De Anderlechtse Haard (2): De huurders aan het woord

Met bijna 3.600 woningen is de Anderlechtse Haard de grootste van alle Brusselse huisvestingsmaatschappijen. Maar hoe goed - of hoe slecht - ontfermt de sociale huisbaas zich over zijn huurders? En onderhouden de huurders van hun kant hun woning 'als een goede huisvader'? We gingen in de vier grootste en bekendste sociale wijken van de Haard op de koffie. Veel huurders willen graag hun verhaal doen, de meesten wel anoniem. De schrik zit er goed in.

Onze tour brengt ons achtereenvolgens naar de arbeidershuisjes van de volkswijk Het Rad (zie blz. 1), naar de Grondelswijk, de blokken aan het Albert I-plein en het Peterbospark. En tot slot springen we nog even voor een reactie binnen bij Guy Vandecasteele, die sinds 2007 voorzitter is van de Anderlechtse Haard.

Grondelsstraat: 'Huurders hebben geen discipline meer'

We hebben eerst een gesprek met een aantal huurders in de Grondelsstraat in Kuregem. Hun baart niet zozeer de staat van de appartementen zelf de meeste zorgen, als wel de onveiligheid in de blokken. Jongeren hangen hier urenlang rond aan de ingang of in de gangen van de appartementsblokken. Om de verveling tegen te gaan maken ze deuren en lichten kapot en blokkeren ze 's morgens de lift. Ook de kelders moeten eraan geloven. Een grote meerderheid van de kelders is al opengebroken en doet nu dienst als stort. In sommige kelderkamertjes verraden de zwarte plekken dat er ooit brand is gesticht. "Vandalisme is hier een ware plaag," zeggen veel huurders. Ze hebben er hun buik van vol.

"Vroeger was het hier een paradijs," zegt een huurster die al 33 jaar in de Grondelsstraat 63 woont. "Maar nu heeft een groot deel van de huurders geen discipline meer. Vuilniszakken worden aan de deur gedropt, de gangen liggen er verschrikkelijk smerig bij."

De staat van de appartementen valt al met al nog mee, vinden de meesten, maar toch steken kleine probleempjes de kop op. "De parlofoon werkt al een hele tijd niet meer," klaagt een aantal bewoners. Een huurder heeft al jaren last van een raam dat niet goed sluit: langs een kleine kier stroomt de kou naar binnen.

Steeds weer maken de bewoners dezelfde opmerking: "We hebben de problemen meermaals gemeld en steeds weer zegt de conciërge dat het in orde komt. Maar als puntje bij paaltje komt, gebeurt er niets." Een andere huurder heeft in zijn appartement al een hele tijd last van kakkerlakken. Hij meldde het probleem al in november op een bewonersadviesvergadering aan de voorzitter van de Anderlechtse Haard, Guy Vandecasteele (MR-FDF). Die beloofde toen dat de appartementen voor het einde van het jaar gedesinfecteerd zouden worden. "Tot op vandaag is er nog niets gebeurd en krioelt het in het gebouw van de kakkerlakken. Ik kan ze onmogelijk buiten houden. Ze komen waarschijnlijk uit de appartementen naast het mijne, ik kan er zelf niets aan doen."

De Huurdersunie van Anderlecht-Kuregem kaartte in november vorig jaar ook al de problemen van de huurders aan: traphallen die niet schoongemaakt worden, liften die vaak defect zijn, sluikstorten. Ook het onderhoud van het parkeerterrein laat te wensen over: de containers worden niet op tijd geleegd, vuilnisbakken slingeren rond.

Albert I: 'Condensatie door isolatie'

De blokken aan het Albert I-plein zijn de oudste hoogbouw van de Anderlechtse Haard. Ook hier klagen de huurders over onveiligheid en vandalisme. "Het brandalarm wordt steeds weer geactiveerd door jongeren en dat maakt het hele blok wakker," zegt een van de bewoners van het eerste blok. Het verhaal wordt een kwartiertje later treffend geïllustreerd als een brandweerwagen opdraaft: vals alarm, blijkt meteen. "Het gebeurt zo vaak," zegt een huurster. "Als het gebouw echt in lichterlaaie staat, dan zal iedereen waarschijnlijk rustig in zijn of haar appartement blijven zitten."

Een Marokkaanse dame neemt me mee naar de kelder. Op de grond liggen overal plassen water en er hangt een zure urinelucht. Ze toont me de vele kelderberghokken die opengebroken zijn. In een ervan staat een bed. "Thuislozen komen hier geregeld overnachten," verklaart ze. Ook in de trappenhal hangt een lichte urinegeur. "Vaak ruikt het hier ook naar cannabis van jongeren die hier rondhangen of luidruchtige feestjes bouwen."

