Opvangcentrum in oude gebouwen van Sint-Annakliniek

In de oude gebouwen van de Sint-Annakliniek, in de schaduw van de Sint-Guidokerk, vind je al enkele jaren geen dokters, verpleegsters of patiënten meer. Toch heerst er een opvallende bedrijvigheid in de oude gebouwen. Dankzij de vzw Rafaël.

Toen in 1994 de Sint-Annakliniek naar de nieuwe gebouwen aan het metrostation Jacques Brel verhuisde, nam de vzw Rafaël hier haar intrek. Reginald Rahoens, priester en verantwoordelijke van de organisatie, werd toen gevraagd of hij de vrijgekomen gebouwen wilde huren. Rahoens greep de kans aan om in de oude gebouwen met een christelijk geïnspireerd opvangcentrum te beginnen.

Overal in het ziekenhuis zie je kruis- en heiligenbeelden die je ervan doen uitgaan dat het geloof er een belangrijke rol inneemt. "Onze leefgemeenschap is inderdaad doordrongen van dat christelijk aspect. Je zou het hier dan ook een internationaal oecumenische gemeenschap kunnen noemen. Het christendom is het cement van deze gemeenschap. Er is bijvoorbeeld elke dag een eucharistieviering. En als er iemand van de gemeenschap overlijdt, wordt dit collectief verwerkt."

Toch wil dat niet zeggen dat de gemeenschap niet open zou staan voor niet-christenen. "Hier wonen ook moslims. En ons solidariteitsrestaurant Quo Vadis staat open voor iedereen." Wekelijks komen er enkele honderden mensen over de vloer: arme, maar ook veel eenzame mensen. Het restaurant wordt draaiende houden door een resem vrijwilligers.

Marijke (72) is een van hen. Ze woont bovendien al meer dan veertien jaar in het opvangcentrum. Wat voor buitenstaanders misschien wat verrassend mag lijken, is voor haar heel gewoon. "Ik voel me nu eenmaal goed op deze plek. Het geeft me voldoening om nog iets te kunnen doen voor anderen," zegt ze. Daarnaast vindt ze ook het contact met anderen belangrijk. "Je krijgt hier heel veel vriendschap en warmte van de bewoners."

De demografische samenstelling van de bewoners zorgt voor een unieke sfeer. Achter elke deur schuilt een apart en vaak erg bewogen levensverhaal.

Sociale huisvesting
In de oude kliniek wonen nu ongeveer 230 mensen van meer dan dertig verschillende nationaliteiten. Ze betalen er een huishuur die beduidend lager ligt dan de gangbare marktprijzen in de hoofdstad. Volgens Rahoens zijn projecten rond sociale huisvesting erg belangrijk in de hoofdstad. "Een van de grote problemen in Brussel is het sociaal wonen. Voor veel mensen die het moeilijk hebben, is het gewoon onbetaalbaar om hier iets deftigs te vinden tegen een betaalbare prijs." Met dit project kan hij een aantal mensen helpen; dagelijks moet hij er echter ook enkele weigeren. "We zitten nu eenmaal vol op dit moment."

Een aanzienlijk deel van de nieuwe bewoners van de Sint-Annakliniek komt uit Afrika. Daarnaast wonen er ook een aantal Oost-Europeanen en Belgen. Opvallend veel van hen studeren nog. Mike Mbinda (30) is een van hen. Hij is afkomstig uit Kenia, maar kwam in 2001 met de hulp van de organisatie naar België. Hij leerde hier Nederlands en ging vervolgens verpleegkunde studeren aan de Ehsal. Met succes, want ondertussen werkt hij als verpleger in het Anderlechtse Bracops-ziekenhuis. Na zijn werkuren helpt hij door te klussen en het contact te onderhouden met mensen die wat hulp kunnen gebruiken. Mbinda is dankbaar voor de kans die hij gekregen heeft. "Ik vind het belangrijk om iets terug te kunnen geven aan de gemeenschap die mij zoveel gegeven heeft," zegt hij. "De ervaring die ik tijdens mijn studie en op het werk heb opgedaan, probeer ik daarom zoveel mogelijk over te brengen naar de gemeenschap."

Vooroordelen
Volgens Rahoens bestaan er veel misverstanden over wat er zich achter de grote toegangspoort van het oude ziekenhuis afspeelt. "In de media werd regelmatig verteld dat er hier illegalen zouden zitten, terwijl dat helemaal niet zo is." Volgens Rahoens zorgde ook het christelijk karakter van het project voor terughoudendheid. Die reserves zouden ondertussen wel weggeëbd zijn. "Iedereen beseft hier nu dat wij geen probleemmakers zijn of mensen die iedereen willen bekeren," klinkt het.

En zorgen zoveel verschillende nationaliteiten en culturen niet af en toe voor een onderling conflict? "Over het algemeen gaat het hier goed. Maar het is wel logisch dat, als je met zoveel mensen onder een dak zit, er af en toe iets gebeurt. Zo zijn er een aantal zaken die het samenleven op de proef stellen, zoals het recente conflict in Congo," vertelt Mbinda. "Maar als er dan toch eens een conflict is, dan praten we het uit. Want praten werkt, weet je wel?"