Natuurpunt koopt reservaat in Ganshoren: 'Ideale plek voor orchideeën en steenuiltjes'

Natuurpunt Brussel heeft in Ganshoren een eigen natuurreservaat aangekocht, een primeur voor Brussel. “Het moet nat en arm grasland worden, zodat orchideeën kunnen terugkomen,” zegt voorzitter Wim Veys.

Het verhaal is haast te mooi om waar te zijn. Anderhalf jaar geleden kreeg Natuurpunt Brussel een telefoontje van een vrouw die enkele eigenaars vertegenwoordigt. Ze stelde voor om een gebied van vier hectare, in Ganshoren op de grens met Vlaanderen, te verkopen aan Natuurpunt.

Dat er bij een natuurvereniging in een stad wordt aangeklopt met een stuk grond in de aanbieding, is uitzonderlijk. In Brussel woedt vooral een strijd om het behoud van natuur, die onder druk staat van grote vastgoedprojecten. Kijk naar de Donderberg, de friche Josaphat of de bosranden van het Zoniënwoud.

De laatste twintig, dertig jaar krimpt de natuur in de hoofdstad ziender­ogen, zo is al uitvoerig aangetoond. Hier kreeg Natuurpunt het op een schoteltje aangeboden.

Intussen is de aankoop beklonken en kan Wim Veys met trots het nieuwe reservaat tonen aan BRUZZ. Het gaat om een breed uitlopend stuk grond langs de Molenbeek. “Het is ideaal gelegen,” zegt Veys.

Orchideeën

“Niet alleen loopt de Molenbeek door het gebied, het sluit ook aan op het natuurreservaat Moeras van Ganshoren, én op twee reservaten in Zellik: Eriks Boomgaard en het Kerremanspark. Dat vormt nu een mooi geheel.”

Het nieuwe natuurreservaat, dat nog geen naam heeft, behelst twee grote stukken grasland en een moerasbos, dat de meeste tijd van het jaar behoorlijk nat staat. Natuurpunt wil dat aspect nog versterken.

Een Vlaamse landbouwer gebruikt een van de weiden nog als productieweide, legt Veys uit. Hij komt er zijn mest uitrijden. Dat wordt verleden tijd.

“Het moet nat en arm grasland worden, zodat orchideeën kunnen terugkomen. Met een wildcamera in het bos hebben we al reeën vastgesteld. En met een biotoop van wilgen kunnen we ook steenuiltjes verwachten,” klinkt Veys hoopvol.

Vleermuizen

Dat Natuurpunt het stuk grond koopt, is alvast uitstekend nieuws, oordeelt Olivier Beck, hoofd Natuurbeheer bij Leefmilieu Brussel, en zelf beheerder van het vlakbij gelegen Moeras van Ganshoren.

“Het versterkt de robuuste natuur in de Molenbeekvallei. Landschappelijk vormt dat een lang stuk van het Laarbeekbos in Jette, over het Koning Boudewijnpark tot in Ganshoren, met kalkturfbronnen en beekjes die door het gebied stromen en in de Molenbeek uitkomen", aldus Beck.

"Ik zou dat gebied zelfs tot de Zavelenberg durven te laten lopen. Vleermuizen bijvoorbeeld lezen dat gebied als één groen stuk. Het zijn de groene landschappen bij uitstek die vogels, vleermuizen en andere zoogdieren nodig hebben om te foerageren.”

Broeksele

Dat natte, moerassige gebied heeft ook een patrimoniale waarde, zegt Beck. “Het refereert aan het landschap van het vroegere 'Broeksele', de oorspronkelijke naam van Brussel die verwijst naar 'een nederzetting bij het moeras'."

"Daarnaast is het uitstekend voor de natuur, omdat soorten die onder druk staan nieuwe kansen kunnen krijgen. Ik denk dan aan bepaalde moerasvegetatie of vogels als de waterral, die we kwijt dreigen te raken in Brussel.”

De organisatie wilde niet ingaan op de financiële details van de aankoop, maar wat vaststaat is dat Natuurpunt, dat een goede reputatie heeft op het vlak van natuurbeheer, met de aankoop van het reservaat zijn aandeel in de hoofdstad verstevigt.

Het natuurbeheer in Brussel is in tegenstelling tot Vlaanderen en Wallonië, waar je met Natuurpunt en Natagora twee grote spelers hebt, veel meer versnipperd met tal van kleine vzw'tjes van Evere, Woluwe tot Anderlecht en Watermaal-Bosvoorde, en natuurlijk ook Leefmilieu Brussel zelf. Natuurpunt, de grootste private grondbezitter in Vlaanderen, zet zichzelf hiermee op de kaart in Brussel.

'Trekt vrijwilligers aan'

Voor Natuurpunt Brussel, dat meer dan duizend leden telt, is het interessant om een eigen reservaat te hebben, omdat dat de organisatie vooruit stuwt. “Het trekt meteen vrijwilligers aan,” zegt Veys.

“Het is concreet en tastbaar. Mensen geven aan dat ze voelen dat hun lidgeld nuttig wordt gebruikt. Anderen grijpen het aan om een gift te doen. We kregen vaak vragen van scholen of bedrijven om samen activiteiten te organiseren. Nu we een eigen reservaat hebben, zal dat een stuk makkelijker gaan."

Voor Natuurpunt begint nu pas het echte werk. Er is nood aan fondsenwerving om de aankoop te financieren, zegt Veys. Er moet een conservator worden gezocht en een beheersplan worden opgesteld. “Dat maakt het juist boeiend,” zegt Veys, “omdat we zelf kunnen bepalen welke richting het uit moet."

Ringslang

"Zo willen we het hooiland zeker behouden. Daarin liggen twee wat diepere stukken. Daar zouden poeltjes kunnen komen, die nieuwe amfibieën kunnen aantrekken. Het moerasbos zullen we deels zijn gang laten gaan, zodat het op termijn een elzenbroekbos wordt.”

“Maar we zullen dit niet alleen doen. Omdat we grenzen aan een natuurgebied van Leefmilieu Brussel zullen we – evident – ook met hen overleggen. En de reptielenwerkgroep Hyla heeft ons al gecontacteerd. Ze zijn actief in het Moeras van Ganshoren, waar de ringslang aanwezig is. Ook ons gebied is voor de ringslang interessant.”

Tot slot moet Natuurpunt bekijken in hoeverre het gebied toegankelijk kan zijn voor wandelaars, zodat zij er van de natuur kunnen genieten. Op dit moment is het gebied te nat om in rond te lopen. Veys: “Vandaag lopen er al paden langs het gebied. Dat zit al goed. Mogelijk komt er later een wandelpad in het reservaat zelf, maar dan wel met vlonders, want anders krijg je natte voeten.”