Begraafplaats van Evere zoekt 5 hectare nieuwe grond: 'Moslims hebben kerkhof omarmd'

Het islamgedeelte van de multiconfessionele begraafplaats van Evere loopt stilaan vol. Directeur Ludo Beckers is dringend op zoek naar zo’n vijf hectare nieuwe aarde. De verklaring ligt bij de groeiende populariteit van de begraafplaats bij Brusselse moslims na de coronacrisis, toen repatriëringen onmogelijk waren en de islamgemeenschap het kerkhof van Evere massaal begon te omarmen. “De Brusselse regering ziet de ernst van zaak niet in.”

Beckers zit met de handen in het haar. Al twintig jaar staat hij aan het roer van de begraafplaats voor moslims, joden en orthodoxe christenen, maar sinds de coronacrisis wordt de gewijde grond aan de grens met Zaventem als het ware overspoeld. Dit heeft hij nog nooit meegemaakt. “Voor covid werden hier om en bij de vierhonderd mensen per jaar begraven”, aldus Beckers. “In coronajaar 2020 is dat aantal bijna verdrievoudigd, tot 1.120. De doden konden niet terugkeren naar hun geboorteland, zoals in het verleden vaak de gewoonte was.”

Ook vorig jaar bleven de cijfers de pan uit swingen: Beckers registreerde opnieuw meer dan 1.100 begraven moslims. “Het covidaandeel ligt daarin volgens mij een stuk lager dan in 2020”, klinkt het.

Grafschudden

Ondertussen blijft de begraafplaats groeien. Want hoewel de coronastorm (enigszins) is gaan liggen, dikte het aantal begraven moslims in Evere dit jaar al aan met vijfhonderd. “We gaan dus opnieuw richting 1.000 mensen op jaarbasis. Dat hadden we nooit verwacht. Op deze manier gaan we simpelweg in de problemen komen. Dankzij twee percelen van de gemeente Schaarbeek kunnen we nog twee à drie jaar verder, maar dan houdt het op. Wat moeten we dan gaan doen? Mensen weigeren?"

Beckers schreef buurgemeente Zaventem en alle negentien Brusselse gemeenten aan in zijn zoektocht naar een nieuw terrein, maar kreeg enkel een positief antwoord vanuit het gemeentehuis in Anderlecht. “Zij zouden vierhonderd plaatsen kunnen creëren, maar we hebben er tienduizend nodig: duizend per jaar, want we kunnen pas vanaf 2035 gaan ‘grafschudden’, stoffelijke resten dieper begraven zodat er boven in de grond ruimte vrijkomt voor een nieuwe kist. Tot dan moet het kerkhof rusten.”

Identitaire en emotionele factoren

Volgens Beckers is de Brusselse islamgemeenschap de Everse dodenakker steeds meer gaan appreciëren. “Tijdens de covidperiode hebben we hier zoveel begrafenissen gehad dat familieleden, vrienden en kennissen ons kerkhof zijn beginnen te waarderen. Daarbij spelen ook identitaire en emotionele factoren een steeds belangrijkere rol: jongere generaties voelen zich steeds meer Belg en willen hun naasten niet ver weg begraven, ze willen hun overleden familieleden op een begraafplaats in de buurt bezoeken. Tegelijkertijd zijn de familiale banden met hun thuisland minder sterk geworden. Ze zeggen: ‘Als ik in Marokko kom, noemen ze mij een vreemdeling.’”

Beckers hoopt dat er dit jaar nog een oplossing uit de bus komt. “Grond vinden en inrichten: dat gaat niet op één dag. Het is trouwens nog maar de vraag of er zelfs genoeg plaats te vinden is in Brussel. De oplossing moet hoe dan ook vanuit het Brussels Gewest komen, maar de Brusselse regering ziet de ernst van de zaak blijkbaar niet in.”

'Overleg'

Die regering heeft intussen bij monde van de woordvoerster van minister van Plaatselijke Besturen Bernard Clerfayt (DéFI) gereageerd op het nakende plaatsgebrek. Zij verwijst naar de Brusselse 'begrafenisintercommunale', die het beheer van de begraafplaats voor zich neemt en verantwoordelijk is voor de aankoop van mogelijke terreinen.

"Zij zouden kunnen samenwerken met 'La Cellule Funérailles et Sépultures', die eind maart is opgericht in de schoot van de Brusselse administratie en de gemeenten moet helpen bij het beheer van hun begraafplaatsen. Er zal overlegd moeten worden tussen de gemeenten en die instanties, maar het gewest kan die bevoegdheden niet overnemen."