Jimmy Frey staat 50 jaar op de planken: 'Niets is evident'

Ivan Moerman, beter bekend als Jimmy Frey, staat vijftig jaar op de planken. Aan de vooravond van zijn 75ste verjaardag blikt de dauphin van het Vlaamse levenslied terug op zijn rijke carrière.

F rey ontvangt ons acht hoog in zijn Brusselse appartement. "Het is mijn pied-à-terre," vertelt hij. "Maar het grootste deel van het jaar verblijf ik aan zee. Terug naar de roots."

Dertien jaar was Frey toen hij van Knokke-Heist naar Brussel verhuisde - zijn moeder volgde haar nieuwe liefde, een directeur van een nylonfabriek aan de Lakensebrug. "Toen kon ik al een stukje zingen: ik zong heel het repertoire van Luis Mariano, van a tot z. In de juiste tonaliteit, hé. Alle grootwarenhuizen hadden in die tijd een orkest voor een eigen thé dansant. Als het pauze was, liep ik van het ene grootwarenhuis naar het andere. Zo heb ik muziek ontdekt."

"Ik werkte op leercontract bij een beenhouwer in de Tongerenstraat. De baas was een strenge, onaangename mens. 's Avonds, als ik alleen in het magazijn was, zong ik alle frustratie eruit. Dat weergalmde sterk door heel het magazijn. Toen de neef van de baas me op een dag hoorde zingen, raadde hij me aan om deel te nemen aan een zangwedstrijd, die ik won. Later werkte ik voor een andere baas en had ik meer tijd om aan zangwedstrijden deel te nemen, meestal met het nummer Heureux van de toen opkomende chansonnier Jacques Brel. In het leger won ik de superfinale van de zangwedstrijd en het jaar daarop won ik het kampioenschap van België met Fame and fortune van Elvis. De baas van muziektheater Folies Bergère was onder de indruk en hij vroeg me om het voorprogramma te doen van een revue van Bobbejaan Schoepen, in de rol van compère. 'Op één voorwaarde,' zei ik: 'dat ik ook vijf nummers mag brengen.' Bij de première ging het publiek wild tekeer. Achteraf kwam Bobbejaan me vertellen: 'Manneke, gij gaat een grote carrière maken.' En hij heeft gelijk gekregen. De baas van het theater trad hem bij en stelde voor om van mij een jeune premier te maken, voor het driedubbele van de prijs. Maar omdat ik wou optreden met orkest, zoals Johnny Hallyday, weigerde ik."

"Ondertussen zong ik drie dagen per week in Antwerpen, voor weinig geld. Na de optredens liffte ik aan de A12 terug naar Brussel, want ik had geen geld voor een auto. Dat spelletje heeft vier jaar geduurd. Waarom ik volhield? De microbe, de obsessie, de pijn. Als je als artiest geboren bent, als er geen familie achter je staat, dan heb je dat ervoor over."

Canzonissima
"Tijdens een optreden voor hoge officieren werd ik aangesproken door Louis Marichal, de maker van de boerinnekesdans. Hij verhuisde naar Frankrijk en wou me daar proberen te lanceren. Ik heb er in hotelkamers tussen de kakkerlakken geslapen. In die tijd moest je vier nummers opnemen, op extended plaat, vinyl. Ik had een artiestennaam nodig, iets wat goed klonk in Frankrijk. Ik leek redelijk hard op James Dean. De vrouw van Marichal was fan van de acteur Sammy Frey en de Franse minister van Binnenlandse Zaken heette ook Frey. James Frey klonk niet goed genoeg, dus werd het Jimmy Frey. Marichal stelde me voor als de nieuwe Halliday en liet me tekenen bij Philips. In 1962 belandde ik met Louis Marichal in l'Olympia voor de première van Paul Anka in Parijs. De baas van Europe 1, de man van Dalida die een platenfirma had, zat naast ons. Voor ons zat Eddy Barclay, die de gewoonte had om sterren te kopen en te verkopen. Barclay draaide zich om en zei tegen Louis Marichal: 'Le gamin, je le prends pour un million et une voiture pour chacun.' Maar ik had al getekend bij Philips."

"Een tijdje later besloot mijn manager dat ik een singletje van The Beatles moest opnemen, She loves you. De neef van Halliday, die zijn muzikale zaken regelde, wou dat Johnny dat nummer bracht. Dat was het begin van het einde. Gelukkig hadden we nog een tournée getekend voor zes weken, maar zes maanden later moest ik toch naar Brussel terugkeren."

"Terug in Brussel aangekomen, belandde ik op een mansarde, ik wou nog steeds chansonnier worden. Ik leerde een Franse tekstdichter kennen, we gingen samen aan de slag. Na zes maanden hard werken klopten we met een bandopnemertje aan bij Philips, maar ze wilden het niet. Ze wilden een meisjesidool van mij maken, concurrentie voor Will Tura die voor concurrent Polydor zong. Uiteindelijk stemde ik in en nam ik een nummer van Gene Pitney op, Aan de overkant, mijn allereerste single. We verkochten amper 800 platen, maar na een uitzending van Tienerklanken werd ik gecontacteerd door Milo De Coster, de impressario van Liliane Saint-Pierre en Ann Christy. 'Kom voor mij zingen,' zei hij. In 1965 tekende ik een contract bij hem, en de miserie was gedaan. Twee jaar bleef ik bij hem. Het is Milo De Coster die van me een meisjesidool heeft gemaakt. Om meer publiciteit te krijgen, sloot hij een contract met een journalist van Het Laatste Nieuws. De zaaltjes die we boekten, zaten altijd vol met jonge meisjes. We moesten snel uitwijken naar grotere zalen."

