De aangepaste plannen voor Jubelparksite: prestigeprojecten van de baan, focus op musea

Een jaar na haar aanstelling schroeft Isabel Casteleyn, directeur van vzw Horizon 50-200, de ambitieuze plannen voor de Jubelparksite terug. De focus gaat nu naar de renovatie van de bestaande musea en het permanent openen van het Paviljoen der Menselijke Driften vanaf deze zomer.

In 2020 kreeg de vzw Horizon 50-200 de opdracht van de Vivaldi-regering om de Jubelparksite klaar te stomen voor de 200e verjaardag van België. Concreet moesten de drie aanwezige musea – het Museum Kunst & Geschiedenis (MKG), het Koninklijk Legermuseum en Autoworld – worden gerenoveerd en moest de site worden gerevitaliseerd in aanloop naar de feestelijkheden in 2030.

Sinds haar aantreden, een dik jaar geleden, heeft directeur Isabel Casteleyn het roer ernstig moeten omgooien: de oorspronkelijke, groots aangekondigde ambities – een overkapping van de 200 meter lange Jubelparktunnel en een ondergronds museumplein dat de verschillende instellingen met elkaar verbindt – maken vandaag plaats voor een nuchtere renovatie van de bestaande infrastructuur.

“Want die is nog steeds in slechte staat,” benadrukt Casteleyn. “In de zomer lopen de temperaturen in de musea hoog op, in de winter is het er ijskoud, en er zijn geregeld waterlekken, die nefast zijn voor de gebouwen én de collecties. We moeten eerst die basisnoden aanpakken om de site futureproof te maken,” zegt Casteleyn. “De gevelwerken en schrijnwerkerij hopen we afgerond te hebben tegen 2030, de grote werken zullen pas daarna kunnen starten.”

Koerswijziging

De aanpassing van de oorspronkelijke ambitieuze doelen hoeft geen afstel te betekenen, verduidelijkt Casteleyn, die een jaar na haar aantreden als opvolger van Paul Dujardin – die ontslagen werd wegens wanbeleid – het herwerkte masterplan voor de site afwerkt. “Misschien komen het nieuwe plein en de overkapping er binnen vijftig jaar wel, maar voor 2030 zal dat zeker niet het geval zijn.”

“Maar naast renoveren draait het project ook om 'revitaliseren'. We willen van de site een must-visit maken, voor Brusselaars én toeristen,” vertelt Casteleyn, die op een steenworp van het Jubelpark opgroeide en er nog steeds vlakbij woont, in Woluwe. De bijsturing van de ambities lijkt ook te worden gedragen door de nieuwe federale regering, die eind deze maand het nieuwe masterplan onder ogen krijgt, én door de drie museumdirecties, die bijvoorbeeld hun collecties niet zullen moeten verhuizen.

De renovatiekost wordt geschat op 130 miljoen euro en wordt gedragen door Beliris en de Regie der Gebouwen. De Nationale Loterij financiert op haar beurt de initiatieven die van de site een museale trekpleister moeten maken. De drie musea mikken na de ingrepen samen op 1 miljoen bezoekers per jaar.

Minder middelen

De focus van de renovaties ligt op het toegankelijker en zichtbaarder maken van de musea. Vandaag moeten bezoekers via een zijingang of trappen in het Museum Kunst & Geschiedenis en het Koninklijk Legermuseum naar binnen, en dat is niet rolstoel- of kinderwagenvriendelijk. Daarom wordt de ingang van het MKG verplaatst en naar het parkniveau getrokken, voor een betere zichtbaarheid.

De federale regering focust naast de toegankelijkheid en zichtbaarheid ook op de veiligheid en duurzaamheid van de site. Zo wordt de eventruimte Artibus gerenoveerd en de horecaruimte gescheiden van het museum. “Als er vandaag een event plaatsvindt in het MKG, moet het hele museum worden beveiligd, wat een hoge personeels- en energiekost met zich meebrengt. En ook het restaurant kan voorlopig niet openblijven na de openingsuren van het museum, omdat ze het sanitair delen.”

De heroriëntering zal wellicht moeten gebeuren met minder middelen, hoeveel precies is vandaag nog niet duidelijk. “Maar in een periode waarin iedereen moet besparen, is het logisch dat dat voor ons ook geldt,” vertelt Casteleyn.

Menselijke Driften

Op de grote renovaties is het nog even wachten, maar in de tussentijd zit de vzw niet stil. Casteleyn focust op wat wél haalbaar is. Daarvoor timmert ze aan een nieuwe identiteit voor de site: Museums in the Park (MIP) brengt de drie musea samen onder één noemer en moet van het Jubelpark een publiekslieveling maken. Vandaag vinden joggers en hondenbaasjes vlot hun weg naar het Jubelpark, maar ondanks de drie grote musea is het geen culturele trekpleister. “Terwijl we hier collecties van wereldniveau hebben,” zegt Casteleyn. “Wist je dat we als enige land buiten Egypte originele stukken uit Toetanchamons graf hebben?”

Een eerste wapenfeit van MIP wordt de heropening van het Paviljoen der Menselijke Driften, het beroemde reliëf van Jef Lambeaux. Dat werd na grondige renovatie al meermaals tijdelijk opengesteld voor het publiek, maar zal vanaf de zomer gratis toegankelijk zijn op woensdagnamiddagen en in weekends en schoolvakanties.

MIP organiseert ook zelf een cultureel programma, als aanvulling op het aanbod van de drie instellingen. “De musea op de Jubelparksite hebben dan wel een heel verschillend doelpubliek, we geloven sterk in hun samenwerking,” vertelt Casteleyn. Een voorbeeld daarvan is een stripparcours dat de organisatie opzet over de drie musea heen. “Dat zou in november moeten openen en bezoekers via bekende striptekeningen de collecties van het Koninklijk Legermuseum, Autoworld en het Museum Kunst & Geschiedenis moeten laten ontdekken.”