Kersverse Brusselaar Kaat Van Stralen op Stoemp: 'Ik heb de mensen echt kwaad gemaakt'

De single ‘Stop met wenen’ leverde de kakelverse Brusselaar Kaat Van Stralen een overwinning op in De Nieuwe Lichting én een stroom haatreacties. Het houdt haar niet tegen om een feministische vuist te maken met potige kleinkunstpunk. “Ik word liever als hysterisch weggezet dan dat ik mijn mond houd en niets verander.”

“Ik woon hier nu een week, na één dag was ik al helemaal ingeburgerd,” glundert Kaat Vanstraelen, zoals ze echt heet, op het zonovergoten terras van Barbeton. “Ik ben opgegroeid in Aarschot op een berg met veel groen, heel rustig, maar ik vind het net leuk om omringd te zijn met chaos. Dan voelt het niet alleen maar druk in mijn hoofd.” Onder haar artistieke alias Kaat Van Stralen maakte de zangeres de voorbije maanden furore met de ‘kleinkunstpunk’ van de single ‘Stop met wenen’. Studio Brussel kroonde haar tot laureaat van zijn popconcours De Nieuwe Lichting, eerder won ze al de Vlaams-Brabantse editie van Sound Track, het podium- en kansenparcours van steunpunt voor artiest en muzieksector VI.BE.

Noem eens drie dingen waar je naar uitkeek voor je naar Brussel verkaste.
Kaat Vanstraelen: Oei, nu daag je me uit. Ik ontmoet graag nieuwe mensen. Ik ben geïntrigeerd door de Brusselse ‘collectief-cultuur’, hier worden heel veel dingen uit de grond gestampt. De Brusselse kunstscene is ook superinteressant. En er is veel muziek, elke week kan je iets nieuws of spannends ontdekken. In Gent zit je veel meer in de slipstream van het conservatorium, en in Hasselt in dat van PXL. De graad waaraan hier aan cultuur wordt gedaan, ligt heel hoog. Geldt dat als drie dingen? (Lacht) Oh, wacht, er is iets met de architectuur van Brussel. Gisteren ging ik naar de Delhaize om de hoek en het voelde alsof ik in Parijs was. Maar dan loop ik in een andere straat en denk ik: ik ben in Lissabon.

Brussel komt vandaag vooral in de aandacht door zijn drugscriminaliteit, daklozen en aanslepende regeringsvorming. De stad lijkt een stuurloos schip.
Vanstraelen: Hoor je zulke dingen niet over elke grootstad? Misschien ben ik naïef op dat vlak, of gewoon heel optimistisch. Het tij kan altijd keren. Hoe meer mensen hiernaartoe komen met die gedachte, hoe beter dat lukt.

Vind je als Nederlandstalige rockartiest snel zielsverwanten in Brussel?
Vanstraelen: Ik ken één band: Tranen. Kon ook niet anders, met die naam. (Lacht) Ciska (Thomas), hun frontvrouw, is supercool. Ze maken een soort van Nederlandstalige hardcore. We gingen vorig jaar samen shows spelen in Leuven en Brussel, maar dat is er nog niet van gekomen. Jammer.

Tranen, Maria Iskariot, Forsissies, jullie: vrouwen rocken hard in het Nederlands vandaag, in Brussel en daarbuiten.
Vanstraelen: Ik speel ook in een andere band, KRAK, en daar zing ik in het Engels. Maar ik connect daar niet op dezelfde manier mee als met het Nederlands, merk ik. Ik ga enorm op in de Nederlandstalige klanken, ik schrijf graag met assonanties en alliteraties. In mijn tienerjaren heb ik veel naar De Mens en Kommil Foo geluisterd. Van Bart Peeters vind ik nog altijd dat zijn teksten naast die van Herman de Coninck kunnen staan. Mensen begrijpen je gewoon ook beter in het Nederlands. Wellicht daarom kan je in het Nederlands makkelijker choqueren, of toch alleszins een mening verkondigen.

