Gemeente Etterbeek wil elektrische deelmobiliteit belasten: ‘Moet 120.000 euro opleveren'

Binnenkort moeten de operatoren van elektrische deelsteps en -fietsen belastingen betalen in Etterbeek. De gemeente hoopt dat die belasting jaarlijks ruim 100.000 euro zal opbrengen. “Een primeur,” volgens bevoegd schepen Rachid Madrane. “Een dubbele belasting,” reageren operatoren Voi en Bolt, "wat de gebruikers in Etterbeek zullen voelen".

De gemeenteraad van Etterbeek keurde de nieuwe belasting begin deze week goed. Concreet zal elke deelstep- en deelfietsaanbieder jaarlijks een forfaitair bedrag van 1.000 euro moeten betalen aan de gemeente. Daar komt nog eens een bedrag van 20 euro per voertuig op het grondgebied van de gemeente bij, naast een bedrag van 30 euro per 1.000 ritten die in de gemeente beginnen of eindigen.

“Die bedragen zullen worden berekend op basis van een verklaring van elke operator. Dankzij software – denk aan de apps - weet elke exploitant perfect hoeveel steps of fietsen zich op ons grondgebied bevinden,” zegt Rachid Madrane (PS), schepen van Financiën en Begroting. “Wij gaan ervan uit dat zij te goeder trouw zullen handelen, maar hebben de middelen om hun gegevens te controleren.”

'Dubbele belasting'

In principe gaat de belasting in op 1 januari 2026, een primeur volgens Madrane. "Wij doen dit als eerste Brusselse gemeente." Volgens schattingen van de gemeente moet deze nieuwe belasting jaarlijks 110.000 tot 120.000 euro opleveren.

“Als gemeente is het onze verantwoordelijkheid om voor een begroting in evenwicht te zorgen,” aldus Madrane. “We voeren deze belasting in, omdat de exploitatie van deelsteps en deelfietsen de gemeente opzadelt met extra kosten voor het beheer van de openbare ruimte. We willen dat de operatoren bijdragen aan een eerlijke en proportionele fiscaliteit.”

Met dat laatste is Voi, de uitbater van 2.500 deelfietsen in het Brussels gewest, het niet eens. Het bedrijf benadrukt dat het jaarlijks al meer dan 90.000 euro belastingen betaalt aan het Gewest. “Operatoren betalen vandaag al een belasting van 50 euro per step en 35 euro per fiets aan het Gewest, bedragen die intussen geïndexeerd zijn,” reageert Yessin Aattache, country manager van Voi. “Tachtig procent van die opbrengsten vloeien terug naar de gemeenten, waaronder ook Etterbeek. Dit is een dubbele belasting.”

'Gebruiker betaalt'

Voi hoopt dat er nog overleg mogelijk is, anders zal de gebruiker de rekening mogen betalen. “Mocht deze maatregel toch worden doorgevoerd, dan zullen we ons onvermijdelijk genoodzaakt zien de prijzen in Etterbeek te verhogen. Dat betekent concreet dat Etterbekenaren meer zullen betalen voor een rit,” aldus Aattach. “Gedeelde mobiliteit dreigt daardoor minder toegankelijk te worden, net voor de inwoners die het meeste baat hebben bij een goedkoop alternatief voor de auto of privéfiets.”

Aattach heeft het over een “contraproductieve maatregel” die ingaat tegen de modale shift. Een gelijkaardig signaal weerklinkt bij Bolt, één van de twee deelstepoperatoren in Brussel. “Deelmobiliteit is een gigantisch succes in Brussel. Afgelopen zomer hebben we dagen gezien waarop de deelmobiliteit goed was voor 100.000 ritten op een dag,” zegt Marc Naether van Bolt Benelux. “Lokale initiatieven die afwijken van het gewestelijk beleid zullen dit succes in gevaar brengen en uiteindelijk leiden tot hogere prijzen.”

Net als Voi verwijst Bolt naar de bijdragen die de operatoren op gewestelijk niveau leveren. Daarnaast betwijfelt Bolt dat de gemeente bevoegd is om deze nieuwe belasting in te voeren. “We trekken de wettelijkheid van deze taks in twijfel en roepen het Gewest op om ze te annuleren,” aldus Naether.

Grondwet

“Het is helemaal niet de bedoeling dat mensen minder deelsteps gaan gebruiken, maar de fiscale autonomie van de gemeenten staat ingeschreven in de grondwet,” zegt schepen Rachid Madrane daar op. “Het Gewest is bevoegd voor de vergunningen, maar wat wij doen is de exploitatie belasten en dat is geen bevoegdheid van het Gewest.”

Madrane vergelijkt het met de verkeersbelastingen en parkeertarieven. “Als je een auto inschrijft, betaal je belastingen aan het Gewest. Maar wij als gemeente belasten het gebruik van parkeerplaatsen. De nieuwe belasting op deelmobiliteit past in diezelfde logica,” aldus de schepen van Financiën. “We zullen wel zien wat het Gewest zegt, maar ik zie geen enkele reden waarom een gemeente dit niet zou mogen doen.”

Volgens oppositiepartijen Ecolo en Groen is de juridische basis voor de maatregel wel wankel. De fractie stemde tegen het voorstel van de Etterbeekse meerderheid.

“Deelsteps en deelfietsen zijn populair, zeker bij jongeren, en ze vormen een onderdeel van duurzamere verplaatsingen. Dat aanbieders van deelsteps en -fietsen bijdragen voor het gebruik van onze straten en pleinen, is niet meer dan logisch,” stelt gemeenteraadslid Pieterjan Vanden Boer (Groen).

”Het is alleen veel zinniger om dat op gewestelijk niveau te regelen dan een regeling per gemeente uit te werken", benadrukt Vanden Boer. "Anders krijg je een wildgroei aan regels, die het operationeel onmogelijk maken voor uitbaters om hun service aan te bieden in onze gemeente. Zo jaag je hen weg en verliezen mensen een stukje mobiliteit, dat kan niet de bedoeling zijn.”