Brussel en het WK (1): Enrique Buero (WK 1930)

Sinds zijn eerste diplomatieke zending naar Bern in 1923 had Buero zich ontfermd over Uruguays voornaamste exportproduct (naast het onvermijdelijke rundvlees): de nationale voetbalploeg. La Celeste had met technisch briljant spel de Olym­pische voetbaltornooien van Parijs (1924) en Amsterdam (1928) gewonnen. Buero was daarbij delegatieleider.

Hij fikste de accommodaties voor spelers en staf, regelde de visa en oefenterreinen, en fungeerde ook als pr-man avant la lettre. De Olympische zeges hadden immers een enorme propagandawaarde voor zijn piepkleine, slechts 1,7 miljoen inwoners tellende thuisland. De successen van het team leverden hem een zitje op als vicevoorzitter bij de Wereldvoetbalbond FIFA.

In die hoedanigheid fluisterde hij in de loop van de jaren twintig voorzitter Jules Rimet in dat de FIFA best zelf wel een wereldbeker kon organiseren. Daar had de eerzuchtige Fransman wel oren naar. Ondanks plannen die al jarenlang bestonden, bleef het grootste internationale voetbal­tornooi op de kalender tot nader order in handen van het Internationaal Olympisch Comité (IOC).

De FIFA liep daarmee tonnen geld mis: om en bij een derde van de totale inkomsten van de Spelen kwam van de voetbalcompetitie. Op het congres waar de toekenning van het WK geregeld moest worden, had Buero het zo aangelegd dat de Zuid-Amerikaanse bonden aan één zeel trokken, voor Uruguay. Tot groot ongenoegen van de Europese bonden.

Met een WK werd meteen een ander probleem opgelost. Binnen de Wereldvoetbalbond woedde immers een hevige discussie over de regels rond profvoetbal. Ook voor Buero’s Uruguay was dat een probleem. In 1925 was de Uruguayaanse topclub Nacional Montevideo met een resem internationals aan een Europese tournee begonnen die verschillende maanden duurde - en waarin onder meer werd gespeeld tegen de Entente Bruxellois. Dat wees erop dat de spelers betaald werden en dat strookte niet met de voorwaarde om aan de Olympische Spelen deel te nemen. Maar aan een WK dat door de FIFA georganiseerd zou worden, zouden zowel amateurs als profs kunnen deelnemen. En zo zou Uruguay dus zijn voetbalpropaganda gewoon kunnen voortzetten.

Bootreis

Brussel zou cruciaal blijken voor het welslagen van het eerste WK. Zeker toen drie (!) maanden voor aanvang van het WK nog altijd geen enkel Europees land toegezegd had. Vanuit de Abdijstraat vertrokken massa’s brieven en telegrammen.

Naar Buero’s thuisland, naar de FIFA, naar de stadionbouwers - er moest in negen maanden tijd ook nog eens een stadion voor honderdduizend toeschouwers gebouwd worden - en naar de bij de FIFA aangesloten bonden. Veel zoden brachten die aanvankelijk niet aan de dijk. De FIFA besloot daarom een spoedvergadering in Brussel te beleggen, waar Buero de (financiële) voorstellen van de Uruguayaanse regering uit de doeken deed.

Terwijl de Wall Streetcrash van oktober 1929 al stevig aan de wereldeconomie was beginnen te vreten, besliste zijn regering de portemonnee open te trekken. De reiskosten en het eten werden betaald voor alle selecties. De spelers kregen elk nog eens 2 peso voor tijdens de bootreis en 4 peso per dag tijdens hun verblijf in Uruguay.

Ook de FIFA mocht niet klagen. Buero verzekerde Rimet dat tien procent van de brutowinst van het tornooi naar de organisatie zou gaan. De spoedvergadering leverde een eerste barst op in het verzet. Twee weken later, ook al in Brussel, volgde de dijkbreuk toen België zich als eerste deelnemer aan zou melden.

Buero klopte daarvoor aan bij zijn Belgische FIFA-collega, Brusselaar Rodolf William Seeldrayers (1876-1955). Die was net voorzitter van de Belgische voetbalbond geworden en maakte er een erezaak van dat ons land, als stichtend lid van de FIFA, zou deelnemen aan de allereerste wereldbeker.

Seeldrayers en Buero bewerkten de vaderlandse pers. Dat was nodig, want er moest behoorlijk wat tegenstand weggemasseerd worden, zowel bij de publieke opinie als bij de clubbesturen. Ons land vierde immers ook zijn honderdjarig bestaan, met maar liefst twee Wereldtentoonstellingen: eentje in Antwerpen en eentje in Luik. Beide zouden gepaard gaan met de nodige voetbalinterlands. De clubs zagen het bovendien niet zitten dat hun spelers zo’n lange trip zouden maken. Voor de spelers zelf was het dan weer een once in a lifetime opportunity.

Twee weken na de FIFA-vergadering riep Seeldrayers de clubverantwoordelijken bij elkaar en mocht Buero hen overtuigen van het belang van de wereldbeker. Met succes, België ging overstag. En zou even later gevolgd worden door Roemenië, Joegoslavië en Frankrijk.

Trofee in de koffer

Op 20 juni 1930 kwam Buero hoogstpersoonlijk de naar het WK vertrekkende Rode Duivels uitwuiven in Brussel-Zuid. Intussen had hij zijn vijftienjarige zoon, Enrique junior (bijnaam le Belge) al met een bijzondere opdracht vooruitgestuurd. In zijn bagage - zo gaat althans de familielegende, ruimschoots ondersteund door veelzeggend fotomateriaal - vervoerde junior de wereldbeker zelf, de trofee die later op voorspraak van Seeldrayers de naam van Jules Rimet zou dragen.

Het was ook die Rimet die er mede voor zou zorgen dat Buero een beetje verdwenen is uit de wereldbekergeschiedenis. In zijn Histoire Merveilleuse de la Coupe du Monde (1954) besteedt de egomane Fransman nauwelijks aandacht aan Buero’s inzet.

Hij verdween daardoor in de plooien van de officiële FIFA-geschiedenis. Onterecht. Dat de Uruguayaan wel degelijk die eerste wereldbeker mogelijk maakte, blijkt overduidelijk uit een publicatie van zijn correspondentie, die in 1932 bij een Brusselse uitgeverij verscheen onder de titel Negociaciones Internacionales. La Organizacion de la Coupe du Monde. Buero mag dan ook gerust één van de vaders van de wereldbeker genoemd worden. En Elsene zijn couveuse.