Minister Bernard Quintin: ‘Voor schietpartijen onderbreek ik verjaardagsfeestjes’

Na jaren van dralen gaat het plots snel met de fusie van de Brusselse politiezones. Dat is mede de verdienste van minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR), een excellentie die al eens met een terreinwagen werd vergeleken. “Een burgemeester beloofde me een juridische Himalaya. Ik begin alvast met klimtraining.”

Als BRUZZ de statige werkkamer van Bernard Quintin aan de Wetstraat binnenwandelt, zwaait de minister met een kaartje van België met de politiezones. “Welke zones zal ik nog voor u fuseren? Zegt u het maar. Brugge en Oostende? Oei oei, dat lijkt me te moeilijk.” Zijn introductie maakt meteen twee dingen duidelijk: de voormalige leraar, kabinetschef en diplomaat is niet enkel een man met humor, hij wil niet stoppen in Brussel.

Tot voor kort was u diplomaat. In die hoedanigheid zong u in Kinshasa zelfs in een koor.

Bernard Quintin: Klopt, met de naam Les enchanteurs (de betoveraars, red.). We zongen popsongs, Brel, Congolese liedjes … Het leverde me veel contact op met jonge Congolezen, die er mijn klankbord werden. Na de repetities verkondigde ik daar als enige ‘blanke’ mijn meningen over Congo. Na vijf of zes grote pinten werden die meningen dan vaak te straf en moest ik van onderwerp wisselen (lacht).

U bent Ganshorenaar en woonde in vier Brusselse gemeenten. Wat bevalt u aan Brussel?

Quintin: De stad heeft de voordelen van een grote hoofdstad, onder meer voor cultuur en infrastructuur. Tegelijk heeft Brussel de troeven van een grote provinciestad. In Parijs of Londen ben je altijd onderweg. Brussel is kleinschaliger, je kunt er makkelijk gaan wandelen, thuisblijven …

En uw grootste ergernis?

Quintin: J’ai mal à ma ville. De stad wordt slecht bestuurd, ze is vuil, overal zijn files en werken. Die werven zijn altijd erg slordig en zulke omgevingen trekken dan weer criminaliteit aan. En dan de manier waarop we met vuilnis omgaan. Ik herinner me een Portugese diplomate die op de statige Louis Lepoutrelaan woonde in Elsene. Ze vertelde me hoe fout het voelde toen ze voor het eerst een witte vuilniszak zomaar op het trottoir ging plaatsen. Of neem de metro: ik vind de uitbreiding van het netwerk een goede zaak, maar je moet er de middelen voor hebben, en competente studiebureaus die de Brusselse moerasondergrond begrijpen.

Zegt u nu dat de metro beter in de koelkast gaat, aangezien die vele miljarden er niet zijn?

Quintin: Als je begrotingsproblemen hebt, moet je keuzes maken. Er zal tussen vijf en tien jaar nodig zijn om de Brusselse begroting op orde te krijgen. Tegelijk hebben we 4,7 miljard euro nodig om de metro te realiseren zoals die vandaag gepland is. Beliris heeft zijn deel betaald en kan die miljarden niet bijleggen. Ingenieurs vertellen me dat je de werken die al gebeurd zijn kan bevriezen. Ik stel voor om dat te doen en vervolgens de draad van de werken weer op te pikken als de begroting op orde is. Om verdere beslissingen te nemen over de metro wacht ik op de vorming van een Brusselse regering.

Vorige week stelde u de plannen voor de fusie van de Brusselse politiezones voor. U gaat erg snel en wil die al in 2027 operationeel hebben. Vanwaar die haast? Er wordt al decennia over gediscussieerd.

Quintin: Net daarom mag het nu eens vooruitgaan. Ik werk trouwens niet enkel aan een plan voor de fusie van de Brusselse zones, maar voor fusies van politiezones in het hele land. We hebben te veel zones.

Maar alleen in Brussel zal u die fusie ook verplichten.

Quintin: (Verveeld) Ja, omdat het in het regeerakkoord staat. Maar ik ben er oprecht van overtuigd dat die fusie nodig is. Moeten we de veiligheid in Brussel beter coördineren? (Uitdrukkelijk) Ja. Tijdens al die schietpartijen in Anderlecht kwam er enkel hulp van de zone Brussel Hoofdstad Elsene, ik zag weinig van de eenheid van commando. Zal die fusie alle veiligheidsproblemen in Brussel oplossen? Natuurlijk niet, maar we zullen de interventiecapaciteit wel verhogen, terwijl we de nabijheidspolitie behouden en zelfs versterken. Dat ene korps zal trouwens geen politieraad meer tellen, die taken gaan naar de gemeenteraden.

Toch krijgt u het verwijt dat u een Vlaamse politieke agenda uitvoert, die mogelijk aan de fusie van de gemeenten voorafgaat.

Quintin: De fusie van politiezones is een operationele kwestie. Ik wil met klem ontkennen dat de fusie van de zones een voorbode zou zijn voor een fusie van de gemeenten.

De eenheid van commando waar u over spreekt zal alleen gelden voor de operationele leiding. Daarboven zit straks een politieke leiding met liefst negentien burgemeesters. Hoort die niet bij één persoon?

