Pareltjes aan de Zenne (2): Kerst in het Centraal Station

Kerstmis staat niet voor iedereen symbool voor leuke cadeaus onder de kerstboom. Voor sommigen gaat deze feestperiode gepaard met eenzaamheid en kou. Voor de daklozen in het Centraal Station bij voorbeeld. Maar ook voor hen scheen de afgelopen dagen een straaltje hoop.

Naargeestig. De tunnel van het Centraal Station. Op doordeweeksdagen, in de ochtendspits, sleept een troosteloze karavaan van ambtenaren en bureauwerkers, bedienden en politici zich naar boven om uit te waaieren richting Wetstraat, Madou of koninklijk paleis. In schutkleuren, veel grijs en donkergroen, bezorgde blikken op de grond gericht, of bangelijk om zich heen kijkend, als ware de oorlog net uitgebarsten. Het verdriet van België, die onfortuinlijke natie waar hoge belastingdruk hand in hand gaat met lintbebouwing en depressies, gecomprimeerd in een muffe koker waar iedereen zo snel mogelijk uit wil.

Zigeunerorkestje
Later op de dag, niet veel beter. Lege holle gangen. Nu kan men pas goed de geur van armoede opsnuiven, een onmiskenbare mix van urine, verschraald bier en goedkope tabak. Een zigeunerorkestje speelt 'O When The Saints', de bandleader heeft een valse alt sax en een ongeschoren ingevallen gezicht boven een slechtzittende leren jas. Andere nieuwe Europeanen staan in wapperende lange rokken paraat, leerplichtige kinderen aan de zij, een papieren bekertje en smekende blik in de aanslag. Buiten de uitgangen tegen de Ravenstein Galerie kruipen daklozen nog eens diep in hun slaapzak weg, bij de uitgang tegen de Grote Markt zitten ze om half tien 's morgen al stevig aan het bier en breken de eerste ruzies reeds uit. Welkom in Europa. Welkom in Brussel Centraal!

Homeless Central
Maar vanavond is het anders. Het is kerstavond. Vanavond is het station Homeless Central. Aan het eind van de gang zit een eenzame oude man, witte baard, groene deken om zich heen, een rode puntmuts op zijn hoofd. Ludwig, een zestigjarige man uit Slowakije. Een jongere dakloze trekt hem mee naar de voedselbedeling verderop in de tunnel. Meer als honderd mensen zijn op deze kerstavond naar het station getrokken voor een gratis diner. Op zich niets bijzonders, er zijn wekelijks voedselbedelingen in het station. Behalve op Kerst, dan is het feest en is het gezegde 'Beggars can't be choosers', voor een avond niet waar.

Boven, in de gang staat Broeder Jean Louis met zijn organisatie 'Aidons Les Pauvres'. Jean Louis is een magere Belg met een sprieterig baardje. Vroeger was hij manager van een brasserie. "Alcohol, hasjies en sex. Ik leefde in de duisternis." Toen bekeerde hij zich tot de islam en richtte samen met wat vrienden deze organisatie op. Geen subsidies, ze draaien volledig op donaties uit de islamitische gemeenschap. "We staan hier niet voor ons zelf. We staan hier niet om de armen te helpen. We staan hier enkel en alleen om onze Schepper te behagen."

Pannen soep
Vrijwilligers dragen grote pannen soep aan en thuis bereide maaltijden. Bekering is geen onderdeel van de voedsel uitdeling: moslims, christenen, joden, iedereen is welkom, maar Alain, een besnorde en bebrilde Belg vindt het toch 'iets te veel Allah'. Hij neemt me mee naar beneden, waar onder aan de trappen de organisatie ATD Vierde Wereld een kerstdiner heeft. ATD is een bekende in het station: Elke twee weken staan ze er onder de naam 'Droit sans Toit' om juridisch advies te geven. Het is rustig, legt Alain uit, omdat net tientallen mensen vertrokken zijn naar het diner van een andere organisatie die bussen had ingezet voor het daklozentransport.

Gerookte zalm
Beneden wordt alcoholvrije cider geserveerd en vrijwilligers zetten alvast schotels met gerookte zalm klaar op lange witte tafels die er uiteindelijk spectaculair uitzien: gepocheerde zalm, sushi, tomaat met mozzarella, twee soorten paté, couscous, gevulde paprika's, drie soorten salades, rosbief, kippenbouten. De feestmaaltijd is klaargemaakt door de familie van Damien, een van de advocaten achter ATD. Al 27 jaar serveren ze elke kerst een maaltijd op het station. "We doen het bewust hier in het station, om dichter bij de mensen te staan", legt Damien uit. Hij schuift aan bij Pol en Pascale, twee voormalige daklozen die door ATD geholpen zijn, maar elk kerstdiner nog in het station komen om met hun voormalige maten kerst te vieren.

Buiten, rondom het station, zijn de straten verlaten. Her en der staat een eenzame dakloze een bordje sushi en zalm te eten, met een vuilnisbak als tafel. In een portiek van een KBC automaat hebben drie jongelui hun eigen kerstdiner georganiseerd. Op de grond, naast een feestelijke kertsroos, staan alle inkopen uit de Delhaize uitgestald. De fles wodka is leeg, het pakje borrelworsten is ook al op, maar er zijn nog rivierkreeftjes en whisky. Poolse jongens, al een tijd zonder werk en geld zitten en nu dus aan de grond. "Famous Grouse, good whisky," zegt een van hen en schenkt me een papieren bekertje in. Buiten rijdt een auto van een particuliere bewakingsfirma voorbij. Ze laten de jongens met rust, zwaaien zelfs lachend naar ze. Vrolijk Kerstfeest!