Louis Schreyers weet alles van Oudergemse straten

Geen enkele inwoner van Oudergem hoeft in het ongewisse te blijven over de herkomst van de straatnamen in zijn gemeente. Want met onverdroten ijver pluist Louis Schreyers (69) alles na en publiceert erover in Den Dam, het blaadje van het gelijknamige Gemeenschapscentrum, en in de nu al vier boeken die hij op zijn naam heeft staan.

In Groetjes uit Oudergem en Herinneringen uit Oudergem heeft Schreyers oude, meestal zeldzame postkaarten gepubliceerd en van uitvoerig commentaar voorzien. De titels van deze publicaties verwijzen naar de voorgedrukte opschriften die postkaarten vroeger sierden.

Het derde boek is tot Schreyers' spijt enkel in het Frans verschenen: in Auderghem entre Ville et Soignes beschrijft hij alle mogelijke bezienswaardigheden die de belangsstellende op vijf zorgvuldig beschreven 'historische natuurwandelingen' kan aantreffen.

Heiligen tellen niet mee
En in Oudergem, wikken met wegen heeft hij de evolutie van het wegennet te boek gesteld, vanaf 1863, toen Oudergem zich afscheidde van Watermaal-Bosvoorde en een autonome gemeente werd, tot nu. In 1863 beschikte Oudergem over twintig wegen die minstens 3,30 meter breed waren en over een twintigtal paadjes van ongeveer anderhalve meter. Nu heeft de gemeente 240 openbare straten, lanen en pleinen.

"Wat mij het meest frappeerde," vertelt de auteur, "is de ontdekking dat er welgeteld éénmaal een straat naar een vrouw vernoemd werd - de Sint-Annastraat tel ik niet mee, want dat is een heilige."

"Het gaat om de Louise Chaudoirdreef - een doodlopende weg dan nog, zij het een openbare. Bovendien draagt zij daar de naam van haar echtgenoot. Haar volledige meisjesnaam luidde: Isabelle Ghislaine Maria Louisa de Marotte de Montigny. We zullen maar veronderstellen dat die niet helemaal op een straatnaambordje kon."
"Deze dame heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog geallieerde piloten verstopt, ze werd opgepakt en naar het concentratiekamp Ravensbrück gedeporteerd. Ze is er nooit uit teruggekeerd."

Niet romantiseren
Vaak wordt Schreyers de vraag gesteld of hij geen heimwee heeft naar 'de goede oude tijd'. Zijn antwoord is steeds hetzelfde: "Hoegenaamd niet. Omdat ik zo met het verleden bezig ben, besef ik maar al te goed hoe hard het bestaan vroeger was. Ik romantiseer en idealiseer het verleden zeker niet. En ik apprecieer elektriciteit, moderne apparatuur en auto's."

Om zijn archief op te bouwen, schuimde Schreyers gespecialiseerde ruilbeurzen voor postkaartenverzamelaars af. Ook op gewone rommelmarkten wist hij vaak unieke foto's of documenten op de kop te tikken.
Ondertussen is zijn passie genoegzaam bekend en wordt hij bij een verhuizing of sterfgeval spontaan op de hoogte gebracht. Dan neemt hij de familiearchieven over.

Ook zijn verzameling oude affiches mag er wezen: zij bevat prachtige exemplaren uit het begin van de twintigste eeuw, van brouwerijen zoals de Chasse Royale, van de in Oudergem gevestigde Université du Travail, een hogeschool die technische ingenieurs opleidde en die al lang geleden verhuisde, en van de Vlaamse toneelkring Kunst en Vreugd die er tot de jaren zeventig actief was.

Zijn diepgaande interesse voor de gemeente ligt wat Schreyers betreft voor de hand: "Ik ben in Oudergem geboren en ben er steeds blijven wonen, mijn vrouw is ook van Oudergem en is er - uiteraard - ook steeds gebleven en we hebben er zes kinderen opgevoed."

Wasvrouwen zonder straat
Schreyers heeft ook een monografie gewijd aan de Oudergemse wasvrouwen. Bij het doorworstelen van de gemeentelijke archieven was hem opgevallen dat een heel groot percentage van de bevolking als wasvrouw of strijkster werkzaam was. Deze activiteit vormde ooit de grootste professionele sector, was dus omvangrijker dan de landbouw!

Het wasgoed werd van overal in Brussel opgehaald, gewassen en gebleekt in de typische lange, smalle tuintjes of op een naburige weide, gestreken en aan het einde van de week netjes terug thuis bezorgd.
Ook die noest wassende vrouwen is - ondank is 's werelds loon - tot op heden nooit een eigen straatnaam gegund.

:: Meer info: Louis Schreyers, Leemanslaan 12, 1160 Oudergem, 02-660.58.61