Trap uit 1876 ontdekt onder kunstgrot vijvers van Elsene

ELSENE – Een restauratieproces van drie maanden is gestart aan de kunstgrotpartijen op de oever tussen de laagste vijver van Elsene en de Gedachtenissquare. Reeds op de derde dag van de werken heeft de équipe van architect-’grottaiolo’ Gabriel Pirlet een 140 jaar oude trappenpartij ontdekt. Tot vandaag onbekend bij Monumenten en Landschappen en de gemeente.

Het imposante namaakgrotwerk aan de oever van de noordelijke vijver dateert van 1876 en is ontworpen door landschapsarchitect Edouard Keilig, die ook het Ter Kamerenbos ontwierp. Het is een van de eerste parkornamenten van de Schaarbeekse firma Blaton-Aubert (gesticht in 1865), ook bekend van de rotswaterval op de Maria-Louizasquare in Sint-Joost. Een gedenksteen in de kunstrots vermeldt ‘Blaton-Aubert – 1876’.
De barokke kunstrotspartij werd aangelegd ter verfraaiing van de vijverpromenade en bestaat uit twee delen. Een grote, holle rots met ingangen, waarin een overloop voorzien is van de hoger gelegen vijver naar de onderste. En een neo-Romeins tempeltje van ionische zuilen in ruïne.
“Naar verluidt verwijzen de afgeknotte tempelzuilen naar de negentiende-eeuwse wijk in opbouw,” verklaart grottaiolo (kunstgrotspecialist, red.) Pirlet. Zijn équipe kreeg het werk in onderaanneming van Monument Vandekerckhove, “dat de opdracht kreeg toegewezen, maar zelf niet vertrouwd is met rocaillewerk,” stelt Pirlet.
“Gezien er geen plannen teruggevonden zijn, mogen we wat ontbreekt of stuk is in alle kunstvrijheid herinvullen,” stelt grottaiolo Fabien Ribassin, die voor Pirlet werkt. Op een oud ticket van de Tramways de Bruxelles met tekening van de cascade des Etangs d’Ixelles is de tempel zelfs voorzien van kapitelen en een kroonlijst.

Zuurstofpomp weggehaald
De restauratieopdracht van om en bij het kwart miljoen euro stond in april vorig jaar op de agenda van de gemeenteraad, maar werd uiteindelijk pas deze lente goedgekeurd. De werken zullen drie maanden duren. Na het slopen van een vijftiental bomen – voorlopig gesnoeid – moet ook het woekerende klimop- en wortelgestel van jaren van tussen de rotspartijengehaald worden.
Pirlet: “De renovatie van het stukwerk dat uit lavasteen, Brusselse zandsteen en gewapend beton (alles is in verdiepingen op metaalconstructies gemetseld, jmb) bestaat, gaat gepaard met een stuk archeologie. Een meter diep onder grond en boomwortels vonden we een trap die over de rotspartijen slingert. Die is nergens bekend. We informeren Monumenten en Landschappen hierover.”
In de grot zelf stond een verroest pompsysteem om zuurstof in de vijver te brengen. Dat mocht weg. Het staat nog niet vast of na voltooiing van de rocailles in juli, de site met hekken wordt afgesloten.