Hittegolf: crèches sluiten, extra zorg voor daklozen

Brussel stevent af op de eerste hittegolf van het jaar, en neemt meteen maatregelen om kwetsbare groepen te beschermen. Crèches zonder airconditioning sluiten tijdelijk de deuren. De vzw Samusocial stuurt extra straatteams op pad om daklozen van water en verkoeling te voorzien en ook ouderen krijgen extra ondersteuning.

De winter maakt dakloosheid altijd heel zichtbaar, maar de zomer is voor de doelgroep minstens even gevaarlijk, klinkt het bij Samusocial. In andere woorden: “Een snikhete zomer is even afmattend als een ijskoude winter". Dat zegt Vincent Manteca, coördinator bij de Brusselse noodopvangdienst Samusocial. “Wie op straat leeft, heeft vaak geen toegang tot schaduw, koelte of drinkbaar water. Dat maakt elke hittegolf tot een sluimerende crisis.”

De risico’s van een hittegolf verschillen volgens Robberecht van persoon tot persoon: “Het hangt af van de toestand van de persoon. Heeft iemand gedronken? Is een persoon fysiek of psychisch verzwakt?” Daklozen waarvan de kwetsbaarheid eerder al is aangetoond, kunnen ook overdag in het centrum van Samusocial verblijven. Dat betekent dat ze niet elke dag hoeven te bellen voor een slaapplek.

Wie zich zorgen maakt om een persoon op straat, kan bellen naar het noodnummer van Samusocial, op 0800 99 340. Robberecht: “We verwachten dat mensen ons vaker zullen bellen. In de zomer is dat voor water, in de winter is dat voor dekens.”

Samusocial zet daarom tijdens de zomermaanden extra in op zijn 'maraudes' – mobiele straatteams. “We delen dit jaar niet alleen water uit, maar ook hoedjes, dankzij een extra gift die we ontvingen," voegt Samusocial-woordvoerster Marie-Anne Robberecht. "Bovendien informeren we de mensen over waar er openbare drinkfonteinen te vinden zijn."

De gemeente Etterbeek die bekendstaat om haar opvallende lokale steunacties voor daklozen - denk aan de chauffoirs tijdens de wintermaanden en de verplichte regel voor daklozen, om binnen te blijven tijdens de nacht – heeft ook in de zomer oog voor deze kwetsbare doelgroep. Zo blijven het Happark en het Fonteneypark langer open om toegang te bieden tot verkoelende plekken.

Ook deelt de preventiedienst waterflesjes uit via straathoekwerkers die elke dag actief zijn. Daarnaast zijn er meer plekken gekomen waar mensen gratis water kunnen krijgen, dankzij horecazaken die meedoen aan het Dropl’Ett-initiatief en hun kranen openstellen voor het publiek.

Ramen open, gordijnen dicht in de rusthuizen

Al op 18 juni stuurde de Federatie van Brusselse Huisartsenverenigingen richtlijnen naar lokale zorgverleners. In die communicatie werd ook verwezen naar het Brusselse hitte- en ozonplan van Safe.brussels, met praktische tips zoals "drink twee tot vier glazen water per uur" en "beperk lichamelijke inspanning tussen 12 en 16 uur."

In Brusselse rust- en verzorgingstehuizen worden de adviezen strikt opgevolgd. Voor woonzorgcentrum Magnolia in Jette betekent dat concreet: ramen open, gordijnen dicht en activiteiten zoveel mogelijk in de ochtend plannen om de hitte te vermijden.

Ook alleenwonende ouderen kunnen tijdens warme periodes rekenen op extra hulp. In veel Brusselse gemeenten is een lokaal hitteplan actief waarbij maatschappelijk werkers regelmatig langskomen voor een welzijnscheck en, indien nodig, koud water meebrengen.

Sluiting crèches mogelijk

Het agentschap Opgroeien laat Brusselse kinderopvangorganisaties weten dat ze mogen sluiten, als uit hun risicoanalyse blijkt dat het binnen te warm is voor verantwoorde opvang. Zeker één Brusselse crèche uit Scholengroep Sint-Goedele gaf al gehoor aan die oproep.

"Op dit moment meten we in de slaap- en speelruimtes van de kinderen temperaturen boven de 32 graden. Deze extreme hitte heeft al effect op de gezondheid van sommige kinderen," klinkt het in een e-mail aan de ouders. "Meerdere van hen moesten we noodgedwongen naar huis sturen vanwege ziektesymptomen gerelateerd aan de warmte."

“Gebouwen die van nature koel blijven, vormen geen probleem," voegt directeur Bruno De Lille van Scholengroep Sint-Goedele, dat 13 crèches beheert, daaraan toe. "In warmere infrastructuren mogen ouders hun kind thuis houden bij hoge temperaturen, zonder dat dit als een respijtdag wordt aangerekend. Als het écht te warm wordt, kunnen we overgaan tot tijdelijke sluiting.”

Toch blijven de meeste opvanglocaties in Brussel, zoals het er voorlopig uitziet, gewoon open. “We krijgen geen signalen dat ouders hun kinderen thuishouden,” zegt Charlotte De Backer, communicatiemedewerker van Scholengroep Brussel, dat 31 crèches onder zijn hoede heeft. Ook zijn er binnen de groep voorlopig geen sluitingen aangekondigd.

Crèchemedewerkers van Scholengroep Brussel zetten de komende dagen wel in op een speciaal programma: ze voorzien veel spelletjes met water om voor verkoeling te zorgen. De Backer: “We zorgen voor verkoeling op een speelse manier: spelen met water, natte washandjes, veel drinken, en zoveel mogelijk uit de zon blijven.”

Snelle reparaties van airconditioning bij MIVB

Ook de MIVB, de Brusselse openbaarvervoermaatschappij, heeft een zomerplan klaar. “We hebben een hitteplan dat van 15 juni tot 15 september van kracht is. Dat komt met een aantal maatregelen, waaronder extra waakzaamheid bij de onderhoudsteams," zegt Laurent Vermeersch, woordvoerder van de MIVB. "Ze zetten niet alleen in op extra technische controles, maar ook op snelle reparaties van airconditioning. Daarnaast delen we ook water uit onder het personeel."

Op lange termijn investeert de MIVB in airco’s in alle nieuwe voertuigen. "Het verschil tussen oude en nieuwe voertuigen is voelbaar," erkent Vermeersch. Ook investeert de MIVB bij renovaties van haltes of sporen in het aanplanten van extra bomen. Dat effect is evenwel pas op de écht lange termijn voelbaar."