Brusselse duikerswereld opgeschrikt door twee dodelijke accidenten

In minder dan een maand tijd lieten twee duikers het leven in Brusselse zwembaden. Het waren nochtans mannen met ervaring. Duikinstructeur Patrick Léonard (49) kan maar niet genoeg benadrukken hoe belangrijk veiligheid wel is.

E erst de feiten: op 29 juni verdronk de ervaren Didier Hulders in Nemo 33; het was het eerste dodelijke ongeval in het Ukkelse zwembad. De man was lid van het personeel en ging na de sluiting van het zwembad zonder duikflessen in zijn eentje het water in. Zijn lichaam werd een kwartier later op de bodem van het zwembad gevonden. En op 21 juli overleed de vrijduiker Patrick Musimu in zijn zwembad. Het lichaam van de houder van verschillende wereldrecords werd na een training ontdekt.

Patrick Léonard, ervaren duikinstructeur en lid van Brusselse duikclub AgriDiving, reageert. "In Nemo was het een dom ongeluk. Wat is daar toch gebeurd? Hulders en Musimu deden allebei aan vrij- of apneuduiken, dat is duiken met ingehouden adem. Het risico daarbij is dat je het bewustzijn verliest door zuurstoftekort bij het bovenkomen. Om de risico's te verkleinen duik je normaal gezien altijd met twee, maar dat was bij de ongevallen niet het geval. Raar toch, want bij elke duiker primeert veiligheid voor hij het water in gaat. Ja, de ongevallen waren wel even een gespreksonderwerp binnen onze club."

Regels respecteren
"Duiken doe je - ik zei het al - niet alleen, vooral voor de veiligheid. Zo is er altijd iemand om te helpen als het fout zou lopen. Het wordt ook zo geregeld dat een beginneling steeds met een meer ervaren duiker het water in gaat. Als je gaat duiken, leg je je leven gedeeltelijk in de handen van je duikpartner, en dat zorgt voor een speciale band."

Duiken heeft een paar regels die absoluut nageleefd moeten worden. Zo moet een diepzeeduiker, alvorens hij het water in duikt, al zijn apparatuur goed nakijken, en bijvoorbeeld de druk in de luchtfles controleren. Zowel voor diepzee- als vrijduiken is het ook belangrijk in verschillende trappen te duiken, de decompressietrappen moeten gerespecteerd worden.

"Duiken kan gevaarlijk zijn. Onlangs zijn twee duikers in de problemen gekomen in Bretagne; een van hen is gestorven. Dat waren ook twee ervaren mannen. Toch hebben ze een ongeluk gehad. Door een golf zijn ze tegen een rots gevlogen, met de bekende gevolgen. Dat bewijst dat tegen de natuur niets te beginnen valt."

"De slachtoffers waren mannen van mijn niveau en mijn leeftijd. Dit soort accidenten doen je wel nadenken. Het raakt me, maar het jaagt me geen schrik aan. Het doet je wel eens te meer beseffen dat je altijd voorzichtig moet zijn. Duiken is nooit zonder risico, maar we proberen die risico's natuurlijk zo klein mogelijk te maken. Het is een feit dat je bij duiken kunt omkomen of gehandicapt kunt raken, bijvoorbeeld als je de trappen niet naleeft."

Die trappen leer je tijdens het behalen van het brevet. Beginnen met duiken doe je namelijk niet in één, twee, drie. "Na je duikdoop in het zwembad moet je bij de dokter een medisch onderzoek ondergaan. Daarnaast moet je de nodige duikuren behalen in het zwembad en in het vrije water. Er staan ook theorielessen op het programma, waar op de risico's wordt gewezen. Duiken vraagt tijd en inspanningen."

Zoals skiën
In Brussel zijn er een paar duizend duikers, die vooral aan diepzeeduiken doen. De hoofdstad heeft met Nemo 33 het enige duikzwembad van het land.

De sport is de afgelopen jaren stevig geëvolueerd. "Duiken wordt een beetje zoals skiën: voor meer en meer mensen is het iets eenmaligs, iets wat je op vakantie doet. Dat maakt het natuurlijk ook iets gevaarlijker."

"In de jaren 1950-'60 waren duikers echte sportievelingen. Dat is veranderd: de duiker van nu is minder sportief, maar heeft wel een betere uitrusting. Het is geëvolueerd van een sport naar een hobby."

Bij AgriDiving, de club van Léonard, blijft duiken een passie. De club, die 25 jaar geleden werd opgericht door werknemers van het ministerie van Landbouw (vandaar de naam), viert dit jaar haar verjaardag ietwat in mineur.

"We zijn een redelijk kleine club, met een dertigtal leden. We duiken in het zwembad van Neder-Over-Heembeek, en als het weer het toelaat, trekken we erop uit. De vzw Baden van Brussel, die een paar Brusselse zwembaden beheert, heeft dit jaar de prijzen verdubbeld. Elk jaar wordt ons contract verlengd, dus kunnen ze dit zonder problemen doorvoeren. Het maakt de situatie moeilijk voor ons; we zijn dan ook op zoek naar een nieuw zwembad. Maar duiken zullen we blijven doen, met de risico's in gedachten en het besef dat veiligheid toch o zo belangrijk is."