Koreaans zenmediteren in Molenbeek

Sommige mensen stralen sereniteit en rust uit. Koen Vermeulen is zo iemand. Hij leerde de Koreaanse zenmeditatie op een moeilijk moment in zijn leven kennen. Nu staat hij aan het hoofd van een school in Molenbeek die mensen inwijdt in de kunst van 'het tot jezelf komen'.

Er is nog nooit zoveel gepraat over tijdsdruk en het gebrek aan innerlijke rust als de laatste tien jaar. De Kwam Um Zen-school voor Koreaanse zenmeditatie in Molenbeek biedt weerwerk aan deze 'overhaaste maatschappij'. Maar twee uur in rust tot jezelf komen is geen makkelijke opdracht, zo ervoeren mijn meditatiegezel en ik.

In een ruime, nette zaal trekt een kast die als een soort van altaar dient, de aandacht. Een gouden Boeddhabeeld kijkt dwars door de zaal en wordt door Koen Vermeulen en zijn compagnon begroet met een diepe buiging. In het gezichtsveld van Boeddha liggen matjes met ronde kussentjes erop verspreid in een kring. We worden uitgenodigd plaats te nemen in de bekende lotushouding - ik dank mijn vader voor mijn lange benen.

Dat traditie een grote rol speelt bij het beoefenen van meditatie, wordt ons snel duidelijk. Het zangboekje dat ik voor mijn gekruiste benen neergelegd heb, wordt al snel met een afkeurende blik bekeken. Rechts achter op het matje, daar is waar het thuishoort.

Nerveus
Na een luide gong begint Vermeulen met de vaste zangstonde, bestaande uit Koreaan­se teksten of klanken. Dit zingend mediteren heeft als bedoeling je geest rustig te houden terwijl je het geluid van je stem waarneemt. Voorwaarde is wel dat je de liederen kent en dat je je niet te veel hoeft in te spannen om juist te zingen. Hoewel dit bij ons nog het geval is, verspreiden de nasale tonen een serene rust over de groep.

Na het zingen volgt het echte klassieke mediteren. De klok wordt klaargelegd. Twee maal 25 minuten in stilte je geest helder maken. Geen eenvoudige opgave.
Vermeulen legt uit dat je je buikgevoel moet laten spreken en gedachten en emoties moet proberen uit te schakelen. De contradictie zit 'm natuurlijk in het feit dat gedachten des te meer komen opzetten wanneer je alleen bent.

Ik word er wat nerveus van. Nooit eerder in mijn leven heb ik zo lang in stilte in dezelfde houding gezeten terwijl ik mijn gedachten moet omzeilen. Bovendien mag je daar niet aan denken, want denken is uit den boze. En zo gaat de cirkel eindeloos door.

Ik bestudeer eerst wat onwennig de anderen om te zien 'hoe het moet' en besluit dan in mezelf te keren en proberen zo goed mogelijk te mediteren. Gedachtes zoeven door mijn hoofd. Flarden van activiteiten van die dag schieten als visioenen voorbij en mijn hersenen lijken de stand-byknop maar niet te kunnen vinden.

Een trucje dat Vermeulen ons leert, is steeds opnieuw aan jezelf vragen: wie ben ik? Het antwoord hierop is telkens: ik weet niet. Over het antwoord is niet nagedacht, en daar draait het nu net om. Het trucje helpt een tijdje, al blijft het een moeilijke opgave om me erop te blijven concentreren. Ongelofelijk hoe een hoofd vol kan zitten met gedachten die vechten om de overhand te halen.
Gong!... De eerste sessie is voorbij. Rustig en voldaan open ik mijn ogen, opgelucht dat ik weer kan bewegen en denken. Ik voel dat een tweede sessie me te veel gaat zijn, maar er is geen ontkomen aan.

Van ontspanning is er deze keer geen greintje meer te bespeuren. Mijn voeten en benen willen uit hun vel springen en mijn speekselklieren werken harder dan ooit tevoren.
Een halfuur later voel ik me een verlost mens. Mijn hoop om in een soort spirituele extase te geraken, is niet helemaal ingelost. Maar om het met een wijsheid van Boeddha samen te vatten: een mens die te veel wil, is nooit vrij. Ik doe het dus maar rustig aan.

:: Rita Lemmens is laatstejaarsstudente Journalistiek aan de Erasmushogeschool Brussel