In memoriam: Jacques Simonet (1963-2007)

Le grand Jacques is niet meer. Een paar dagen na de overweldigende verkiezingsoverwinning van zijn partij, de Franstalige liberale MR, heeft Anderlechts burgemeester en Brussels parlementslid Jacques Simonet de ultieme strijd verloren. Hij laat een vrouw, een zoon en een dochter achter. De hoofdstad en de MR verliezen een gedreven politicus die dicht bij de Anderlechtenaren stond. Simonet is maar 43 geworden. Een longembolie heeft hem geveld.

Vele honderden waren vorige zaterdagochtend naar het gemeentehuis van Anderlecht afgezakt om Jacques Simonet de laatste eer te bewijzen. Gewone Anderlechtenaren, politici van alle partijen, de burgemeesters van de negentien gemeenten, partijvoorzitter en informateur Didier Reynders, Brussels minister-president Charles Picqué, prins Laurent en prinses Claire. Het gemeentehuis was te klein om iedereen de plechtigheid te laten bijwonen. In de straten rond het gemeentehuis en aan de ingang van de begraafplaats Vogelenzang, waar velen piëteitsvol stonden te wachten, heerste verslagenheid.

Didier Reynders herinnerde aan de woorden van Jacques Simonet, die zich bij het overlijden van zijn eigen vader, Henri Simonet, maar ook bij de dood van het liberale boegbeeld Jean Gol en van de Brusselse staatssecretaris Eric André terneergeslagen had afgevraagd hoe het verder moest, hoe het verder kon. Helaas veel te vroeg was het nu de beurt aan Didier Reynders om zich af te vragen hoe de partij verder moest zonder de lucide geest, de scherpe intelligentie en de humor van Jacques Simonet, voor wie zelfspot een sterk wapen was.

Genegenheid
Het respect en de genegenheid voor de burgemeester van Anderlecht en fractievoorzitter van de liberale oppositiepartij MR in het Brussels parlement overtrof de partijgrenzen. Het was een vertrouwd beeld in het Brusselse halfrond: Simonet die snoeiharde kritiek levert op het beleid van de regering-Picqué III, naar zijn zitje terugkeert en op aimabele toon verderpraat met Picqué. Zonder het eens te worden, maar met wederzijds respect. Er zijn affiniteiten die sterker zijn dan politieke rivaliteit.

"We hadden beiden begrepen dat we onze krachten moesten bundelen om Brussel te verdedigen," aldus Charles Picqué. Jacques Simonet, overtuigd verdediger van de gemeenten en vergroeid met zijn geliefde Anderlecht - 'dorpspoliticus' was geen scheldwoord voor hem -, heeft de jongste maanden ook laten zien dat het algemeen belang uiteindelijk moest primeren. Als burgemeester van Anderlecht sloot hij een samenwerkingsovereenkomst met buurgemeente Molenbeek waar zijn politieke 'vijand' Philippe Moureaux (PS) de plak zwaait. "Moureaux verfoeit me," zei hij ooit in een gesprek met de krant Le Soir, "maar ik kom er niet toe hem te haten. Misschien moet ik maar eens een psycholoog raadplegen."

Socialisten en liberalen
De naam Simonet is synoniem met Anderlecht, waar Jacques, geboren in Watermaal-Bosvoorde op 1 december 1963, opgroeide en naar school ging.

Zijn vader Henri, een vooraanstaand Belgisch staatsman - minister van Buitenlandse Zaken en vicevoorzitter van de Europese Commissie - was er decennialang socialistisch burgemeester. Maar aan de ULB, waar hij rechten studeerde, koos Jacques Simonet voor de liberalen. Ontgoocheld over de houding van zijn partijgenoten tijdens de rakettencrisis stapte ook Henri Simonet over naar de Franstalige liberale partij.

Jacques Simonet zette zijn eerste stappen in de politiek op 23-jarige leeftijd: in 1987 werd hij verkozen als raadslid voor de provincie Brabant. In 1991 zette hij de stap naar het Brussels parlement. Toen al liet hij zich opmerken door zijn snelle reacties en spitse humor. Waar hij in het begin van de jaren negentig eerder tot de rechtervleugel van zijn partij kon worden gerekend, ontpopte hij zich in de loop der jaren tot een sociaal-liberaal. In 1992 werd hij ook kamerlid.

Nooit voluit
Na de gewestverkiezingen van 1999 werd hij onverwachts minister-president. De gedoodverfde kandidaat, Simonets Ukkelse partijgenoot Armand De Decker, werd senaatsvoorzitter. Maar na de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 moest Simonet de functie al afstaan aan François-Xavier de Donnea, die de burgemeesterssjerp van Brussel was kwijtgespeeld aan de Franstalige socialist Freddy Thielemans.

Eén troost had hij: na meer dan een eeuw socialistisch bestuur was de gemeente Anderlecht in liberale handen. Jacques Simonet werd burgemeester - tot zijn partij hem in 2003 het federale staatssecretariaat voor Europese Aangelegenheden aanbod. In 2004 sommeerde de PRL hem dan weer terug te keren aan het hoofd van de Brusselse regering waar Daniel Ducarme, die ondertussen minister-president was geworden, moest opstappen op verdenking van financieel gesjoemel. Jacques Simonet, trouwe partijsoldaat en een man met een sterk relativeringsvermogen, kwam terug naar Brussel, maar hij vreesde toen al dat zijn partij bij de gewestverkiezingen de prijs zou betalen voor de capriolen van Ducarme en het steeds wisselende voorzitterschap van de Brusselse regering. De MR werd in 2004 naar de oppositie verwezen. Jacques Simonet heeft op regeringsniveau nooit de kans gekregen om voluit te gaan.

Toen Simonet in 1999 Brussels minister-president werd, sprak hij amper Nederlands, maar dat euvel was vlug verholpen. Hij was een volleerd politicus, maar ook zeer menselijk. Vorig jaar nog excuseerde hij zich tegenover de aanwezige journalist van Brussel Deze Week - de enige Nederlandstalige op een persconferentie van de MR - omdat hij zwaar ging uithalen naar de drie Vlaamse excellenties in de Brusselse regering.

Jacques Simonet was een persoonlijkheid die niemand onverschillig liet, en zo wou hij het ook. Zelfs aan de telefoon had je hem voor ogen. Zijn eeuwige bretellen, zijn opvallende brillenglazen met daarachter de pretoogjes die verrieden dat er een pittige uitspraak zou volgen.

Sinds 1 december bestuurde hij Anderlecht samen met de socialisten: zo had de kiezer de politieke kaarten nu eenmaal geschud. Tegelijkertijd stak hij tegenover ons niet onder stoelen of banken dat hij vond dat de Ecolo-schepenen, met wie hij tussen 2000 en 2006 had bestuurd, goed gewerkt hadden.

Na de overwinning van bijna twee weken geleden maakte de MR zich sterk dat Jacques Simonet in 2009 opnieuw minister-president zou worden. Van op de laatste opvolgersplaats voor de Kamer behaalde hij op 10 juni bijna twintigduizend voorkeurstemmen.

De partij moet nu op zoek naar een nieuwe burgemeester, een nieuwe fractievoorzitter in het Brussels parlement en een nieuwe voorzitter voor de Brusselse afdeling. Dat wordt verre van gemakkelijk.