Fotografe Suzy Embo legde post-Cobra-tijd vast

Suzy Embo was pas zestien toen het fototoestel voor haar de wereld opende. Terwijl u haar werk kan bekijken in het Antwerpse Fotomuseum (FOMU), leeft Embo op haar eenentachtigste in de luwte van de tuinwijken.

Agnès Varda, Marlène Dietrich, Orson Welles en André Breton passeerden voor haar lens. Ze was fotografe op de set van Henri Storck, het ballet van Maurice Béjart en het ‘schandaalstuk’ Masscheroen van Hugo Claus. Als je over Suzy Embo spreekt, is het moeilijk om niet met namen te gooien.

Suzy Embo werd geboren als Suzanne Seuntjens, maar zij en haar zus Lou gebruikten voor hun carrière de familienaam van hun moeder, omdat die internationaler klonk. Wanneer ze haar vrienden fotografeert, vroegere Cobra-kunstenaars en hun entourage, levert Embo’s discretie intieme beelden op. Curator Tamara Berghmans van het FOMU noemt Suzy Embo daarom de informele chroniqueur van de post-Cobra-kunstenaars

We zien Karel Appel peinzend in de drukkerij, Pierre Alechinsky’s vingertoppen die verf uitwrijven, Pol Bury met kattensilhouet en de blik van een vriend. En natuurlijk beeldhouwer Reinhoud D’Haese, met wie ze in 1964 trouwt, die aan tafel broodkruim kneedt tot fabelachtige wezentjes. Wanneer model en fotografe wel in elkaars ogen kijken, gebeurt er iets: “Een mannenblik kon in mij iets teweegbrengen wat het negatief oversteeg. Het duurde maar een fractie, maar het lijkt alsof het gisteren was.”

Enige meisje
Met haar twee honden wacht Suzy Embo haar gasten op aan De Drie Linden, vlak bij haar sociale woning. Bij haar thuis hangt ze haar verhalen graag op aan foto’s. Die zijn meestal niet van haarzelf, want haar volledige archief wordt sinds 1996 in het FOMU bewaard. “Mijn zus Lou, die met de bekende Italiaanse fotograaf Fulvio Roiter een fotografenkoppel vormde, heeft de mooiste foto ooit van Paul Delvaux genomen. De lijnen op Delvauxs voorhoofd zijn dezelfde als die van de figuren op zijn schilderijen."

lees verder onder de foto

"Lou, die op Lido woont met een fenomenaal uitzicht op Venetië en de lagune, vindt dat ik hier in een sardineblik leef. Het was op een van onze zeilvakanties in de Franse Midi dat een erg goede amateurfotograaf ons en onze ouders overhaalde om te kiezen voor het bijzondere beroep van fotograaf. We zouden ook altijd voor ons eigen inkomen kunnen zorgen."

"Ik dook daarop in de donkere kamer van mijn vader die er als oor- en keelspecialist zijn röntgenfoto’s ontwikkelde. Op mijn zestiende mocht ik van school om de praktijkopleiding te volgen bij Gevaert Photo-Producten in Mortsel. Samen met volwassen beroepsfotografen uit heel Europa leerde ik ontwikkelen en afdrukken op verschillende papiersoorten. Omdat ik er het enige meisje was, was ik meteen het enige model. Ik vond het allemaal fantastisch.”

Van de bekende Belgische fotograaf Serge Vandercam mocht Embo enkele opdrachten overnemen, zoals een reeks over Horta-huizen: “Het was in de tijd dat Brussel werd gesloopt. Ik herinner me nog heel precies het Volkshuis. Overal licht.” Een nog onbekende Jean-Michel Folon tekende haar logo, een statief op elegante pootjes: “Ongelooflijk toch hoe je er zijn hand in herkent?”

Het gezin Seuntjes-Embo verhuisde in 1959 van Antwerpen naar de Naamsestraat in Brussel. Via Alechinsky leerde ze Reinhoud kennen: “Hij voerde me in het begin met zijn deux-chevaux heen en weer tussen La Bosse nabij Parijs, waar Alechinsky en hij hun atelier in de oude dorpsschool hadden ingericht, en het Brugmann­ziekenhuis, waar ik foto’s nam voor verpleegsters in opleiding. Als dochter van een dokter kon ik wel wat hebben. Toch ben ik nooit het pad vergeten dat naar het mortuarium leidde. Daar was het vreselijke gejank van de proefhonden te horen.”

In 1965 fotografeerde Embo in La Bosse elke fase van Alechinsky’s schilderij Les yeux ouverts, geheel in Cobra-traditie met de focus op het proces zelf. Of Reinhoud met lasbril die aan het beeld La situation de l’entrelacs werkt. Zijn sculpturen legt ze op foto vast op de oude speelplaats, in een steengroeve voor extra licht en reliëf tot in de galerie van John Lefebre in New York: “Eigenlijk was ik bij hen in dienst.” Al komt in New York de straatfotograaf in Suzy Embo naar boven, en is het dan Reinhoud die zeult met haar koffer fotomateriaal.

Na hun scheiding in 1968 komt ze terug in Brussel wonen. De auteur Roger Bodart vraagt haar om zijn Bruxelles te illustreren. In 1973 registreert ze in de Brusselse Galerie Maya hoe Alechinsky en Christian Dotremont Peintures à quatre mains creëren. Er komt een expo en een fotoboek Album et noir met een overzicht van haar werk.

lees verder onder de foto

Embo’s opnamen van plastic zakjes die buitelen in de wind tonen dat ze nog steeds het geduld en de poëtische kracht van de fotograaf bezit.

> EXPO. Gesprek met Suzy Embo (+ expo van 7 september tot 4 november) op 16 september 2017 om 12 uur in Maison CFC, Martelarenplein, Brussel. Retrospectieve Suzy Embo in het FOMU tot 8 oktober 2017