Estafette: De echte opium voor het volk

Brussel Deze Week-eindredacteur Ken Lambeets heeft het in zijn sportcolumn deze week over de Wereldtentoonstellingen die ooit op Brusselse bodem plaatsgrepen.

Trouwe lezers van deze column weten dat ik geïntrigeerd ben door de Wereldtentoonstellingen die eertijds op Brusselse bodem plaatsvonden, maar over de meest recente heb ik het in deze kolommen nog niet gehad. Hoog tijd om daar 58 jaar na dato verandering in te brengen.

Expo ‘58 is de eerste echt grote Wereldtentoonstelling na de Tweede Wereldoorlog; alleen al daarom wordt ze exemplarisch voor de vrijheid en vooruitgang die de tijdsgeest kenmerken. Voor België is het een uitgelezen kans om zich aan de wereld te tonen en daarvoor worden kosten noch moeite gespaard. Met succes: meer dan 42 miljoen mensen brengen een bezoek aan de Heizel.

In de marge van de Wereldtentoonstelling vinden er heel wat sportieve activiteiten plaats. Net als bij de Olympische Spelen hebben ze in eerste instantie een verbroederende functie.

Met het Heizelstadion is er al een heuse sporttempel aanwezig op de plaats van de Expo. Daar organiseert Léopold Club Brussel voor haar vijfenzestigste verjaardag een internationale atletiekmeeting: een verre voorloper van de Memorial Van Damme.

Aan het jubileum van Léopold is ook een klein maar prestigieus voetbaltornooi verbonden, met Wolverhampton, Juventus, Beerschot en Anderlecht op de affiche. De buitenlandse vedetten zijn echter enkel in de Expo geïnteresseerd. In de ene halve finale verslaat Beerschot het grote Wolverhampton met 2-1, in de andere hakt Anderlecht Juventus met 4-1 in de pan. Naar de volledig Belgische finale, waarin Anderlecht Beerschot het nakijken geeft met 2-0, komt geen kat meer kijken. Het levert Léopold een grote berg schulden op.

Het is allemaal slechts een prelude op de finale van de Europabeker, de voorloper van de Champions League. Die vindt twee weken later plaats tussen Real Madrid en AC Milaan, in hetzelfde Heizelstadion. Maar liefst 67.000 toeschouwers wonen de wedstrijd bij. De volgelopen tribunes waar op de achtergrond het Atomium bovenuit troont, leveren prachtige beelden op.

De Italianen komen twee keer op voorsprong, maar Madrid weet telkens terug te komen, onder andere dankzij een goal van de legendarische Alfrédo Di Stefano. Voor het eerst in de geschiedenis van de Europabeker zijn er verlengingen. In het begin van de tweede verlenging bezorgt Francisco Gento de meegereisde Madrileense fans een delirium.

Alsof de Brusselse sportliefhebbers daarmee nog niet genoeg aan hun trekken komen, slaagt de Stad Brussel erin om de start van de Ronde Van Frankrijk naar Brussel te halen. Een ware stunt als je weet dat niet enkel alle renners en hun gevolg, maar ook honderden journalisten en fotografen in de hoofdstad moeten overnachten op een moment dat alle hotels al maandenlang volgeboekt zijn. Dat probleem wordt verholpen door de bouw van twee motels in het noord-westen van de Heizelvlakte.

En zo brengen wielergrootheden als Louison Bobet, Jacques Anquetil, Federico Bahamontes en de Belg Jef Planckaert een bezoek aan de Wereldtentoonstelling alvorens van het Atomium naar Gent te fietsen. De ‘vliegende Bask’ André Darrigade schrijft de eerste etappe op zijn naam.

Op de Wereldtentoonstelling zelf is er ook plaats voor sport. Zo maakt het Sovjetpaviljoen propaganda voor de prestaties van de Russische atleten, die net als religie een soort opium voor het volk vormen in het dan nog totalitaire Sovjet-Unie. Zelfs kunstenaars mogen zich over thema ’kunst en sport’ buigen: een kunstwedstrijd in de marge van de Expo wordt gewonnen door een zekere E. De Backer.

Wie 58 jaar na dato op de Heizelvlakte rondloopt, kan zich nauwelijks inbeelden dat het eertijds het middelpunt van de wereld was – ook op sportief vlak.

Een nieuwe Brusselse Tourstart lijkt niet meteen voor morgen: de Brusselse bobo’s lobbyen liever voor voetbal. Een finale van de Champions League behoort dus wel tot de mogelijkheden, op voorwaarde dat het Eurostadion er op een dag daadwerkelijk staat. Allemaal prima, zolang het maar niet ten koste gaat van echte sporten.