Brussel kampt met hogere kans op sterfte op extreme hittedagen

Op de allerwarmste dagen neemt de kans om te sterven in Brussel toe met meer dan 40 procent, zo schrijft The Economist op basis van twee wetenschappelijke onderzoeken. Europese steden scoren over het algemeen slechter dan Amerikaanse of Aziatische met vergelijkbare hittepieken.

Europese steden zoals Brussel zijn bijzonder gevoelig voor extra overlijdens door extreme hitte, dat meldt het Britse weekblad The Economist vrijdag. Het blad schrijft dat op basis van onderzoek door wetenschappers van de Yale School of Public Health en cijfers van de London School of Hygiene and Tropical Medicine.

Uit het eerste onderzoek blijkt dat inwoners op extreem warme dagen gemiddeld een grotere toename zien van de kans om te overlijden in Europese steden, vergeleken met Aziatische en Amerikaanse steden die met dezelfde hittepieken te maken krijgen.

Als verklaring daarvoor kijken wetenschappers naar onder meer het gebruik van airconditioning om woningen, kantoren en winkels af te koelen. Die technologie is veel meer ingeburgerd in landen zoals de Verenigde Staten en Japan dan in Europa. Zo beschikt volgens een studie van Statbel uit 2024 maar zo’n 12 procent van de Belgische huishoudens over een airconditioningsysteem. In de Verenigde Staten is dat meer dan 90 procent. Ook in warme Europese landen zoals Italië (49 procent) en Spanje (40 procent) ligt dat aantal nog veel lager dan in veel niet-Europese landen.

43 procent

Het tweede onderzoek, uitgevoerd door de London School of Hygiene and Tropical Medicine, toont ook aan dat er tussen Europese steden onderling veel variatie is.

In Brussel neemt de kans met ongeveer 43 procent toe om te overlijden op een dag die tot de 1 procent warmste dagen behoort. Dat komt voor het klimaat van Brussel neer op een dag met een gemiddelde dagtemperatuur iets hoger dan 24 graden. Het gaat om een gemiddelde, de maximumtemperatuur kan op zo’n dag flink hoger liggen.

Brussel scoort daarmee ongeveer even hoog als Londen, Berlijn, Wenen en Napels. Slechts enkele Europese steden scoren volgens de studie nog veel slechter, voornamelijk Parijs, Rome, Milaan en Amsterdam. In Bologna neemt de kans op overlijden op een hittepiekdag zelfs toe met meer dan 80 procent, waarmee de Italiaanse stad de trieste recordhouder is in Europa.

Airco

Opvallend genoeg is die toename op extreme hittedagen lager in steden als Lyon, Madrid, Athene en Barcelona. De Londens onderzoekers wijzen erop dat landen waar airconditioning meer ingeburgerd is geraakt, zoals Spanje, het risico op sterfte door hitte met 30 tot 60 procent daalt.

De grootstad met de laagste toename is de Ierse hoofdstad Dublin. Maar de gemiddelde temperatuur op de 1 procent warmste dagen ligt daar ook vrij laag (18,5 graden) door het maritieme klimaat van de stad.

Volgens de studies worden de gevolgen van hittepieken verergerd in gebieden met veel dichte bebouwing. Oppervlaktes gemaakt van asfalt of beton absorberen de hitte en creëren een zogenaamd hitte-eiland effect. Het gecombineerde effect met hevige luchtvervuiling speelt mogelijk een rol, dat zou verklaren waarom Milaan en Bologna het zo slecht doen in de lijst. Bovendien merken de onderzoekers op dat het effect binnen steden ongelijk is verdeeld. Armere delen van steden krijgen het zwaarder te verduren tijdens hittegolven.

De onderzoekers waarschuwen dat hitte erg gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid. Zo kunnen mensen last krijgen van een hitteslag, en op hete dagen zijn er meer gevallen van beroertes en hart- en vaatziekten. Ook andere chronische ziektes zoals diabetes maken meer slachtoffers op erg warme dagen. De gezondheidseffecten van hitte laten zich vooral gelden bij oudere mensen. Zo zijn 40 procent van de vroegtijdige hittedoden 85 jaar of ouder in Italië.