Column Freddi Smekens: Betche ambras

M oesten we ervan uitgaan dat ons Brusselse woordje ambras van het Franse embarras komt, zouden we er volgens mij niet ver naast zitten. En om eerlijk te zijn: ik zit ’n betche in den ambras as ’k wil weite of ik na gelaaik hem of ni. Maar dat laatste beschouw ik graag als bijzaak.

Laten we beginnen met een paar afleidingen die nauw verwant zijn met ambras . In dat geval merk ik op dat we nen ambarrassante of 'n ambarrassante ni in onze streiktoel kunne opvange of aksepteire . Wanneer we in dat geval toch tot een minnelijke schikking moeten komen, heeft men het over nen ambetanterik (m) of 'n ambetante (v). Ik laat het graag aan lezer dezes over om na te gaan wat hem of haar als eerste te binnen schiet. Om de peer netjes doormidden te snijden zou ik zelf haast durven te antwoorden "Ja, madam" in het geval van (m), en "Nateurlaaik, menier" wanneer het om (v) gaat. Wa kindere oengoet, zou ik deizeulfde peir in veer moote snaaie . En dat is niet mijn bedoeling. Laten we dus met ons Brusselse woordje ambras niet te veel buiten de lijntjes kleuren. Die opdracht laat ik met alle respect en dito genegenheid over aan ons aller Academee van 't Brussels . Het weze mij toegestaan om er (tussen haakjes) aan toe te voegen waarom ik er miljaardedju nuut ni gevroegd ben vè er diel van ooit te moeke. Enfin, ik ga ervan uit dat het met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid vè ien van de volgende joere zal zaain. Wee in da geval e waudje vè maa kan doon, betoel ik geire e klaain pakske fritte plus 'n pint .

Maar genoeg afgeweken van ons onderwerp. In ons aller Brussels hebben we het gemeenzaam over nen ambrasmoeker , nen ambraszeuker en ambras hemme . Laat mij in dat laatste geval nogal kategoreek ooit den hoek komme , en wel door boudweg te stellen da wee nuut gienen ambras heit, in faaite ni leift . Met andere woorden: ambras hemme mokt diel ooit van ons doegelaaks bestoen . Dat ik ambras hèm vè auver ambras te schraaive , is daar een schoolvoorbeeld van. Maar gelukkig gaat het hier over plezanten ambras . Welke trouwe lezer ziet er mij anders aan beginnen? Maar laat me bij dit alles de eigenste titel van deze Brusselse Kroniek niet uit het oog verliezen. We hadden het namelijk over een betche ambras . Elke lezer zal met mij onderschrijven dat 'n betche in dat geval altijd met veul of zelfs e giel pak eindigt. En gelukkig is dat niet alleen met ambras het geval. Zo kan eemand dee 'n betche kontent es , al gauw overvallen worden door een plezant gevoel van gelukzaligheid of zelfs euforie. (Ik zoek tevergeefs naar een andere uitdrukking voor 'te maken krijgen', maar ik kan er niet onmiddellijk een vinden. Opgezoedeld zitte komt hier zeker niet van pas, zoveel is zeker.)

Wat mezelf betreft, stemt 'n betche ambras hemme altijd tot nadenken, om over dat vleugje sereniteit nog te zwijgen. Maar dat betche mag geen camionlading worden. "In da geval raaie we mè ne velo," zou de wijze zeggen. Bij dat alles mag het ons zeker niet ontgaan dat 'n betche of eventueel veul ambras evengoed komt als gaat. Wat denkt de lezer daarvan? En laat dat betche ambras ook maar gepaard gaan met e klaain betche schomte . En het is zonder ambras - zelfs zonder 'n betche - dat ik er "Hij es waal on 't preike" op fluistertoon graag bijneem.

Natuurlijk zullen er dagen komen die we hoe dan ook zonder ambras zulle moote deukomme . Maar ik ben er zeker van dat we die moeilijke momenten doorkomen zonder ambetant te zijn. En zeker zonder er al te veul ambras rond te moeke . U zult het mij ongetwijfeld niet kwalijk nemen dat ik die laatste stelling onmogelijk hier en nu kan bewijzen. De eerstvolgende keer dat ik een van u tegenkom die 'n betche ambras heit , zal ik hem of haar ongetwijfeld wel wat goede raad kunnen meegeven. Ik zou er haast het aloude Brusselse gezegde "En as ge da ni geluuft, moek ik aaile eet anders waais" tegenaan willen gooien. Maar dat doe ik niet. Waarom zou ik ook, waarde lezer?

Zoals ik in het begin van deze Brusselse Kroniek heb aangegeven, lijkt 'n betche ambras een beetje op een basketbal. Zo gauw hij opbotst, valt hij weer terug. Wie hem echt recht in de mand wil krijgen, moo wel 'n betche posjeense hemme .