Rector Paul De Knop: 'VUB moet commerciëler'

De VUB moet ondernemender worden, commerciëler zelfs, en meer privégeld binnenhalen. Dat zei VUB-rector Paul De Knop bij de opening van het academisch jaar. En ook: onderzoekers die winstgevende opdrachten bemachtigen, krijgen voortaan meer betaald.

D e rector, die aan zijn tweede ambtstermijn begint, vindt dat het wetenschappelijk onderzoek aan de universiteit meer toepassingen moet krijgen in de maatschappij en beter gecommercialiseerd moet worden. Hij heeft een van zijn hoogleraren, Hugo Thienpont, speciaal met deze opdracht belast.
Aan de VUB werden de afgelopen jaren al heel wat spin-offs opgericht. De starters botsen echter tegen de staatkundige structuur van het land. Mensen die werken met onderzoeksgeld van de Vlaamse overheid (bijvoorbeeld van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek), kunnen alleen een bedrijfje op Vlaams grondgebied beginnen. "Voor de VUB is het dus moeilijker dan voor andere Vlaamse universiteiten om in de directe omgeving van de campus bedrijven te laten ontstaan."

Hoe dan ook wil De Knop in de toekomst minder afhankelijk zijn van overheidsgeld. Dat kan alleen door andere financieringsbronnen aan te boren, met name de privésector. Hij mikt op meer extern gefinancierde leerstoelen. "Als je inkomen van verschillende partijen komt, ben je onafhankelijker."

Maar komt de academische vrijheid zo niet in het gedrang? "Waarom? De overheid stuurt evenzeer. Je onderzoek wordt vaak alleen maar gesubsidieerd als het binnen een welbepaald programma past. De privésector stuurt niet noodzakelijk méér. Een voorbeeld: de VUB onderzoekt dit jaar hoe de financiële dienstverlening ethisch verantwoorder kan verlopen. Zes grote verzekeringsmaatschappij­en betalen de studie, maar wij hebben zelf het onderzoeksthema voorgesteld." De Knop voegt er nog aan toe dat de meeste grote buitenlandse universiteiten, zoals Harvard en Oxford, 'rechtgehouden' worden met privégeld.

Binnen de VUB is zopas ook beslist dat personeelsleden die winstgevende opdrachten van derden (industrie, onderwijswereld, overheid) binnenhalen, extra vergoed worden. "Het is een stimulans." Ook hier vreest de rector niet voor de autonomie. "Om de vijf jaar wordt iedereen geëvalueerd op zijn prestaties in onderwijs en onderzoek."

Voor De Knop moet de universiteit in de toekomst veel meer bestuurd worden als een bedrijf: efficiënt en met korte beslissingslijnen. "De concurrentie is enorm, niet zozeer van Leuven of Antwerpen, wel van alle internationale universiteiten die hier in de buurt zijn neergestreken: Kobe, Kent, Maastricht, Boston en ook Vlerick."

Ook bij de Erasmushogeschool, die dinsdag samen met de VUB het academiejaar opende, staan innovatie en ondernemerschap centraal. Zo opent dit jaar een eerste Laagdrempelig Expertise- en Dienstverleningscentrum (LED) rond mobile applications. Een LED is een door de overheid gefinancierde 'mini-spin-off' waarmee hogescholen hun kennis kunnen ontsluiten.