‘Kilometerheffing blijft einddoel’

De Vlaamse regering wil een kilometerheffing voor vrachtwagens in 2013, en Brussel stapt daarin mee. Daarna zou er een wegenvignet komen voor personenwagens. Een beslissing die niemand had verwacht, want iedereen had de mond vol over kilometerheffing en/of stadstol. Een reconstructie.

W at voorafging. Tijdens Science Bar, een debat dat vorige woensdag werd georganiseerd door de VUB, wordt er tussen politici en belangenvertegenwoordigers gedebatteerd over de fileproblemen in Brussel. Als oplossing voor het fileprobleem worden slimme kilometerheffing en/of stadstol naar voren geschoven.

Het Vlaams en het Brussels Gewest voeren hoogstwaarschijnlijk in 2013 een slimme kilometerheffing in voor vrachtwagens. Dat wordt ons achteraf afzonderlijk bevestigd door de woordvoerder van Vlaams minister van Mobiliteit Hilde Crevits (CD&V) en de woordvoerder van Brussels minister Brigitte Grouwels (CD&V) als door Brussels staatssecretaris Bruno De Lille (Groen!). Over de periode daarna bestaat er nog geen zekerheid, geven alle politici toe, maar alle betrokkenen geven wel aan dat ze ook na die periode denken aan een kilometerheffing voor personenwagens.

In het Brussels Gewest bestaat daarbij de optie dat die eventuele latere kilometerheffing voor wagens een stads­tol wordt, zegt staatssecretaris De Lille. "In de loop van 2011 is er een studie klaar die ons moet helpen een duidelijke keuze te maken. Verschillende mobiliteitsoplossingen worden daarbij bestudeerd, zowel een kilometerheffing als een stadstol. Maar stadstol is veeleer een plan B." Ook minister Grouwels zit op die lijn. "Idealiter stappen we graag mee in een kilometerheffing (voor personenwagens, red.) in samenspraak met Vlaanderen en Wallonië, maar mochten de twee andere gewesten talmen met die heffing, dan zijn er voor Brussel andere opties, zoals een stadstol," zegt haar woordvoerder. Nochtans staat in het beleidsplan van Grouwels dat een stadstol een financiële barrière rond het Gewest zou optrekken.

En dan nog: er bestaat verwarring over beide begrippen. Bij kilometerheffing volgt satelliettechnologie wagens over een heel traject op een groot grondgebied, terwijl bij stads­tol een beperkte, vaste perimeter van kracht is. De twee systemen hebben wel gemeen dat ze autorijden - het gebruik van de wagen - belasten, en niet het bezit ervan. Bij kilometerheffing wordt rijden belast naargelang van tijdstip, plaats en type wagen. Bij stadstol varieert de prijs vaak naargelang van het tijdstip. De stadstol zal ook niet het systeem zijn dat we uit Frankrijk kennen, met betaalhutjes. Dat zou paradoxaal genoeg net voor file zorgen. Een modern tolsysteem maakt gebruik van nummerplaatherkenning of een chip die in de wagen wordt geplaatst. Bij het binnenrijden van de tolzone herkent een camera of sensor de wagen en kan de factuur opgestuurd worden.

Het vignet
Maar dan komt enkele dagen later het nieuws dat de drie gewesten zijn overeengekomen om na 2013 werk te maken van een wegenvignet voor personenwagens, als tegemoetkoming voor Wallonië, dat last heeft met het idee van kilometerheffing. Het is een beslissing van drie ministers-presidenten van evenveel gewesten: Charles Picqué (PS), Rudy Demotte (PS) en Kris Peeters (CD&V). Er zullen dus in de toekomst twee systemen bestaan: een kilometerheffing voor vrachtwagens, en een vignet voor de auto, waarschijnlijk voor de snelweg. Brussel zou, omdat het haast geen snelwegen heeft, een vast percentage van de inkomsten uit dat vignet krijgen. Maar wat blijft er dan van die kilometerheffing of stadstol overeind?

"De studie wordt nog altijd besteld," reageert het kabinet-De Lille. "De kilometerheffing blijft het einddoel. Wel willen we erover waken dat tijdens de concrete uitwerking van het wegenvignet de nadruk wordt gelegd op het terugdringen van het autoverkeer in Brussel, en dat Brussel dus niet zomaar een som geld krijgt zonder dat het autoverkeer er wordt teruggedrongen."

Op het kabinet-Grouwels klinkt het dat de minister wel op de hoogte was van de vergadering van de ministers-presidenten. "De beslissing om het wegenvignet in te voeren is een principeakkoord tussen de ministers-presidenten, maar moet nog worden voorgelegd aan de Brusselse ministerraad. Minister Grouwels vindt het op zich wel een goed compromis, al wil ze benadrukken dat er over de precieze uitwerking nog grondig moet worden nagedacht. Ook betekent het wegenvignet niet dat de kilometerheffing definitief van de baan is."