Honderd jaar dierenliefde

Het is een trieste traditie: elke zomer opnieuw worden er ook in Brussel tientallen huisdieren aan hun lot overgelaten. Ze worden in de mate van het mogelijke opgevangen in het dierenasiel Veeweyde. Dat hebben ze te danken aan de dierenvriend Jules Ruhl, die het asiel precies honderd jaar geleden opende onder de naam 'Maatschappij tegen de Wreedheid jegens de Dieren'.

Jules Ruhl, de geestelijke vader van Veeweyde, was doctor in de wetenschappen en een groot dierenvriend. Hij was lid van de Koninklijke Maatschappij voor Dierenbescherming, die al sinds 1863 bestond. In 1908 richtte hij een zustermaatschappij op, de Maatschappij tegen Wreedheden jegens de Dieren. Dat was nodig, omdat heel wat dieren in die tijd een beklagenswaardig bestaan leidden. Ze moesten op de akker werken, kregen zweepslagen en werden niet altijd even goed verzorgd. Vooral paarden hadden het zwaar te verduren. Ruhl kon het misbruik niet aanzien en bond de strijd aan tegen de heersende mentaliteit - veel mensen begrepen eenvoudigweg niet dat men zich om dieren kon bekommeren. In plaats van het succesvolle bestaan dat hij had kunnen leiden als vooraanstaand academicus, verkoos Ruhl zich volledig in te zetten voor de verdediging van de dieren. Hij deelde pamfletten uit, voerde campagne in de pers en diende een klacht in bij de politie bij elk geval van mishandeling. Uiteindelijk beschikte hij zelfs over een eigen politiemacht, erkend door de gemeente Anderlecht. Maar hij was zelf ook niet vies van enige actie - zo zou de man op een dag zelf in de stinkende Zenneriool gesprongen zijn om een hond te redden die er door zijn baasje in was gegooid.

Straatnaambordjes
Samen met een groep gelijkgestemde zielen opende Ruhl in 1908 het eerste asiel in de Veeweidestraat. Gewonde, oudere en zieke dieren werden bij mensen thuis opgehaald en op een kar naar het asiel gebracht. Het duurde niet lang voordat Ruhl nog een reeks andere asielen opende, verspreid over het hele land - maar liefst dertien in 27 jaar tijd.
In 1929 boekte Ruhl zijn grootste overwinning: de goedkeuring van de allereerste wet op de dierenbescherming. De wettekst had hij zelf geschreven. Hij organiseerde ook het allereerste Nationale Congres voor Dierenbescherming, dat plaatsvond in zijn geboortestad Verviers.
In een tijd waarin internet en televisie nog niet bestonden, was het niet eenvoudig om nieuwe ideeën te verspreiden bij het grote publiek. Daarom liet Ruhl duizenden blauwe straatnaambordjes maken met de boodschap 'Wees goed voor de dieren', die hij van de overheid in de hele stad mocht ophangen onder de echte straatnaambordjes.

Ongeluk
Ruhl stierf een trieste dood, die indirect te maken had met zijn acties. Hij had de gewoonte om op zondagavond het wekelijkse goederentransport in het Zuidstation te controleren, omdat er geregeld kooien met honden op elkaar werden gestapeld op een manier die nefast was voor de dieren. Ruhl klom dan zelf in de wagons om de boel te herschikken.
Op een koude decemberdag in 1936 werd hij aangereden door een bagagewagen. De bestuurders legden de 72-jarige man in een onverwarmde en verlaten wachtzaal, waar hij pas uren later werd gevonden. Twee dagen later overleed hij thuis aan een dubbele longontsteking.
Na Ruhls overlijden bleven de dierenvrienden niet bij de pakken zitten. In 1949 fuseerde Veeweyde met de Koninklijke Maatschappij voor Dierenbescherming, zoals Ruhl altijd al had gewenst. In 1968 kwamen er nog asielen bij in Mechelen en Dorinne, en in 1974 kreeg Anderlecht een van de best uitgeruste dierenhospitalen van die tijd. In 1977 opende Veeweyde een dierenbegraafplaats voor kleine huisdieren in Rozieren/Rosières, en een paar jaar later ook twee opvangcentra voor paarden en voor wilde (circus)dieren in Coutisse.

Uitbreiding
In 1978 ging de organisatie in Anderlecht noodgedwongen op zoek naar een groter onderkomen, aan de Itterbeekse­laan. Uiteindelijk kon er pas in 1982 verhuisd worden. Op het oude adres in de Veeweidestraat 43 bleef de Vogelbescherming haar stek houden. Inmiddels zit daar alleen nog de Franstalige afdeling, want de Nederlandstalige tak is enkele jaren geleden verhuisd naar Sint-Niklaas.

Door de verhuizing naar zijn nieuwe site werd de opvangcapaciteit van Veeweyde bijna verviervoudigd, van zestig honden en tien katten naar honderd vijftig honden en meer dan honderd katten. Er worden nu ook tal van andere dieren opgevangen, van ganzen en eenden tot schapen, geiten en ezels. Helaas is de capaciteit intussen alweer ontoereikend, omdat steeds meer mensen hun huisdieren in de steek laten omdat ze geen geld, tijd of zin meer hebben om zich erom te bekommeren.

:: Veeweyde, Itterbeekselaan 600, 1070 Anderlecht. Meer info op 02-527.10.50 of www.veeweyde.be