"In 1967 brak ik door in de voorrondes van Canzonissima, een muziekwedstrijd op de VRT. Ik zong er een soulnummer, in een gecentreerd kostuum met olifantenpijpen. Zoiets hadden ze nog nooit gezien in Vlaanderen. Marva en ik hadden geen enkele voorronde gewonnen, maar omdat we zo populair waren, mochten we allebei de finale openen met elk één nummer. De jury moest ons niet, we waren te extravagant. 'Gij hebt ons niet nodig, ge verkoopt uzelf,' zeiden ze. Mijn fanclub telde in die periode maar liefst 12.000 leden. Voor Canzonissima kreeg ik 5 brieven per week, daarna 80 tot 200 per dag."

Record gebroken
In 1968 volgde de single Zo mooi, zo blond en zo alleen. "Ik ging alle dagen uit in Brussel, naar Les Cousins op de Grote Markt. The Cousins speelden daar, en later ook de JJ band, een soulband met twee Portugese zangers. De hoofdgarçon, een goede vriend, vond dat ik een nummer met hen moest opnemen. Ze gingen akkoord. Zij maakten zes nummers en Nelly Byl schreef de teksten. We hadden allemaal het gevoel dat Zo mooi, zo blond en zo alleen een hit was, en dat bleek te kloppen. De plaat was veertien dagen uit, toen ik een afspraak had met een vriendinnetje in het station van Mechelen. Omdat ik te vroeg was, maakte ik een wandelingetje langs de belendende legerkazernes. Het was warm en alle deuren van de cafés in de buurt stonden open. Op een kwartier tijd hoorde ik vijf keer Zo mooi, zo blond en zo alleen."

"Twee jaar later, nadat ik Rozen voor Sandra had uitgebracht, vertrok ik op vakantie - op dat moment waren er 70.000 singles verkocht. Terwijl ik in het buitenland zat, namPaul Moens contact met me op: Enkele dagen later kreeg ik een telegram: 'Beste Jimmy, we gaan voor alles zorgen, kom niet naar België, kom naar het Midem (de jaarlijkse beurs voor de muziekindustrie, red.) in Cannes.' De ontvangst die ik er kreeg, was fantastisch. Ik kreeg een kamer in het chiqueste hotel. Mijn producer zei me tijdens een diner: 'Ik moet je feliciteren, want je hebt het record gebroken: nog nooit heeft iemand op zo een korte tijd 100.000 singles verkocht.' Uiteindelijk werden het er 130.000. Ik zei aan Roland Kluger dat ik alle versies zelf wou inzingen. Geen buitenlandse artiesten, alleen ikzelf. In het terugkomen van Midem namen we eerst de versie voor Frankrijk en Wallonië op. De A-kant was Vlaams, de B-kant Frans, naar het voorbeeld van Du, waarvan de Duitse versie een succes werd in Franse nachtclubs. Maar ze hebben natuurlijk voor de Franstalige versie gekozen (lacht). De Duitse en Italiaanse versies verkochten iets minder. Ik heb wel zes weken in Spanje opgetreden en twee keer in l'Olympia. De single is wereldwijd in totaal 1.068.000 keer verkocht."

Verwend
In 1989 werd lymfeklierkanker vastgesteld bij Jimmy Frey. "Vernemen dat je kanker hebt, is dramatisch. Drie dagen lang heb ik me opgesloten. Een van mijn beste vrienden, een cardioloog, haalde me uit bed en zei: 'Het soort kanker dat je hebt, is behandelbaar met een goede kans op genezing.' Ik ben opgestaan, en besloot om aan Vlaanderen te tonen wat ik kon. Ik ben de eerste bekende Vlaming wiens naam ze hebben gebruikt voor een goed doel. Het recordbedrag van Levenslijn werd overtroffen. Het was niet altijd eenvoudig - ik werd vaak emotioneel van de medicatie die ik kreeg, er kwam al eens een traan bij kijken. Ik ben ontzettend dankbaar voor mijn genezing. Veel dokters vertelden me dat ik een voorbeeld was voor hun patiënten. Ik word er nog vaak op aangesproken, in de positieve zin."

"Ik ben erg fier op mijn carrière. In het diepst van mijn hart zou ik misschien liever chansonnier geworden zijn, maar je mag nooit verloochenen wat je groot heeft gemaakt. Ik zing het met veel plezier. Ik vind het een beetje jammer dat sommige media meer in de playboy Jimmy Frey geïnteresseerd waren, dan in mijn carrière als zanger. Als ze naar een artiest gingen kijken, was het meestal naar Will Tura. Ik had nochtans iets te tonen op het podium, als artiest, als performer zeker. Dat is mijn succes, dat is waarom ik zo lang gezongen heb. Waarom ik onlangs nog een nieuw nummer uitbracht, Kom dans, Marie."

"Als ik sterf, komt er een opschrift op mijn graf met de tekst: 'Dank u, want niets is evident in een mensenleven.' We kunnen niet genoeg dank u zeggen. Toen ik ziek was, zei ik eens in een interview: 'Als ze mij nu komen halen, dan heb ik een mooi leven gehad.' Ik was toen nog maar vijftig jaar, hé! Het leven was en is nog steeds de moeite waard. Door het feit dat ik in de miserie geleefd heb, heb ik het leven leren appreciëren. Ik ben verwend geweest door het leven, en ook door de vrouwen. Schrijf het zo maar op (lacht)."


Meer info over de jubileumtournee op www.jimmyfrey.be