Muziekwinkel Marksound houdt al 35 jaar vast aan de cd: 'Het druist tegen alle logica in'

Terwijl muziekliefhebbers massaal streamen of teruggrijpen naar vinyl, houdt Mark Steyaert als een van de laatsten der Mohikanen vast aan de cd. Met zijn winkel Marksound gaat hij tegen alle regels van de markt in, en toch viert hij deze week de 35e verjaardag van zijn shop. “'Mark, bij jou vinden we alles,' hoor ik vaak. Terwijl ik 97% van de mensen niks te bieden heb.”

“Dit is voor liefhebbers een paradijske,” zegt Mark Steyaert met een sappige Brusselse tongval over Marksound, waar hij jazz en klassieke muziek verkoopt ... op cd. Ongelijk kan je hem niet geven, met 100.000 stuks op voorraad is zijn shop in Stokkel, op de grens met Brussel en Kraainem, een walhalla voor melomanen die nog steeds verknocht zijn aan de ooit zo populaire geluidsdrager. “In België ben ik de grootste, ook daarbuiten zal je winkels van dit kaliber niet vaak meer vinden.”

Al 35 jaar zweert Steyaert bij het plastic schijfje dat na zijn introductie in de jaren 1980 een hoge vlucht nam, maar sinds de opkomst van streaming en de revival van vinyl in het verdomhoekje zit. Is hij een witte raaf? Volgens de BRMA (Belgian Recorded Music Association) genereerde de verkoop van cd's in 2018 in België nog 20 miljoen euro omzet, vijf jaar later, in 2023, was dat geslonken tot 5 miljoen euro.

“Ik ken die cijfers niet,” haalt Steyaert zijn schouders op, “maar ik mik dan ook op een nichepubliek.” Eigenlijk druist zijn winkel in tegen alles wat de markt dicteert, maar dat deert hem niet. “Vandaag is alles heel erg gesegmenteerd. Niet iedereen is geïnteresseerd in vislijnen of patronen om zelf kleren te maken, maar toch zijn er winkels die daarmee goed verkopen. Dat is met de cd ook zo. Maar mensen vergelijken nog graag met de successen zoals we die gekend hebben in de jaren 1990.”

Met Record Store Day, waarbij onafhankelijke platenzaken zichzelf jaarlijks in de kijker zetten met exclusieve (vinyl)releases en in-store shows, heeft Steyaert niets. Maar ook zonder die schijnwerpers houdt hij het vol. “Vorige week was het de Week van de Belgische Muziek. Ik heb massa's Belgen in mijn collectie, maar niemand die in de aandacht loopt tijdens dat event.”

Stabat mater

Steyaert zit sinds 1994 in dit pand, waarin hij ook woont. Vijf jaar eerder opende hij zijn eerste zaak, recht tegenover zijn huidige shop. “De platenwinkel waar ik dagelijks voorbijwandelde, kwam te koop te staan. Twee uur later had ik hem overgekocht.” Hij was 23 toen, en vooral geïnteresseerd in harde rock. In het fotoalbum dat hij aan het samenstellen is ter gelegenheid van 35 jaar Marksound prijkt hij met hardrockcoupe en bijbehorende snor. “Via de oudere zus van een vriend had ik Led Zeppelin en Deep Purple leren kennen. Maar bij mijn grootvader hoorde ik ook de Negende van Beethoven, en zo ontdekte ik dat die rockgroepen veel klassieke motieven gebruikten.” Dankzij een ticket dat hem toegestopt werd, belandde Steyaert op een avond op een uitvoering van het Stabat mater van Pergolesi in de romaanse kerk van La Hulpe. “Ik zat achter zo'n dikke pilaar en ik zag niks, maar ik sloeg helemaal tilt.”

Hij volgde muziekgeschiedenis op de avondschool en specialiseerde zich in klassieke muziek. Via Jimi Hendrix en de blues raakte hij ook verslingerd aan jazz. De lp-collectie die hij mee had overgenomen, deed hij van de hand. Cd's verkochten in die jaren als zoete broodjes, vinyl werd bij het vuilnis gezet. Vandaag is het omgekeerd. Het aantal cd's in ketens als Fnac of muziekwinkel Caroline is drastisch geslonken, bibliotheken als Muntpunt en De Krook schrapten zelfs hun hele cd-aanbod. “In de kleinere gemeenten zie je toch een ander verhaal,” weerlegt Steyaert. “De bib van Vilvoorde is een trouwe klant van mij. Zij hebben, net als ik, een kleine doelgroep die wel nog cd's koestert.”

Steyaert hield vast aan de cd omdat hij houdt van het fysieke product. De geluidskwaliteit is bovendien superbe en minder onderhevig aan slijtage dan vinyl. “En als ik ook met vinyl aan de slag wil, moet ik alles twee keer aankopen, nieuwe kasten maken enzovoort. Daar heb ik de plaats niet voor. Ik zou minder cd's kunnen stockeren en een deel van mijn trouwe cliënteel afstoten. Dan snijd ik in mijn eigen vel.” Daarbij ging hij slim om met de aanleg van zijn collectie. “Ik kocht oude stocks op en deed overnames van faillissementen. In 2012 heb ik bij een groothandelaar die met pensioen ging 70.000 jazz-cd's op de kop getikt. En ik had ooit een klant die alles twee keer aanschafte, één keer om te luisteren, één keer om te bewaren. Na zijn overlijden hebben zijn erfgenamen mij gecontacteerd om die cd's weer over te nemen. Drie vierde was niet meer te verkrijgen.” Net dat is een van Steyaerts unique sellingpoints: hij heeft veel uniek spul. “Als ik het alleen zou moeten doen met nieuwe releases, is het over en uit.”

Glazen bol

Steyaerts klanten komen grotendeels uit Brussel, maar ook van ver daarbuiten, tot het buitenland toe. Dat ze naar het onooglijke Stokkel moeten afzakken, is een deel van zijn succes. Het pand was goedkoper, hij kon met een lagere verkoop rondkomen en moest geen extra personeel aanwerven. “Ik heb een slagzin,” grijnst hij: “Het is ontzettend duur om meer te verkopen.” Steyaert hééft ooit ook winkels geopend in De Munt in Brussel, in Antwerpen en in Namen. “Maar die heb ik van de hand gedaan. Na mijn 55e wilde ik het kalmer aan doen. En wat ik aanbood in de ene winkel, had ik weer niet in de andere. Het is duidelijker voor de klant om alles op één plek te hebben.” Dat besef is alleen gegroeid. “'Mark, bij jou vinden we alles,' hoorde ik vaak. Terwijl ik 97% van de mensen niks te bieden heb. Maar de mensen die in dezelfde bubbel zitten als ik, vinden hier inderdaad alles, omdat ik mijn winkel naar die bubbel heb gecreëerd.”

Zal de cd, net als vinyl, ooit weer hip worden? “Ik heb geen glazen bol,” zegt Steyaert, “maar vorig jaar heb ik, ondanks de concurrentie van streamers en internetwinkels als Bol en Amazon, wel mijn beste jaar in twaalf jaar winkel gehad.” En dus mag hij deze week vieren, met een privéfeestje met een concert van de Brusselse gitarist Vitja Pauwels. “Een klant die leraar economie was in een college in Brussel heeft mij ooit gevraagd om over mijn winkel te komen praten in de klas. Hij vertelde al twintig jaar het tegenovergestelde, zei hij.” Wat was het geheim dat hij aan die leerlingen meegaf? “Je job moet je passie zijn. En je moet durven investeren en niet verwachten dat je je geld onmiddellijk terugverdient. Geduld loont.”