Het is niet de enige bekommernis van de bewoners in deze blokken. Zowat al de appartementen kampen met vochtproblemen. We bezoeken een gezin met vier kinderen dat in het derde appartementsblok woont. De moeder des huizes doet er alles aan om het appartement droog te houden - tevergeefs. De vochtplekken duiken overal op. "Mijn dochter is astmapatiënte en moet vaak in de woonkamer slapen omdat ze anders haar longen uithoest door de schimmel op de muren," zegt ze. Ook in de badkamer is er vocht op de muren. "Ik heb speciale verf gekocht om de muren tegen schimmel te beschermen. Dat heeft me zeshonderd euro gekost," zegt de vader. "Het helpt, maar ik heb geen cent teruggekregen van de Anderlechtse Haard."

José Garcia van de Huurdersbond kent het vochtprobleem. "Een paar jaar geleden heeft de Anderlechtse Haard fors geïnves­teerd in betere isolatie voor het gebouw. Het probleem is dat daardoor een koudebrugeffect ontstaat. Door de dubbele beglazing kan het vocht dat ontstaat door huishoudelijke activiteiten, niet meer weg en condenseert het op de muren, met vocht en schimmelvorming tot gevolg." De Anderlechtse Haard onderzoekt nu hoe dat probleem verholpen kan worden.

Peterbos: 'Alles is rot'

De Anderlechtse Haard verhuurt in het Peterbospark 758 appartementen. Na een rondvraag komen we al gauw te weten dat vooral de blokken 1 en 5 er slecht aan toe zijn. Met een enquêteformulier die we in deze blokken ronddelen, peilen we naar de staat van de woningen. Negentien huurders beantwoorden de enquête.

Mohammed Abgar woont sinds twee jaar op de dertiende verdieping in het eerste appartementsblok. "Het vocht druipt langs de muren, en het is onmogelijk om de kou buiten te houden. Ook de verwarming laat het vaak afweten. Door de slechte isolatie is het hier al ijskoud, maar in de winter komt daar nog bij dat de verwarming slechts sporadisch werkt," zegt Abgar. "Als ik het probleem meld aan de Anderlechtse Haard, krijg ik als antwoord: "Als het je niet aanstaat, kun je elders gaan wonen!'" Het is iets wat we vaak te horen krijgen tijdens de rondvraag.

Net als in de Albert I-blokken speelt de vochtigheid de bewoners parten. De reacties spreken boekdelen: "Overal is er vocht. Alles is rot!"

Dominique woont al tien jaar in blok 1 en is ten einde raad. Bij haar enquêteformulier voegt ze een brief toe: "De muren van mijn woning brokkelen af door de vochtigheid die veroorzaakt wordt door de buitenwandbekleding, de schimmel in de slaapkamer is niet meer weg te krijgen. De toestand verergert met de dag." Dominique heeft al een gesprek gehad met de sociaal assistente van de Anderlechtse Haard - zonder resultaat. "Ik heb een overplaatsing aangevraagd, maar omdat ik een invaliditeitsuitkering krijg, is de kans dat ik een andere woning krijg, nihil. Hopelijk kan deze brief me helpen om een oplossing te vinden voor mijn probleem." Nu woont ze bij haar moeder in. "Ik kan er niet blijven wonen. De toestand is te erg."

Guy Vandecasteele: 'We hebben ook maar twee handen'

Guy Vandecasteele (MR-FDF) is de voorzitter van de Anderlechtse Haard. Hij geeft toe dat huurders soms heel lang moeten wachten voor er een werkman van de Anderlechtse Haard langskomt om herstellingen uit te voeren. "We hebben gemiddeld 25 werkmannen ter beschikking, maar die hebben hun handen vol met de dringendste werkzaamheden. Daardoor moet iemand met een kleiner probleem - een parlofoon die niet werkt of een kraan die lekt - soms twee jaar wachten voor er iemand langskomt. In dat geval raden we de huurders aan om een beroep te doen op een privéfirma. Als het om iets kleins gaat, wordt er meestal toch doorgefactureerd en dan maakt het niet uit of ze die factuur aan ons of aan een privéfirma betalen."

Moeten er nier gewoon meer werkmannen in dienst genomen worden? "Daar is geen geld voor," zegt Vandecasteele.

:: Deze reportage kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek. Meer info op www.fondspascaldecroos.org