Openbaar Ministerie stuurt in één keer 4.000 veroordeelden naar de gevangenis uit protest

Het College van het Openbaar Ministerie - dat de Belgische parketmagistraten vertegenwoordigt - voert actie tegen de geplande pensioenhervorming voor magistraten en gerechtspersoneel. Door 4.000 veroordeelden die op de wachtlijst staan, in één klap naar de gevangenis te sturen wil het druk zetten op de regering. "Een kaakslag voor ons personeel," reageert het Gevangeniswezen aan BRUZZ.

Vanaf woensdag stopt het Openbaar Ministerie met het uitstellen van gevangenisstraffen. Wanneer iemand een celstraf krijgt, moet het Openbaar Ministerie er normaal voor zorgen dat de veroordeelde een gevangenisbriefje krijgt. Na ontvangst moet de veroordeelde zich dan binnen de vijf dagen bij de gevangenis aanmelden.

Om de overbevolking in de gevangenissen aan te pakken, had de vorige regering echter gevraagd die tenuitvoerlegging in te houden voor gevangenen die minder dan vijf jaar celstraf kregen. De magistraten negeren deze vraag nu uit protest tegen de aangekondigde pensioenhervormingen.

Volgens de Brusselse procureur-generaal Frédéric Van Leeuw werden er sinds oktober door de maatregel al "ongeveer 4.000 straffen" niet uitgevoerd. "We hebben een tijdje meegewerkt en zijn van zeer goede wil geweest, maar als er dan achter onze rug zulke dingen gebeuren... Wij gaan nu gewoon doen wat ons wordt gevraagd in de wet. Als er een straf wordt uitgesproken, is het normaal dat die ook wordt uitgevoerd."

Gevaar

Dat betekent echter dat de druk op de gevangenissen ook fors zal toenemen. Op dit moment zijn er in ons land 12.857 gedetineerden voor een capaciteit van 11.044 plaatsen en moeten 185 gedetineerden op de grond slapen.

De actie zal zeker ook in de Brusselse gevangenissen voor extra drukte zorgen. In Haren verblijven op dit moment 1.048 mannen en 110 vrouwen, 1.161 in totaal. Maar de capaciteit van het gevangeniscomplex bedraagt maximaal 1.035 gedetineerden. Er zijn nu al plaatsen tekort, zo meldt Kathleen Van De Vijver, woordvoerster van het Gevangeniswezen aan BRUZZ.

In de gevangenis van Sint-Gillis, die eigenlijk na de opening van Haren had moeten sluiten, zitten op dit moment 504 gevangenen, op een totale capaciteit van 515 gevangenen. De site zit dus al erg dicht tegen het maximum aan.

"Dat we dit via de pers moesten vernemen, is een kaakslag voor ons personeel," reageert Van De Vijver. "Het parket brengt daarmee de veiligheid van onze mensen én van de samenleving in gevaar. In een systeem dat al onder immense druk staat, is dit totaal onbegrijpelijk. We doen er alles aan om de situatie onder controle te houden en zullen de nodige maatregelen treffen."

Naast het opnieuw uitvoeren van de kortlopende gevangenisstraffen zal het Openbaar Ministerie vanaf woensdag ook geen elementen van antwoord meer bieden op parlementaire vragen en niet meer ingaan op vragen om advies of deelname aan werkgroepen van de regering of het parlement.

Koopkrachtverlies

Het gebeurt niet alle dagen dat het Openbaar Ministerie in die mate actie voert, integendeel. "Bij mijn weten is dat nog nooit gebeurd", bevestigt procureur-generaal Frédéric Van Leeuw in naam van het College van het Openbaar Ministerie. "Maar hier gaat de regering dan ook een brug te ver. Op een bepaald ogenblik is de emmer vol."

Het Openbaar Ministerie vreest immers voor een koopkrachtverlies van 30 tot 40 procent voor magistraten met pensioen indien alle maatregelen uit het regeerakkoord, de beleidsverklaring en het paasakkoord bij elkaar worden opgeteld. Het gaat concreet over de beperkte indexatie van de pensioenen boven 5.250 euro bruto, het ontbreken van overgangsmaatregelen en het feit dat je vanaf 2027 voor je 27ste benoemd moet zijn én je studiejaren moet hebben afgekocht om een volledig pensioen op te bouwen.

Gebrek aan overleg

Van Leeuw klaagt aan dat Justitie al jaren het signaal krijgt dat er geen geld is, waardoor de kaders bijvoorbeeld niet ingevuld raken. "Nu krijgen we met het paasakkoord te horen dat er geen bijkomende middelen zijn en dat we strenger moeten zijn, maar dat tegelijkertijd ons pensioen stevig zal verminderen", luidt het. "Vergelijk het met een voetbalploeg die met negen spelers op een slecht veld moet aantreden en die dan de boodschap krijgt dat ze veel moet scoren, maar nadien de matchpremie niet krijgt."

De procureur-generaal laakt daarbij dat er geen overleg aan vooraf is gegaan. Het ergert hem bovendien dat er geen impactanalyse is gebeurd van de maatregelen. Van Leeuw merkt op dat de magistraten geen voordelen genieten die in andere sectoren wel bestaan, zoals een tweede pensioenpijler of de mogelijkheid tot een bijberoep. Het Openbaar Ministerie telt in ons land 900 parketmagistraten en 1.600 rechters bij de zetel.

De maatregelen hebben echter ook impact op personeelsleden bij parket en zetel, en gepensioneerde magistraten. Bovendien schermen de magistraten in een mededeling ook met de rol van de rechterlijke macht. Het is één van de drie machten in ons land. Magistraten moeten hun onafhankelijke en onpartijdige rol altijd los van politieke, maatschappelijke of economische druk kunnen uitoefenen, benadrukken ze.

"Die functionele onafhankelijkheid vormt de hoeksteen waarop in een democratische samenleving een integere Justitie wordt gebouwd. De bezoldiging van magistraten moet in verhouding staan tot hun rol, hun kwaliteitsvolle en gespecialiseerde profielen en de vele verantwoordelijkheden die ze dragen."

Verdere acties?

De maatregelen van het Openbaar Ministerie uit protest tegen de pensioeningrepen zijn een beslissing van het College van het Openbaar Ministerie met alle korpschefs en hoofdsecretarissen van het Openbaar Ministerie. Volgende week vindt overleg plaats met minister van Pensioenen Jan Jambon (N-VA). Ook minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) heeft de magistratuur volgende dinsdag uitgenodigd op haar kabinet. Afhankelijk van het resultaat van dat overleg volgen mogelijk verdere acties.