Mensen verstaan je beter, maar ze zijn ook sneller met commentaar: onder de lyricvideo op YouTube van ‘Stop met wenen’ lees je zowel “Wat een heerlijk nummer. Kippenvel” als “Stop met zingen, ik krijg er hoofdpijn van!”
Vanstraelen: Dat is nog mild, ik krijg soms ook ergere dingen naar mijn kop. Ik heb de mensen blijkbaar écht kwaad gemaakt. (Lacht) ‘Stop met wenen’ is politiek, het is uitermate feministisch, gaat in tegen de zogenaamde zwakheid van vrouwen. En dan voelen mensen, of mannen, zich aangesproken. En dat is goed. Die ‘stop met zingen’-commentaar krijg ik wel vaker, wat ik grappig vind, want dat nummer is in se spoken word. ‘Naïef’ van Meltheads is ook niet echt gezongen, maar van Sietse Willems zeggen ze wel dat hij een fantastische zanger is. Dat zijn dubbele standaarden. Als een vrouw haar stem verheft, is ze al snel ‘hysterisch’. Maar ik ben liever hysterisch en verander dingen dan dat ik mijn mond houd. Dat is wellicht ook de reden waarom zoveel vrouwen nu hardere muziek maken. Zoals tijdens de Riot grrrl-beweging in de jaren 1990 claimen we onze stem. Die reacties op ‘Stop met wenen’ doen soms pijn, maar het bewijst wel dat dat soort nummers nog meer moet worden gemaakt.

Belanden er ook positieve berichten in je postbus?
Vanstraelen: Megaveel. Een week geleden kreeg ik een bericht van een moeder wier driejarige zoontje verzot is op ‘Stop met wenen’. Ze heeft hem uitgelegd waarover het liedje ging en verteld dat het helemaal oké is om je gevoelens te uiten. Supertof. Dat is ook waarom dat zinnetje, iets wat mijn ex een keer tegen me zei, zo’n extreme woede bij mij triggerde. In mijn jeugd heb ik dat ook zo vaak gehoord. Ik kon als kind heel verdrietig zijn, of heel uitbundig, maar ik moest dat altijd maar kanaliseren. Toen mijn vriend dat zei, voelde ik mij klein en machteloos. Je bent op zo’n moment al kwetsbaar. En dan voelt zo’n opmerking alsof je ten strijde trekt en iemand neemt opeens je zwaard af.

Dankzij MeToo worden vrouwen meer gezien en gehoord. Maar ondertussen lijken we alweer stappen terug te zetten.
Vanstraelen: Ik merk dat mijn generatie, en tieners van vandaag nog meer, minder met gelijkheid bezig zijn. “We zijn daar toch al voorbij,” hoor ik vaak over ‘Stop met wenen’, alsof we dat deel van de samenleving al gefikst hebben. Wat helemaal niet het geval is, als je ziet wat er in de VS allemaal gebeurt rond gender en abortusrechten. Dat is heel triest. In het VRT 1-programma Hertoginnedal vonden enkele vrouwelijke politici gelijkheidsquota niet nodig, en kijk nu naar hoeveel vrouwen er in de federale regering zitten. Dat structurele seksisme is stuitend.

Kan je nog gewoon wenen, na al die aandacht voor ‘Stop met wenen’?
Vanstraelen: Zeker, ik laat mijn waterlanders geregeld de vrije loop. (Lacht) Ik ben me er bewuster van, maar ik voel me er ook comfortabeler mee. Een psychiater wees me er onlangs op dat als huilen geen nut zou hebben, de evolutie het allang weg had geselecteerd.

Het legertje huilende BV’s in tv-programma’s valt je nu in de armen.
Vanstraelen: Ik begrijp die kritiek, maar ik denk dat die programma’s meer zeggen over de makers dan over de deelnemers.

Met Uwase, Alice Mae en jullie stonden opvallend veel vrouwen op het hoogste schavot van De Nieuwe Lichting. Of moet ik dat niet benadrukken?
Vanstraelen: Goh, het ís ook echt wel speciaal. Ik vind het alleszins zalig. De muziekindustrie is nog altijd hoofdzakelijk een mannenzaak, vooral achter de schermen. Dat mag eens rechtgetrokken worden.

Kaat Van Stralen speelt op 26/5 in Cheval Marin, stoemplive.be