Quintin: Dat begrijp ik, maar we moeten werken met de politieke structuur die er vandaag is. Als je de politieke leiding van het korps bij één persoon wil leggen, de minister-president van het Gewest bijvoorbeeld, dan raak je aan de bijzondere Brusselwet van 1989. Dat zal niet zo snel gebeuren. Wat de fusie van de zones betreft: ik had die met één pennentrek kunnen beslissen via een koninklijk besluit. Vijftien jaar treuzelen in één klap opgelost, een medaille voor Quintin. In de plaats heb ik ervoor gekozen om een echt project uit te werken, te overleggen, schulden te verlichten … Want er moet meer geld naar de zones. Neem nu de zone Brussel-West waar ik woon. Dat is de vijfde zone van het land qua bevolking, maar de 57ste als het op financiering aankomt. (In het Nederlands) Da gaat nie! We gaan dus ook de KUL-norm voor de financiering van politiezones (norm opgesteld in 1999, die de lokale politiecapaciteit in de gemeente bepaalt, red.) herzien.

Wat wordt dan nog de rol van de ministerpresident?

Quintin: Hij of zij krijgt een raadgevende stem in het politiecollege, net als de hoge ambtenaar. De burgemeesters krijgen echt stemrecht. Geen minister-president als politiek uithangbord van het veiligheidsbeleid dus.

Vandaag is er al veel kritiek op de onzichtbare Rudi Vervoort (PS), vooral aan Nederlandstalige kant.

Quintin: Ah, de regering in slapende zaken. Kijk, zichtbaarheid vul je zelf in. Ook ik kan formeel redeneren en zeggen dat de zoveelste schietpartij in Anderlecht een kwestie voor de lokale zone is, maar ik onderbreek wel verjaardagsfeestjes om ter plaatse te gaan in het weekend. Dat is een belangrijk signaal voor de bevolking én voor de agenten. Ik ben een man van het terrein.

U werd zelfs al met een terreinwagen vergeleken door uw veelzijdigheid en kordate aanpak.

Quintin: (Bulderlach) Ik vond dat een sympathieke vergelijking.

De burgemeesters zullen de directe link met de korpschef verliezen die ze vandaag hebben. Begrijpt u hun angst om niet meer te kunnen wegen op het veiligheidsbeleid?

Quintin: Het lijkt me evident dat er in elke gemeente een soort referentiecommissaris komt, die een direct aanspreekpunt wordt voor de burgemeester, met een zekere bewegingsvrijheid.

De PS zegt dat ze zich zal verzetten tegen de fusie, in de conferentie van burgemeesters, in de parlementen. Kunnen ze de fusie blokkeren?

Quintin: Ik ga met iedereen praten en dat kan nuttige aanpassingen opleveren aan ons voorstel. Of een blokkade mogelijk is? We zullen zien. Burgemeester Olivier Maingain van Sint-Lambrechts-Woluwe beloofde me al een juridische Himalaya. Ik heb hem geantwoord dat ik nog niet zo’n goede klimmer ben, maar dat ik zal trainen.

Diezelfde PS werpt u voor de voeten dat u de structuur hertekent zonder dat er per se extra agenten komen, terwijl er wel een duizendtal ontbreken.

Quintin: Dat personeelstekort is geen financiële, maar een rekruteringskwestie, die in de eerste plaats een verantwoordelijkheid is van de zones zelf. Nu wil ik wel helpen om die agenten te overtuigen om in Brussel te komen werken. Er spelen veel zaken, onder meer de mobiliteit. De aanwervingsprocedure kan alvast eenvoudiger en de opleiding beter.

Ontmoette u burgemeesters die voor de fusie zijn, behalve uw partijgenoot Vincent De Wolf uit Etterbeek?

Quintin: Je hebt drie categorieën: een groep die mordicus tegen is en die ik niet zal kunnen overtuigen, een groep die eerder voor is en een groep die niet per se voor is, maar die de kat wat uit de boom kijkt.

Wie wordt korpschef en hoe wordt dat beslist?

Quintin: Dat zal het toekomstige politiecollege met de burgemeesters beslissen, na een aantal assessments.

De facto is er vandaag één grote zone en vijf kleine. Dreigt de zone Brussel Hoofdstad Elsene de rest niet gewoon op te eten en haar cultuur en korpschef op te dringen?

Quintin: De nieuwe structuur zal rekening houden met verschillende gevoeligheden en evenwichten en er zal plaats zijn voor alle korpschefs. Enkelen van hen staan vandaag al dicht bij hun pensioen.

Tot slot: hoe kijkt u naar de afwezigheid van een Brusselse regering?

Quintin: Dat is een catastrofe. Ten eerste ligt ons internationale imago helemaal aan diggelen, denk maar aan het vernietigende artikel in Politico. Verder is het Gewest gewoon failliet, en blijven we toch maar aanmodderen. Die lange periode zonder volwaardige regering vind ik een echt democratisch probleem. Ik hoorde al socialisten zeggen: “We zitten nog steeds aan de knoppen in de regering in lopende zaken, we hebben de helft van de Brusselse gemeenten, zo slecht is dat allemaal nog niet.” Bij andere landen spreken we dan al snel over een bananenrepubliek. Ondertussen wordt de financiële put altijd dieper. De volgende regering zal moeilijke keuzes moeten maken, die met elke maand treuzelen pijnlijker worden. Op de achtergrond voel je een bepaald idee hangen, dat bij de socialisten al decennia bestaat: “Er zal altijd wel iemand voor ons betalen."