Mohamed Boulahya, le jardinier philosophe: 'Zonder planten verwelkt een stadsbewoner'

Olijf- en palmbomen, tomaten, kanjers van klimrozen en zelfs een citroenboompje. De voetpaden in de Halvemaanstraat in Vorst zijn al enige tijd een ware trottoirjungle en dat is het werk van één man: Mohamed Boulahya aka 'le jardinier philosophe'.

"Dit is een laurierboom, daarnaast een rozemarijnstruik, erachter staat selder en dit zijn tomaten die hier spontaan zijn beginnen te groeien, wellicht via de compost. Wie een spaghetti wil maken, kan hier gewoon zijn ingrediënten komen halen op straat.”

Mohamed Boulahya (58) grijnst even terwijl hij enkele planten benoemt. Hier, voor de gevel van het huis van de tuinier-filosoof, is de plantendichtheid het grootst, met behalve eetbaar groen, evengoed forse palmbomen, beeldige klimrozen en een half dozijn verschillende klimplanten. Maar het actieterrein van Boulahya reikt tot honderden meter verder in de Halvemaanstraat. Goed voor een honderdvijftigtal planten, in potten die soms het formaat van een kleine wasmachine hebben. “Al wat lichter is, wordt gestolen.”

Een paar planten voor de deur plaatsen, tot daar aan toe. Maar hoe komt iemand op het idee om een groot deel van zijn straat van groen te voorzien? “Tussen 2000 en 2015 werkte ik voor de 'jeunes jardiniers d'Uccle',” vertelt Boulahya, die na een aanrijding in zijn straat deels invalide werd. “We richtten tuinen in en daar werden heel regelmatig oude planten weggegooid. Ik kon dat niet over mijn hart krijgen, verzorgde die thuis en plaatste ze uiteindelijk voor de deur, zodat de buren er ook iets aan hadden. Ondertussen is dat wat ik doe. C'est toute ma vie.”

Die buren bleken grotendeels fan van de aanpak van Boulahya en begonnen hem steeds vaker te vragen om ook voor hun deur planten te plaatsen. En zo geschiedde. “De meesten onderhouden hun planten zelf, maar soms moet ik zelf nog bijspringen.” Als hij even later een voorbijwandelende buur groet, verheft de straattuinier zijn stem en herhaalt hij zijn punt nog eens. “Niet iedereen geeft zijn planten vaak genoeg water!” De buur in kwestie kijkt schuldbewust naar de grond. “Sinds onze scheiding ben ik hier ook maar op bezoek.”

Ontroerend

De ene buur blijkt ook al makkelijker te overtuigen dan de andere. Boulahya wijst naar een oudere man die even verderop liefdevol een perkje rond een straatboom inspecteert. “Van planten op straat wou hij eerst niet weten. Maar dat er voortdurend vuilniszakken tegen de boom voor zijn huis werden gedumpt, stak wel. Ik heb hem een paar rozen cadeau gedaan, en het is ontroerend om te zien hoe goed hij zijn straatperkje sindsdien onderhoudt.”

Diezelfde buren sprongen ook bij toen de gemeente de planten zes jaar geleden wou laten weghalen omdat ze een magneet voor ongedierte zouden zijn. Een petitie later krabbelde de gemeente terug.

Jardinier-philosophe, het is een naam die Boulahya ondertussen met trots draagt, maar die de buren voor hem bedachten. Na een gesprek van twee uur weten we ook waarom. De straattuinier kan maar blijven doorgaan over hoe planten functioneren en wat dat met de mens doet. “Planten hebben een soort bewustzijn, ze communiceren ook met elkaar via de wortels en via schimmels in de grond. Niet wij, maar het plantenrijk heeft het eerste internet uitgevonden.”

Het zelfverklaarde doel van de straattuinier is om van zijn Halvemaanstraat de meest fleurige en geurige van Brussel te maken. Niet zomaar, wel omdat we dat groen als stadsbewoners gewoon nodig hebben, benadrukt hij. “Mensen zijn als batterijen die je steeds opnieuw moet opladen en precies dat doen planten. We moeten de natuur verzorgen zodat ze voor ons kan zorgen. Veel mensen gedragen zich alsof ze superieur zijn aan die natuur, maar het omgekeerde is waar. En een mens die enkel tussen beton leeft, verwelkt op den duur.”

Dat motto brengt de man in de praktijk in zijn straat, maar ook daarbuiten. “Het moeras aan Wiels heb ik ontdekt als natuurlijke plek, ik introduceerde er ook salamanders en kikkers en startte er de moestuinen op. Maar de eer opstrijken laat ik aan anderen, ik moet niet zo nodig in de schijnwerpers staan.” Vergroeningscomités in buurstraten wijzen ondertussen Boulahya aan als hun inspiratiebron om de handen aan de ploeg te slaan in eigen straat.

Zijn kennis over het planten- en dierenrijk verzamelde Boulahya vooral uit boeken en hier en daar een cursus van wetenschappers die hij bewondert. “Ik was 14 toen mijn oom me alleen in zijn bloemenwinkel op de Alsembergsesteenweg plaatste. Ik wist niets over planten, maar wilde alles begrijpen. Alors j'ai lu, j'ai lu, j'ai lu ...

Terwijl onze gesprekspartner doceert, groet hij regelmatig buren die passeren. Een man legt uit dat hij een probleem heeft in zijn tuin. Boulahya verwijst naar zijn zoon, die zelf een zaak in tuinaanleg is begonnen. “Ook daarom is groen op straat zo belangrijk,” zegt de tuinier-filosoof. “Het zorgt ervoor dat mensen weer met elkaar praten.”