Christophe De Beukelaer stapt uit de politiek: 'Ik wil meer impact hebben'

Christophe De Beukelaer zet binnenkort een punt achter zijn politieke loopbaan. Dat kondigt het Brussels Les Engagés-kopstuk aan in een gesprek met BRUZZ. "Ik kijk graag ver in de toekomst, ik wil de samenleving op die toekomst voorbereiden. Maar dat is onmogelijk in de politiek."

Impact, langetermijndenken en samenwerken. Het zijn woorden die misschien als holle termen klinken, maar voor Brussels Les Engagés-voorzitter Christophe De Beukelaer waren het dertien jaar geleden drijfveren om aan politiek te gaan doen. Vandaag vindt de Woluwenaar in de politieke arena steeds minder plaats voor die beweegredenen, legt hij aan BRUZZ uit in bijna vlekkeloos Nederlands.

De Beukelaer worstelt er langer mee. Ook voordat hij in de Brusselse formatiesaga in de voorgrond trad als onderhandelaar voor Les Engagés. Zelfs het (steeds brozere) perspectief op een ministerpost kan hem niet overtuigen. “Er heerst bij wel meer Brusselse politici veel ontgoocheling over de stilstand. Maar daarover praten, wordt als een zwakte gezien.”

Toch bleef zijn desillusie lange tijd een goed bewaard geheim. Wanneer we hem spreken op de burelen van de Brusselse Les Engagés-fractie, enkele dagen voordat het parlementair jaar losbarst, moet hij zijn team zelfs nog inlichten over zijn politiek pensioen. “Ik had het niet zien aankomen”, zegt zijn assistent in de lift, die net op de hoogte was gebracht.

“Enkel voorzitter Yvan Verougstraete, vicepremier Maxime Prévot en burgemeester van Sint-Pieters-Woluwe Benoît Cerexhe weten er al langer van. Ik heb mijn beslissing dus lang stilgehouden, maar het idee om met de politiek te stoppen, spookt wel al langer door mijn hoofd.”

Wat gaf de doorslag?

Christophe De Beukelaer: Een gesprek met mijn vader, ergens in juni. Hij herinnerde mij aan het moment waarop ik hem destijds uitlegde waarom ik aan politiek wou beginnen. Het was confronterend. “Je wou toch impact hebben, concrete zaken veranderen, op een andere manier aan politiek doen?”, vroeg hij. Dat heb ik ook geprobeerd. Bijvoorbeeld door te ijveren voor decumulregels of met mijn recent voorstel om politici financieel te straffen bij politieke blokkades zoals we die nu kennen. Maar de twijfels die ik al langer voelde, en die veel politici na het afgelopen jaar voelen, kwamen tijdens dat gesprek volop naar boven.

Een kantelpunt.

De Beukelaer: Ja. Na dat gesprek heb ik in de zomermaanden wat gas teruggenomen en ben ik veel beginnen nadenken. Uiteraard heeft de formatiesaga mijn beslissing beïnvloed, maar vooral omdat het alles wat volgens mij misloopt in de politiek op pijnlijke wijze blootlegt.

Het lijkt wel alsof de trieste Brusselse formatie een eerste politiek slachtoffer eist.

De Beukelaer: Deze crisis bewijst vooral dat sommige politici het belang van Brussel niet meer vooropstellen. Dat is een historische vergissing. Ik ben ook niet perfect, maar ik heb altijd geprobeerd om het belang van Brussel voorop te stellen, want ik geloofde – op lange termijn – dat we op die manier electoraal beloond zouden worden. Helaas denken veel politici in deze crisis vooral in termen van partijpolitieke belangen.

Wanneer heeft u de knoop doorgehakt?

De Beukelaer: Op mijn 38ste verjaardag. 17 augustus.

Net wanneer uw partijvoorzitter Yvan Verougstraete het heft in handen nam in de Brusselse formatie.

De Beukelaer: We hebben daar een discussie over gehad, over wie die opdracht zou leiden. Ergens sprak mijn ego en zei ik tegen mezelf dat ik de rol van ‘facilitator’ moest vervullen. Maar ik was ervan overtuigd dat Yvan de juiste persoon was om die opdracht uit te voeren. Hij is partijvoorzitter, dan praat je toch wel vanuit een ander niveau, en ik ben in het voorjaar al informateur geweest samen met Elke Van den Brandt (Groen). Het is goed dat Yvan nu op het voorplan is getreden. Maar het toont weer een probleem aan in de politiek: dat politici het heel moeilijk vinden om ruimte en zichtbaarheid af te staan aan iemand anders.

