Rainer Müller, een Zwitserse IT'er in Brussel

"Van meet af aan heb ik me hier thuis gevoeld. Een gezonde dosis chaos, ruimte voor plantrekken: het contrast met mijn vaderland kon niet groter zijn. Het weer is niet altijd even aangenaam, maar dat laat ik niet aan mijn hart komen. Voor mijn vriendin, afkomstig van het zonnige Catalonië, ligt dat wel enigszins anders." Rainer Müller, een IT'er met Zwitsers bloed, heeft in Brussel een biotoop gevonden die perfect bij zijn persoon past.

Heeft hij van Moeder Natuur een gezonde dosis zin voor avontuur meegekregen, toch sprong Rainer Müller niet van jongs af uit de band. "Ik ben opgegroeid in Ricken­bach, een dorpje op zo'n 25 kilometer van Luzern. Braafjes in de pas gelopen, op winterse weekendmiddagen met z'n allen thuis voor de buis voor het alpineskiën. Zwitserser kon amper. En na mijn middelbare school gekozen voor een 'veilige' studie: rechten, in Lausanne."

Het diploma heeft Müller behaald, maar sedertdien heeft hij nog geen seconde als jurist gewerkt. "Een van mijn passies was - en is nog altijd - de mensenrechten. Het heeft ertoe geleid dat ik voor de ngo Peace Brigades International (PBI) in Mexico-Stad, een mierennest van bijna negen miljoen zielen, een jaar lang de veiligheid van plaatselijke mensenrechtenactivisten heb verzekerd. Niet meteen de veiligste plek van deze wereld, en toch viel het allemaal mee: de contacten met de plaatselijke overheid waren goed, zodat we op een tamelijk veilige manier ons werk konden doen."

"Bij mijn terugkeer kon ik niet meer aarden in Zwitserland. Het overgeorganiseerde bezorgde me oprispingen. Toen zich na zes maanden de kans voordeed om als coördinator het Brusselse kantoor van PBI uit te bouwen, heb ik die kans met beide handen gegrepen. Ik heb hier ook de PBI-website uitgebouwd. Dat is een webstek waarop mensenrechtenactivisten ideeën uitwisselen en strategieën kunnen uitwerken om de veiligheid van medestanders te verbeteren."

"Toen mijn werk eropzat, was ik definitief gebeten door de IT-microbe; een tweetal jaar geleden heb ik me als halve zelfstandige gespecialiseerd in content management systems , programma's die op een server worden geïnstalleerd en die het maken van internetsites vergemakkelijken. Ik heb mijn bureautje bij Village Partenaires, hier vlak bij het Bethlehemplein, een bedrijf dat kantoorruimte ter beschikking stelt van jonge ondernemers en zelfstandigen. Nu is het mijn ambitie om volledig zelfstandig te worden."

Matonge
Een carrière uitbouwen in Brussel is één, er leven is twee. Maar daar heeft Müller nooit problemen mee gehad. "Brussel is mijn ogen best rustig in vergelijking met de echt grote wereldsteden. Ik weet wel dat er de jongste tijd nogal wat beroering is ontstaan over wat de onveiligheid in Brussel wordt genoemd. Met als voorlopige trieste hoogtepunt de dramatisch afgelopen overval in Ukkel. Maar ikzelf - gelukkig ben ik een man en geen vrouw, wat het allemaal wat makkelijker maakt - heb nog nooit last gehad. Ook niet in de Matongewijk, mijn insteek in Brussel."

"Niet dat ik hier nooit ben geconfronteerd met de hardere kanten van het samenleven, maar een vechtpartijtje links of rechts heb ik indertijd ook meegemaakt in het dorp. Maar noem me alsjeblieft geen expert ter zake: afgezien van Matonge heb ik weinig of geen ervaringen met wijken die slecht staan aangeschreven in de publieke opinie."

"Brussel, dat is voor mij ook: mijn passie voor het bier belijden. In Zwitserland was ik lid van een vereniging die de belangen van kleine brouwerijen, die al eens ondergesneeuwd geraakten, verdedigde. En als het over bier gaat, dan zijn België en Brussel het paradijs. Moeder Lambic, bijvoorbeeld: dat is als de grot van Ali Baba voor de echte bierdrinker. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar bieren met een mooie bitterheid, zonder een teveel aan alcohol. Genre Zinnebir. Het werk van kleine brouwerijen, die hun karakter behouden, verdient voor mij het grootste respect."

