Renovatie van oostelijke vleugel Abdij van Vorst in zicht

De gemeente werkt de laatste obstakels weg om de oostelijke vleugel van de Abdij te renoveren. De weg ligt nu bijna open voor de komst van de Franstalige bibliotheek.

De Abdij, met haar onschatbare historische en culturele waarde, is een van de pareltjes die de kleine gemeente Vorst rijk is. De gemeente is al meer dan dertig jaar eigenaar van de abdij, die ze in een erbarmelijke staat kocht en al grotendeels renoveerde.

Het voormalige onderkomen van de Gemeenschap van Adellijke Benedictijnse Dames van Vorst doet nu onder meer dienst als expositieruimte, restaurant en seminarieruimte. De oostvleugel van het gebouw is tot op vandaag een smet op het blazoen van het presti­gieuze project. De vleugel, die al jaren leegstaat en ondertussen verder verloedert, wacht al meer dan tien jaar op een nieuwe bestemming. De fondsen liggen klaar: 2,5 miljoen van het federaal-Brusselse samenwerkingsverdrag Beliris.

Retabel
Volgens de plannen komt hier de Franstalige bibliotheek, met kantoorruimte erboven, maar omdat het gebouw een beschermd monument is en dus onderworpen is aan strenge stedenbouwkundige voorschriften, sleept het renovatiedossier al jaren aan. De architecte Sylvie Mazaraky, die zich met het dossier bezighoudt, is nu optimistisch: "We hebben al een paar keer met Monumenten en Landschappen rond de tafel gezeten en we zijn er bijna uit. Het belangrijkste obstakel is de restauratie van een luik van een beschermd retabel. Willen we dat in de oorspronkelijke staat herstellen, dan lopen de kosten wel heel hoog op. Daarom proberen we nu, in samenspraak met de Commissie, een gulden middenweg te vinden."

Een ander discussiepunt wordt het 'verplichte' kunstwerk. De nieuwe bibliotheek wordt gefinancierd door de Franse Gemeenschap; een van de voorwaarden daarvoor is dat er een kunstwerk moet worden geplaatst. Ook daarvoor dient Monumenten en Landschappen het licht op groen te zetten. Ook al verwacht Mazaraky niet dat dit een echt obstakel wordt, toch blijft ze voorzichtig. "We willen eerst een globaal akkoord voor we de verbouwingsvergunning aanvragen. Anders mogen we misschien heel de procedure opnieuw beginnen en zijn we weer een hele tijd bezig."

Fulgence van Affligem
De historische wortels van de Abdij van Vorst gaan terug tot het begin van de twaalfde eeuw, toen Fulgence, de abt van Affligem, op de plaats waar nu de abdij ligt, een vrouwengemeenschap oprichtte. Een eeuw later werd de priorij van Vorst onafhankelijk; daarna breidde ze al snel uit. De abdij was de verblijfplaats voor adellijke of rijke nonnen die bij hun intrede hun persoonlijke eigendommen overdroegen, waarmee stukken grond konden worden overgekocht.

In 1764 sloeg het noodlot toe: een brand verwoestte een groot deel van de gebouw. In datzelfde jaar legde Karel van Lotharingen, landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden, de eerste steen van de huidige gebouwen. Daarvoor werd de hofarchitect Laurent-Benoît Dewez ingeschakeld, die onder meer het ontwerp van de abdij van Orval had getekend.

De woelige tijden van de Franse Revolutie (1789) en de Franse bezetting waren voor de geloofsgemeenschappen in de abdij het begin van het einde. De abdij had grote schulden en de nonnen vluchtten naar rustiger oorden. In 1796 werden alle geloofsgemeenschappen ontbonden en de gebouwen van de abdij afzonderlijk verkocht. Ververijen, spinnerijen, brouwerijen en dergelijke namen er hun intrek, tot de gemeente in 1964 besliste de dan al behoorlijk verloederde gebouwen te kopen en te renoveren.