Voelt u een soort degout voor wat er zich vandaag afspeelt in de Brusselse politiek, terwijl u zelf een rol speelde in de formatie?

De Beukelaer: Zeker weten. Het is een fiasco, het is erg. Tegenstellingen worden in de verf gezet terwijl we minder en minder samenwerken en het eigenbelang primeert.

Naar wie kijkt u dan?

De Beukelaer: Ik ga nu niet met de vinger wijzen. Maar ik kan niet anders dan vaststellen dat er partijen zijn die minder veto’s en exclusieven hebben gesteld dan andere. Ik heb het over Les Engagés, Groen en ook wel Vooruit. Dat zijn de feiten. Die partijen staan het vaakst aan de kant van de oplossing.

U houdt ermee op na een carrière als gemeenteraadslid en schepen in Sint-Pieters-Woluwe, parlementslid en fractieleider in het Brussels parlement en als kers op de taart Brussels voorzitter van Les Engagés. Waar bent u trots op?

De Beukelaer: Ik heb de partij mee mogen vernieuwen, zeker als het gaat over onze houding ten opzichte van kernenergie (waar Les Engagés mikt op een ‘pragmatische’ mix van nucleaire- en duurzame energie, JB). We hebben met de partij, toen we federaal nog in de oppositie zaten, ook een verschil gemaakt met ons protest tegen het migratiebeleid van de Vivaldi-regering toen er minderjarige vluchtelingen op straat moesten slapen.

Dat zijn federale thema’s. U heeft misschien voor het verkeerde niveau gekozen.

De Beukelaer: Soms denk ik wel dat het federale niveau mij meer zou liggen. Maar ik heb ook in Brussel stenen proberen te verleggen, pogingen gedaan om de politiek zelf te veranderen. Ik heb mee aan de kar getrokken voor decumulregels, waardoor een burgemeestersambt bijvoorbeeld niet meer te combineren valt met een zitje in het parlement. Voor mij mag dat nog verdergaan, door een limiet te zetten op hoelang een politicus in een parlement mag zetelen.

U geeft het goede voorbeeld.

De Beukelaer: Ja. Maar het is eigen aan dertigers en veertigers vandaag, die ook steeds minder lang voor hetzelfde bedrijf blijven werken. In mijn eerste opiniestuk in Le Soir, in 2017, schreef ik al dat politiek geen beroep, maar een engagement moet zijn. Toen al pleitte ik voor decumul en een limiet in de tijd voor verkozenen. Acht jaar later is mijn mening niet veranderd. Zo'n regels zouden de perceptie van de politiek maar ook de beslissingen alleen maar ten goede komen.

Wat heeft de politiek u bijgebracht?

De Beukelaer: Ik heb geleerd dat je moet durven beslissen en voor je overtuigingen moet opkomen, zelfs en vooral wanneer dat tegenwind uitlokt. Ik heb ook geleerd dat werken en omgaan met mensen die radicaal anders zijn dan ikzelf een enorme rijkdom is die ik zal koesteren. Ik ben er ook erg dankbaar voor dat ik mensen met uitzonderlijke kwaliteiten heb ontmoet, bij verschillende partijen. Ik hoop ze te kunnen blijven adviseren en informeren over onderwerpen die mij nauw aan het hart liggen.

Zijn nieuwe verkiezingen, hoe politiek en constitutioneel ingewikkeld die ook zijn, een oplossing?

De Beukelaer: Nieuwe verkiezingen kunnen enkel als de Brusselwet wordt aangepast (op federaal niveau, JB). Dat is heel complex. Bovendien: denk je dat bepaalde partijen dan niet ook aan andere artikels van de Brusselwet willen gaan sleutelen? Dan komt het statuut van Brussel in het gedrang. Ik denk integendeel dat de autonomie van Brussel essentieel is. We moeten Brussel zelfs buiten zijn grenzen aanpakken. De negentien gemeenten zijn niet het economisch hinterland van Brussel. Als we qua mobiliteit en tewerkstelling niet verder kijken dan de gewestgrenzen, kunnen we geen enkel probleem duurzaam oplossen.

Dat ligt politiek erg gevoelig.

