Train World meer dan een miljoen keer bezocht, maar na tien jaar neemt bezoekersaantal af

Op 25 september 2015 opende het treinmuseum Train World, aan het station van Schaarbeek, de deuren voor het grote publiek. Op tien jaar tijd werd het museum meer dan één miljoen keer bezocht, maar de laatste jaren lopen de bezoekersaantallen wel terug.

In Train World werd het spoorwegpatrimonium, dat voordien verspreid was over verschillende locaties, op één plek verzameld. Een symbolische plaats ook, want de allereerste spoorlijn van het Europese vasteland, die dateert van 1835 en loopt tussen Brussel en Mechelen, passeerde door Schaarbeek.

Koning Filip opende het museum officieel op 24 september 2015, een dag later ging het open voor het grote publiek.

Het oude, beschermde stationsgebouw van Schaarbeek doet dienst als ontvangsthal. Het gros van het museum, met oude (stoom)treinen, koninklijke rijtuigen en honderden andere historische voorwerpen, bevindt zich iets verderop in een voor het museum opgetrokken gebouw.

Topstukken

Tot de absolute blikvangers behoren de 'Pays de Waes', de oudste bewaarde locomotief op het Europese vasteland, en de indrukwekkende stoomlocomotief type 12 ('Atlantic'). De scenografie voor de locatie van 8.000 vierkante meter was in handen van Expoduo en de Schaarbeekse striptekenaar François Schuiten.

Tussen de vaste stukken door worden er tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd. De voorbije jaren passeerden er onderwerpen als stripheld Kuifje, het speelgoed Lego, kunstenaar Paul Delvaux en chocolade de revue, maar ook bijvoorbeeld biodiversiteit en klimaat. De recentste tijdelijke expo was 'Van Schets tot Trein', over de spoorwegwereld in de tekenkunst.

100.000 bezoekers

Train World vergde een investering van 25 miljoen euro. Bij de opening werd er gemikt op zowat 100.000 bezoekers per jaar en die aantallen werden de eerste jaren vlot gehaald. Van 2016 tot en met 2019 lokte het museum elk jaar meer dan 130.000 bezoekers, met een piek van 135.827 in 2019.

Dan volgde een coronaklap, maar het museum leek die in 2021 en 2022 goed te verteren en klom vooral dankzij voornamelijk Belgisch cliënteel weer boven de 120.000 bezoekers per jaar. In 2023 daalde hun aantal echter tot 92.035 en vorig jaar klokte Train World af op 77.346 bezoekers.

Volgens de verantwoordelijken bij spoorwegmaatschappij NMBS konden de recentste tijdelijke tentoonstellingen minder mensen tot een bezoek verleiden dan de eerdere. Ze hopen dat onder meer de herintegratie van Train World in de museumpas dit jaar de trend kan keren.

Tweede Wereldoorlog

Train World is sinds begin september gesloten. Op vrijdag 26 september heropent het de deuren met de tijdelijke tentoonstelling 'NMBS, bezet bedrijf: tussen collaboratie en verzet'. Die belicht de rol van de spoorwegmaatschappij tijdens de Tweede Wereldoorlog.

"Tijdens de Duitse bezetting bleef de NMBS in het belang van het land treinen laten rijden en nam zij zo, ondanks interne weerstand, ook deel aan de deportaties naar Duitsland en de kampen, wat een diep moreel dilemma tussen collaboratie en verzet blootlegt", zo staat op de website van het treinmuseum.

De expo maakt deel uit van de herdenkingsactiviteiten van NMBS en is gebaseerd op een onderzoek van het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij naar de rol van de Belgische spoorwegen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Daaruit bleek onder meer dat de Belgische spoorwegen de Duitse bezetter factureerden voor de deportaties naar concentratiekampen. Tussen 1942 en 1944 deporteerde de NMBS meer dan 25.500 Joden en Roma. Er werden ook 189.542 Belgische dwangarbeiders en 16.081 politieke gevangenen naar het oosten getransporteerd.

Een van de aanbevelingen die een werkgroep formuleerde op basis van het onderzoek, was dat de spoorwegen zich zouden excuseren voor de deportaties. Onder anderen NMBS-topvrouw Sophie Dutordoir verklaarde al daartoe bereid te zijn, maar tot officiële excuses kwam het nog niet.