling tot "Daan (of dei) kan niks." Wat we anderzijds wel graag mogen horen, is "Daan (of dei) heit vè alles nen don," al heeft dat in sommige gevallen meer met vleierij dan met een concrete vaststelling te maken.

Enfin, zoals gezegd zal de gave die de onze is, zich voor onszelf én voor de buitenwereld wel vanzelf uitwijzen. Soms vraag ik me af hoe het zou zijn mochten we nen don waarover we helemaal niet beschikken, proberen te cultiveren, praktisch om te zetten of zelfs eventueel te gelde te maken. Volgens mij moeten er mensen bestaan voor wie oorspronkelijk geen enkele don weggelegd was, en die er op die manier aan de ene of andere geraakt zijn. Alleszins is het wel zo dat we pas noe 'n betche geleifd te hemme, en noe het opmoeke van 'n balans kunnen weten welke goeve de onze es, en er eventueel over oordelen.

Ik had het daarnet over het feit dat sommigen onder ons zich spiegelen aan nen don die anderen hebben. In feite is daar helemaal niets mis mee. We nemen als voorbeeld de voorbije Olympische Spelen. Doe zal elken atleit in zaain discipline zaainen of heuren don gruuter wille doon ooitschaaine as den don van de teigenstander. Om maar even in het Brussels te omschrijven wat in het Algemeen Nederlands competitiegeest heet. Maar dat voorbeeld is uiteraard maar eentje uit de vele die met onze gaven en capaciteiten te maken hebben. Zo zijn ook de kunstenaars en elkeen die een eerbaar of ander beroep uitoefent, begaan en behept met de geest waarover ik het net had.

Ziezo, waarde lezer, mij rest alleen nog te hopen da 'k toch 'n hiel klaain betche auver nen don beschik vè eet auver 'n goeve ooit te legge.