De Beukelaer: Dat besef ik, maar enkel in dat geval krijg je een echt tweetalig gebied, met ongeveer evenveel Franstaligen als Nederlandstaligen, dat socio-economisch steekhoudt. En als dat niet lukt, maak dan tenminste werk van de ‘hoofdstedelijke gemeenschap’ (de benaming voor het overlegforum tussen de gewesten, de federale overheid en de gemeenten van het oude Brabant, JB). De oprichting daarvan staat zwart op wit in de zesde staatshervorming, maar blijft dode letter. Verder is Brussel natuurlijk ondergefinancierd, wat betreft veiligheid en migratiegevolgen, bijvoorbeeld. Door het institutionele en de onderfinanciering niet aan te pakken, geven we meer en meer redenen aan Vlamingen en Walen om onze Brusselse autonomie op te geven. Zeker gezien de huidige crisis. Brussel moet zichzelf uiteraard sterk hervormen. Maar zonder die twee problemen serieus aan te pakken, zijn er geen duurzame oplossingen voor Brussel mogelijk.

U kan toch nog even voortdoen in de politiek, lijkt het.

De Beukelaer: Ik weet natuurlijk niet of ik definitief stop met politiek. Ik heb geen glazen bol. Maar wat ik niet ga doen, is als kapitein het schip verlaten terwijl de boot zinkt. Ik blijf aan boord tot er een oplossing in zicht komt. Dat kan een nieuwe regering zijn, of een begroting voor volgend jaar die gestemd wordt. Wanneer ik voel dat we in een nieuwe fase belanden, zal ik vertrekken. Maar het zal wel dit jaar zijn.

Dus er zit dit jaar – eindelijk – een doorbraak aan te komen in de politieke crisis?

De Beukelaer: Ik ben van nature uit optimistisch en er is nu wel weer een positieve dynamiek met de start van het parlementair jaar. Ik voel ook dat iedereen de impasse helemaal beu is. Misschien zet mijn politieke exit sommige mensen wel aan het nadenken.

Het zou ook een domino-effect kunnen inluiden.

De Beukelaer: Laten we vooral hopen dat mijn politieke erfenis anderen kan inspireren om zich te engageren, in de politiek of elders. Maar ja, ik voel ontgoocheling bij veel Brusselse politici. Echte desillusie.

Dat is moeilijk om toe te geven voor politici.

De Beukelaer: Zich kwetsbaar opstellen is moeilijk in deze wereld. Zeker omdat van politici verwacht wordt dat ze voor alles een oplossing hebben en ze dat krachtige beeld ook steeds uitdragen.

Daarvoor wilt u het niet blijven doen.

De Beukelaer: Aan het begin van mijn politieke carrière had ik die zichtbaarheid wel nodig. De waardering van anderen. Maar ik ben volwassener geworden. Die zichtbaarheid is me zelfs wat te veel geworden. Sommige vrienden zeggen me: “Allez, je kan net bijna minister worden.” Maar als ik al het lawaai demp en de waan van de dag stilzet, dan is het voor mij klaar als een klontje: buiten de politiek ga ik meer impact hebben.

Lees verder onder de foto

Langetermijndenken was een van uw drijfveren. Daar ontbreekt het aan in de politiek?

De Beukelaer: Ik kijk graag ver in de toekomst, ik wil de samenleving op die toekomst voorbereiden. Maar dat is onmogelijk in de politiek. Die houdt zich inderdaad vooral bezig met de korte termijn, met het dagelijks bestuur. Neem bijvoorbeeld mijn werk rond bitcoin en cryptomunten sinds 2020 (De Beukelaer lag mee aan de basis van de 'Brussels Blockchain Week', JB). Destijds sprak bijna niemand erover. Vandaag, jaren later, staan ze centraal in de strategie van de Verenigde Staten en grote financiële spelers en zullen ze ons monetair systeem op zijn kop zetten. Zo heb ik nog veel ideeën in andere sectoren.

Ideeën die u niet kwijt kunt in de politiek?

De Beukelaer: Als ik ze in de politiek lanceer, loop ik altijd tegen een muur op. Vaak ligt de civil society, ondernemers en academici, aan de oorsprong van innovaties, en tien jaar later komt de politiek in actie. Dat past niet bij mijn karakter. Ik heb lang geloofd, ook al ben ik niet naïef, dat ik daar verandering in kon brengen door de ladder te beklimmen, van gemeenteraadslid tot parlementslid en misschien wel minister. Maar eigenlijk verandert er niets. Ik ga dus liever aan die nieuwe ideeën werken.

Waar?

De Beukelaer: Ik keer mogelijk terug naar de ondernemerswereld, waarin ik tot 2018 actief was, maar ook het verenigingsleven interesseert me. Dat zijn toch omgevingen waar ik meer kan samenwerken en waar het belangrijk is om iemands advies in te winnen en om naar elkaar te luisteren. In de politiek moet je vooral je mening aan anderen opdringen, zoals we het voorbije jaar wel gemerkt hebben.