John Willemsen loodst u door de Brusselse jungle

John Willemsen breekt een lans voor zijn vak, dat van rijinstructeur. "Helaas maakt het Brusselse verkeer je ook cynisch. Droevig. Bang. Gefrustreerd." Autobestuurders in spe die in zijn leswagen plaatsnemen, prent hij in goed uit te kijken voor vijf soorten bestuurders. Ook benieuwd welke dat zijn? [3 reacties]

We gaan linksaf richting Reyers en ik leg mijn leerling, die net voor het verkeerslicht op het kruispunt Notelaarsstraat/Roodebeeklaan de motor heeft laten afslaan, geduldig uit dat dit niet erg is: iedereen ziet toch aan dat grote bord op het dak dat het een leswagen is? Een foutje is niet erg; je bent hier om te leren en zo is iedereen begonnen.

De woorden hebben amper mijn lippen verlaten, of een politieauto komt ons als gek voorbij gescheurd. Noodgeval? Achtervolging? Niets van dat: de politie had simpelweg geen geduld. Het feit dat het verkeerslicht al weer rood was geworden voor ons en groen voor de andere auto's, maakt geen verschil, net zo min als het feit dat de politie hier bijna een ernstig ongeluk had veroorzaakt.

Een uurtje later sla ik snel het portier van de auto open om een van links komende overstekende voetganger te redden: wij zijn gestopt om voorrang te verlenen. Mijn leerling heeft echter een beetje ruimte aan zijn rechterkant over gelaten en een bestuurder die overduidelijk moorddadige neigingen heeft, wil hiervan gebruikmaken om ons aan de rechterzijde, deels over het trottoir, in te halen en zo direct het overige verkeer te verlossen van tenminste een van die hinderlijke voetgangers, die lastige obstakels tussen bestuurder en bestemming.

Weer later doet een leerling examen. We gaan de Ring op richting Leuven, en er direct weer af bij Kraainem-Woluwe. De examinator berispt de leerling omdat hij geen 50 rijdt, maar iets harder dan 70 (precies 73, zegt mijn digitale dashboard). "U rijdt veel te hard!" is zijn oordeel. Het feit dat de 50-borden n á de afslag Woluwe zijn geplaatst, maakt blijkbaar geen verschil...? Net zo min als het feit dat die gehele weg een 70-weg is...?

Aan het einde van de dag rijden we naar beneden op de Wolvengracht om links af te slaan op Anspach richting Beurs. Het licht springt op groen, dus we gaan. We stoppen netjes voor de paar voetgangers die oversteken en rijden daarna door. Een politiebusje dat stond te wachten voor het zebrapad, komt naast me staan; de agent gebaart me het raam te openen. "Waarom reed u door rood, meneer? Bent u nu instructeur?!" Als ik hem probeer uit te leggen dat het licht, geplaatst net v óó r het zebrapad, bedoeld is voor het kruisende verkeer, dat wij wel degelijk groen hadden en dus enkel voorrang moeten verlenen aan rechtdoorgaand verkeer op dezelfde weg (dus voetgangers inbegrepen), denkt hij het beter te weten en dreigt hij met een boete.

Met deze trieste waarheid word ik dagelijks geconfronteerd. Hoe kan een examinator correct examens afnemen als hij zelf de regels niet kent of ze niet weet toe te passen? Hoe kan de politie een voorbeeldfunctie vervullen of ons controleren wanneer zij zelf veelvuldig de regels met voeten treedt of ze simpelweg niet kent of snapt? Moet ik vertrouwen hebben in collega's die verkondigen dat op de bus- of trambaan rijden gewoon is toegestaan om af te slaan, of dat je niet naar links hoeft te kijken omdat dat "de ander zijn probleem" is? Wat met 'vrije begeleiders' die verkondigen dat je gewoon op de fietsopstelstrook mag staan als er op dat moment geen fietser is? (Hoe kun je daarvan als fietser gebruikmaken wanneer je een seconde later dan de auto aankomt?)

Kwetsbaar
Ik vertel mijn leerlingen altijd dat ze moeten oppassen voor vijf soorten bestuurders.

Met stip op de eerste plaats: auto's met een CD-nummerplaat. Wie kent ze niet, de buitenlandse medewerkers met carte blanche ? Blijkbaar komt een CD-nummerplaat met een gratis license to kill .

De CD'ers worden op de voet gevolgd door de politie - bijna even gevaarlijk. Niet alleen denken ze dat ze alles mogen; bij gebrek aan controle k ú nnen ze dat ook! Van dat 'recht' maken ze dan ook dankbaar gebruik.

Buschauffeurs: duidelijk suïcidale maniakken met moorddadige neigingen. Persoonlijk ren/fiets/rijd ik voor mijn leven bij het zien van die moordmachines.

Taxi's... - moet ik uitweiden? Ik geloof dat iedereen ten minste één bijna-doodervaring heeft gehad met een Brusselse taxi.

BMW's en Mercedessen: de enige auto's waarbij de richtingaanwijzer als optie geleverd wordt.

"Pas altijd op voor deze vijf groepen," raad ik mijn leerlingen aan. "Reageer zoals bij mist: halveer je snelheid, verdubbel je afstand."

Ik zou willen dat de waarheid anders was. Ik zou willen dat we sociaal met elkaar omgingen, dat we elkaars fouten proberen op te vangen in plaats van ze af te straffen. Rekening houden met anderen en in het bijzonder met kwetsbare groepen als ouderen, fietsers, voetgangers.

Het vak van rijinstructeur (dat ik overigens niet hier, maar in Nederland heb geleerd) is een prachtig vak: volop sociale contacten, de voldoening van een terecht geslaagde leerling, je bent vrij om te gaan waar je wilt, geen baas die over je schouder meekijkt... Helaas maakt het Brusselse verkeer je ook erg cynisch. Droevig. Bang. Gefrustreerd.

En waarom rijden we zo maniakaal? Om eerder aan te komen op onze bestemming? Je komt niet eerder aan door hard te rijden. Hoogstens in het ziekenhuis. De minieme tijdswinst valt in het niet bij het verhoogde risico. Vertrek eerder, zo simpel is het...

En spreek me niet van de onlogische indeling van kruispunten en oplossingen voor complexe situaties, blijkbaar bedacht door een verveelde overheidsmedewerker die een wel heel cynische kijk op het leven heeft - of sadistische trekjes.

door John Willemsen
:: John Willemsen werd in 2003 rijinstructeur in Nederland en werkte er als mentor voor leerling-instructeurs. Nu woont hij in Brussel en geeft hij hier rijles