Vrees voor wegtrekken artsen-specialisten uit armste Brusselse gemeenten

Vanaf volgend jaar mogen artsen geen supplementen aanrekenen aan financieel zwakke patiënten. Daardoor worden arme gemeenten als Molenbeek onaantrekkelijk voor een gespecialiseerde dokterspraktijk.

Het gaat om een maatregel uit het bredere plan van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) om de supplementen die zorgverleners aan patiënten aanrekenen aan banden te leggen.

Artsen en tandartsen mogen sinds 1 januari 2025 geen supplementen aanrekenen aan de prioritaire groep van financieel kwetsbare patiënten die automatisch recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming via hun ziekenfonds, zoals chronisch zieken. Het gaat om circa 1 miljoen patiënten in België.

Op 1 januari 2026 treedt de tweede fase van de maatregel in werking, waarbij dat verbod ook zal slaan op mensen met een verhoogde tegemoetkoming na een inkomensonderzoek. Het verbod wordt daardoor uitgebreid tot circa 2,3 miljoen patiënten, of een op de vijf Belgen.

Zowel geconventioneerde als niet-geconventioneerde artsen moeten zich houden aan de supplementenverboden. Geconventioneerden volgen de tariefakkoorden met de ziekenfondsen en het RIZIV.

Impact op Brussel

Het VBS, de beroepsvereniging van artsen-specialisten, waarschuwt voor perverse effecten in de zones waar de concentratie van armlastige patiënten bijzonder hoog is, waaronder Molenbeek en Sint-Joost-ten-Node, de twee armste gemeenten van België. De specialistenpraktijken daar gaan nauwelijks nog extra's kunnen aanrekenen om hun bedrijfskosten mee te dekken, klinkt het.

Uit cijfers van overheidsadministratie Vivalis blijkt dat zes Brusselse gemeenten boven de drempel van 30 procent 'financieel zwakken' uitkomen: Molenbeek (43 procent van de bevolking heeft recht op een verhoogde tegemoetkoming), Sint-Joost (38 procent), Anderlecht (36 procent), Schaarbeek en Koekelberg (circa 32 procent) en Brussel-Stad (31 procent).

"Zonder de supplementen wordt het moeilijk voor artsen-specialisten in bepaalde gemeenten om nog uit de kosten te raken. Ik denk aan gynaecologen, pediaters, psychiaters, dermatologen en oftalmologen. Het zal voor die artsen aantrekkelijker worden om te verhuizen naar pakweg Ukkel of de Vlaamse Rand", voorspelt VBS-voorzitter Stan Politis.

"Of het echt tot verhuizen zal komen, valt nog af te wachten", klinkt het. "Maar wat we wel zeker weten, is dat sommige gemeenten onaantrekkelijk worden voor nieuwkomers die een gespecialiseerde artsenpraktijk willen opstarten." Hoe minder gespecialiseerde artsenpraktijken in een gemeente, hoe meer druk er zal komen te liggen op collectieve medische huizen en op de ziekenhuizen.

Tandartsen

Bij de tandartsen is het verhaal gelijklopend. "Of het nu in Brussel of Antwerpen is: sommige wijken worden minder aantrekkelijk voor beginnende tandartsen", zegt Vincent Koningsveld van het Verbond van Vlaamse tandartsen (VVT).

"Al spelen er natuurlijk niet alleen financiële redenen mee bij de vestigingskeuze. Sommige tandartsen gaan bijvoorbeeld vanuit hun engagement bewust kiezen voor die locaties. Dat neemt niet weg dat het een spijtige vaststelling is dat, ondanks de vele herverdelende mechanismen in onze maatschappij, er zoveel personen zijn met een verhoogde tegemoetkoming."

Volgens Koningsveld zal veel afhangen van de onderhandelingen na de zomer met het RIZIV over de tarieven voor 2026-2027. "Supplementen worden alleen aangerekend door niet-geconventioneerde artsen (circa 4 op de 10 tandartsen, red.). Als de nieuwe conventie redelijk is, zullen dat er minder zijn dan nu en dan speelt het supplementenverbod ook minder. We hebben er echter weinig goede hoop op, gezien de moeilijke budgettaire situatie van de overheid."

Tegenstem

Niet iedereen is het eens met de analyse van verenigingen als het VBS. "Sommigen beweren dat door de beperking van de supplementen sommige specialisten hun deuren zullen moeten sluiten wegens een gebrek aan financiering. Je kan daar vraagtekens bij zetten. Het zou impliceren dat artsen momenteel nauwelijks in staat zijn om hun apparatuur te betalen en een fatsoenlijke levensstandaard te hebben", schreef de Fédération des maisons médicales, de Franstalige koepel van medische centra, in een veroordeling van de artsenstaking van maandag.

De vereniging verwijst daarbij naar een arrest van het Grondwettelijk Hof uit 2024 over het supplementenverbod. Daarin stelt de rechter dat "het niet aangetoond is dat de maatregel een dusdanige uitwerking zou hebben dat bepaalde beroepsbeoefenaars gedwongen zouden zijn om hun activiteiten stop te zetten".