Op de senior games: Met wiegende heupen en uit volle borst

Een drieduizendtal Vlaamse senioren uit alle hoeken van het land zijn al vroeg op de ochtend aan de inschrijvingsstand van de jaarlijkse Senior Games gepasseerd. Ze hebben al koffie met speculaas gehad, en nu zijn ze binnen en buiten met de sportinitiaties begonnen. Het gaat naar elf uur. Maar kijk, wie komt daarginds nog rustig aangesjokt? Dertien zwart-Afrikaanse seniorenvrouwen van De Mangoboom in Bloei, de enige groep uit het Brusselse gewest. Bienvenue, les Mamies!

M ijn seniorhart begeeft het bijna. Anderhalf uur al ben ik in de weer geweest, zoekend langs de sportstands en dwalend door de vele zalen, tot driemaal toe.
Eindelijk zie ik de Anderlechtse vereniging De Mangoboom in Bloei stranden, net achter de biertent van La Chouffe. "Bienvenue, Mamies!" roep ik de zwarte oma's toe, meer dan ooit beseffend dat zij hun rustige oude dag letterlijk nemen. "Toi, tu as le cœur africain, ça se voit," giechelen les Bruxelloises. Het zijn allemaal Sub-Saharische senioren die in Brussel blijven wonen omwille van de betere gezondheidszorg en om op hun (achter)kleinkinderen te passen. Ze komen sporten, uitgedost met gouden juwelen, enkelen zelfs in lange, kleurige wikkelrokken. Een paar dames dragen een zwartvilten muts waarop in glinsterende lettertjes Jésus staat; ze horen bij het Marialegioen. Kortom, ze vallen op.

We lachen niet. Het gelaat van deze Brusselse senioren is getekend door een zwaar jeugd- en moederverleden in Afrika. Een leven van honger en oorlog, voor één iemand zelfs van verkrachting en erger. Gevlucht naar Brussel, gestrand bij hun kinderen, of soms alleen hebben ze het naar eigen zeggen très bien - ook zonder eigen inkomsten. Wie in Brussel mag leven, mag niet klagen. Alleen de eenzaamheid - weinig familie dichtbij - valt hen zwaar. In het clubleven van De Mangoboom ondersteunen ze elkaar, met alfabetiserings- en taallessen, koken en naaien. Daar krijgen hun kleinkinderen ook huiswerkklas. Maar vandaag zijn ze op sportuitstap aan zee, 'un long voyage'. Laten we eens kijken of ze een streepje voor hebben op hun Vlaamse leeftijdsgenoten, want 'bewegen' - hét doel van de seniorensportpromotie - zit Afrikanen in de genen.

"On vient surtout danser," klinkt het vrolijk. Ze schrijven zich in voor Afrikaanse dans en Zumba Gold, zumba voor ouderen. Dat kunnen ze na de middag pas doen, nu zijn ze te laat. Ze aanvaarden het zonder morren: "Il y a beaucoup de vieux, il faut partager."

Gespreid over twee dagen duiken 5.991 deelnemers op in het Bloso-centrum en de Floréal Club van de socialistische senioren. Dan maar fitbal, er is nog plaats. Reppen maar. Of niet - d'abord les toilettes. Ondanks de aangekondigde nationale treinstaking van 3 oktober hebben Bloso en de seniorensportfederaties met de Senior Games geen moeite gespaard om een veertigtal nieuwe en leeftijdsaangepaste sporten aan te bieden: van geocaching en sudoku­wandelen, oosters bewegen, curling, Kubb, golf­initiatie, lijndansen en tai chi tot kleiduif- en schietlapschieten (met een katapult in een kooi).
De meeste senioren komen uit de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen (1.648 en 1.574). En terwijl Vlaams-Brabant nog scoort met 982 deelnemers, is uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nauwelijks een ziel te bespeuren: drie enkelingen en de groep van De Mangoboom, samen met z'n zestienen, dus. Maar denk niet dat de Brusselaars niet opvielen. "Vous allez bien nous trouver, nous serons la tache noire dans la meute," had groepsleidster Angélique Mayele ons vooraf gezegd. Maar er zijn er geen mannen bij, zeg ik. "Les papies sont restés à Bruxelles. Si on en a besoin, on trouvera bien des hommes ici," zeggen ze met een gulle lach.

De dames, zwaar getekend door het leven, maar jong van hart, dragen geen sportmerken; een legging onder een wikkelrok volstaat. In eendenpas wandelen ze binnen. Onderweg passeren ze de Reumabus, een brailleparcours, behendigheidstests en Vlaamse volksdansen: niets voor hen. "We doen elke week aan bewegingssport in het kader van preventie tegen 'ouderdomsvallen', en dansen doen we bij elke verjaardag," geeft Cécile mee. De oudste, Marie-Madeleine - ze vermoedt dat ze 80 of 84 is -, is hier met haar dochter Angélique van 64. Ze durft de fitbal aan. De wat zwak opgepompte ballen zakken door, maar de dames doen het soepeler dan hun Vlaamse leeftijdsgenoten, die hun spieren te veel opspannen. Wel draaien ze soms de verkeerde kant uit of beginnen ze uit volle borst te zingen tot de monitrice niet meer te horen valt. Eentje geraakt niet meer recht na een glijpartij van de reuzenbal. We heffen ons een hernia om haar van de grond te tillen. "Danke," roepen ze in koor. "Ja, een sportles is altijd ook een alfabetiserings- en taalles," verklaart la cheffe.

Aanstekelijk
De lunch stuurt hen naar de tent van de provincie Antwerpen, een Brusselse tent is er niet. Met één broodje, van de drie die ze krijgen, hebben ze al genoeg: "On doit manger peu quand on est âgé."

De namiddagsessie Afrodans wordt wel op tijd gehaald. De les zit afgeladen vol. Senytouri, een Guinese djembéspeler, geeft het ritme aan. Alle deelnemers mogen beurtelings solo in de kring dansen. Het werkt aanmoedigend. De Vlamingen kopiëren het Afrikaanse voorbeeld, de Afrikanen moedigen de Vlamingen aan. "Dit is heel inspirerend," horen we van een Bloso-medewerker. "Alle vrouwen leren sneller van elkaar dan in monoculturele sessies. Iedereen neemt spontaan het juiste ritme over. Ze zwepen elkaar op, en hierdoor versterken ze elkaar in hun durf en vrouwelijkheid. Alle gêne vervliegt dankzij de Afrikanen."
Onze Brusselse oma's waren met weinig op de Senior Games, maar ze kregen respect en gingen niet onopgemerkt naar huis. Bravo, les Mamies!