Taalstrijd
En dan zijn er nog de Belgen. "Ze nemen zichzelf niet echt ernstig. Erg fijn is dat. En Brussel is daarin koploper. Doe het maar na, als hoofdstad van Europa. Zelfspot is iets wat ze in Zwitserland niet bepaald kennen. En natuurlijk ontgaat de logica van bepaalde daden of standpunten mij, maar ik ben hier nu eenmaal niet opgegroeid."

"Dat is de ene kant van de medaille; aan de andere kant heb je het Brussel dat verdeeld is tussen Nederlands- en Franstalig, België uiteengevallen in twee kampen. Dat gekissebis roept bij mij de vraag op of het de verzuchtingen van de bevolking daadwerkelijk weerspiegelt, dan wel of het de agenda van de politici is, die zich in tegenstelling tot de modale burger toch zo graag au sérieux nemen. Dat taalvraagstuk en de verzuchtingen van de verschillende groepen is voor mij als Zwitser weliswaar tot op een bepaalde hoogte herkenbaar. Tenslotte zijn wij ook een natie die op een relatief kleine oppervlakte drie talen herbergt. Maar in mijn vaderland loopt dat samenleven relatief vlot; daar zitten de echte tegenstellingen tussen platteland en stad. Een diepe kloof zoals hier tussen de Nederlandstaligen en de Franstaligen is er niet."

"Toen ik hier arriveerde, had ik er niet zo'n kijk op. Ik dacht dat het een beetje hetzelfde zou zijn als in Zwitserland. Maar al gauw moest ik tot de slotsom komen dat het allemaal toch iets delicater ligt, dat het woelige verleden toch een grote rol blijft spelen. Het eens zo rijke Wallonië dat nu arm is, en het eens zo arme Vlaanderen dat nu rijk is; de Vlamingen die indertijd als minderwaardig werden behandeld door de Franstaligen, die onrecht hebben moeten ondergaan en die dat nog altijd niet verteerd hebben. Dat speelt dus, en het discours in de politiek en de media is daar sterk op gericht. Misschien ook wel om de aandacht van de echte problemen af te leiden. Met B-H-V als het ultieme monster van Loch Ness. Ja, kijk, als je niet kunt samenleven, dan is scheiden misschien wel de beste oplossing. Heel die taalkwestie - en dat heb ik tot mijn verwondering moeten vaststellen - zet zich ook voort op het niveau van de organisaties. Zelfs Amnesty International heeft hier een Franstalige en een Nederlandstalige vleugel. Praktisch is dat allerminst, je betaalt twee keer voor hetzelfde, het is een verspilling van energie. En het maakt de zaken alleen maar ingewikkelder voor de mensen die willen samenwerken."

"In die zin is Brussel toch min of meer een eilandje, een verademing. De meeste Brusselaars - heb ik toch de indruk - kunnen verder kijken dan die taalgeschillen, ze zijn eraan gewend met 'de andere kant' te leven. Een boegbeeld voor dat samenleven is in mijn ogen Arno, een uit de golven geboren Vlaamse kustbewoner die Brusselaar is in hart en nieren. Ik ben al fan van hem zolang ik me kan herinneren, ik heb hem op vele plaatsen in Europa zien optreden. Merkwaardig genoeg nog niet in Brussel - en ik woon hier ondertussen toch al acht jaar."

Emma
'Met de andere kant leven', dat doet Rainer Müller ook nog steeds; Zwitserland heeft hij nooit laten vallen. Toch bevalt zijn nieuwe thuis, in de buurt van het Fernand Cocqplein, hem zeer.

"Ik keer nog om de twee, drie maanden terug. Om mijn dochtertje Emma, die ondertussen negen is, in mijn armen te sluiten. Om mijn ouders te bezoeken, familie, vrienden. Ik krijg ook geregeld bezoek van Zwitserse vrienden. Ze vinden Brussel best oké, ja. Ten minste, als het goed weer is. En interessant vinden ze het hier ook."

"Ook Emma is al een keer naar Brussel op zomervakantie gekomen en ze vond het heel leuk. Vooral Matonge vond ze fascinerend. Thuis wordt ze ook wel geconfronteerd met vreemdelingen, maar dat zijn allemaal Europeanen. En dan in Matonge rondlopen, een stukje Afrika in West-Europa: formidabel. Ik heb haar toen het een en ander over Afrika verteld. Dat er veel verschillende landen zijn. Toen ze met mijn ouders terug naar Zwitserland spoorde, zat er een Afrikaanse man in de trein. Ze vroeg toen: Monsieur, vous êtes plutôt du sud ou du nord de l'Afrique?' Zien hoe dat verder gaat..."