Nieuw Vlaams meldpunt voor Brusselse ziekenhuizen die taalwet overtreden

Vlaams minister voor de Vlaamse Rand Ben Weyts (N-VA) zet mee zijn schouders onder een nieuw meldpunt voor spoeddiensten en ziekenhuizen in Brussel die geen zorg in het Nederlands aanbieden. Ziekenhuizen die herhaaldelijk taalklachten ontvangen, kunnen sancties verwachten. "Uit ervaring blijkt dat veranderingen vaak mogelijk zijn wanneer er geldboetes dreigen."

Het initiatief gaat uit van de Vlaamse Volksbeweging (VVB), het Vlaams Artsenverbond (VAV) en het Vlaams Komité voor Brussel (VKB).

"Nederlandstaligen uit de Vlaamse Rand en Brussel hebben recht op zorg in hun eigen taal, zeker in situaties waarin elke seconde telt. Dat is gewoon een mensenrecht," zegt Weyts. "We hebben al genoeg geprobeerd om dit op de politieke agenda te zetten, maar dat valt telkens op een koude steen. Daarom veranderen we nu het geweer van schouder en kiezen we de juridische weg, beginnend met het verzamelen van klachten."

Spoedgevallendiensten, medische urgentiegroepen (MUG) en openbare ziekenhuizen in Brussel zijn wettelijk verplicht om tweetalig te zijn, maar in de praktijk is dit vaak niet het geval.

De federale regering heeft in het regeerakkoord afgesproken om hierop toe te zien, maar in afwachting daarvan komt er nu al een nieuw Vlaams meldpunt. Dit meldpunt zal klachten verzamelen en analyseren, en indien nodig worden er juridische stappen ondernomen tegen ziekenhuizen die zich niet aan de wet houden.

Minister Weyts roept iedereen op om hun klachten in te dienen via www.taalklachten.be, zodat de omvang van het probleem duidelijk wordt en er gerichte actie kan worden ondernomen.

Taalklachten in de Brusselse ziekenhuizen

In noodsituaties, zoals bij een hartaanval, is het niet altijd eenvoudig om in een tweede of derde taal te communiceren wanneer Nederlands de moedertaal is. Ook communiceren met artsen over dierbaren is niet altijd eenvoudig.

Een bekend voorbeeld van hoe het mis ging is het dossier van baby Cisse, uit Roosdaal, die in Anderlecht in het ziekenhuis belandde. Over de doodsoorzaak ontstond een misverstand omdat de verpleegkundige de Engelstalige vraag van de vader niet begreep.

Het is niet de enige pijnlijke situatie. Elk jaar halen verschillende voorbeelden de pers. Denk ook aan het Zorgcentrum na Seksueel geweld, waar een slachtoffer van verkrachting niet in het Nederlands of Engels geholpen kon worden.

Oude meldpunt 'niet bekend genoeg'

Hoewel er in 2011 al een meldpunt werd opgericht om taalklachten in Brusselse ziekenhuizen te verzamelen, bleek dat niet effectief genoeg. Het meldpunt was vaak onvoldoende bekend bij het publiek en moeilijk toegankelijk.

"Daardoor kregen we waarschijnlijk slechts een klein aantal werkelijke klachten binnen," zegt de woordvoerder van Weyts, Michaël Devoldere. "Veel taalklachten worden niet gemeld, waardoor we slechts het topje van de ijsberg zien. We willen dit oplossen door het meldpunt breder bekend te maken en toegankelijker te maken voor burgers."

Het nieuwe meldpunt zal actief gepromoot worden bij burgers in Brussel en de Rand.

Kans op succesvolle juridische vervolging

Ook de juridische ondersteuning aan patiënten die een klacht willen indienen, is nieuw. Bij de Vaste Commissie voor het Toezicht op Taal klonk eerder al dat sancties op basis van de Bestuurstaalwet ingewikkeld zijn. "Het is een systeem gebaseerd op goede wil in plaats van strikte regelgeving."

"Voor een overheid is het niet eenvoudig om naar de rechter te stappen bij een inbreuk op de Taalwet," geeft ook Devoldere toe. "Burgers hebben meer mogelijkheden. Daarom werken we samen met burgers en het middenveld om klachten op te volgen en de kans op juridische uitspraken te vergroten."

Ziekenhuizen die herhaaldelijk taalklachten ontvangen, kunnen sancties verwachten. Het kabinet hoopt dat het aanwerven van voldoende Nederlandstalig personeel of het aanbieden van Nederlandse lessen aan het Franstalig personeel, hierdoor versneld wordt. "Uit ervaring blijkt dat veranderingen vaak mogelijk zijn wanneer er geldboetes dreigen."

Taallessen in de ziekenhuizen?

Zal de Vlaamse overheid subsidies verstrekken aan ziekenhuizen om taallessen voor hun personeel aan te bieden? Op dit moment is daar geen sprake van. Devoldere: "Het is een wettelijke verplichting voor ziekenhuizen om tweetalige zorg te bieden. Het zou dan ook onlogisch zijn om subsidies toe te kennen aan ziekenhuizen die zich niet aan deze wet houden."

Hoe ziekenhuizen hun interne organisatie verder vormgeven, blijft hun eigen verantwoordelijkheid. "Als het UZ Jette het kan, dan zouden andere ziekenhuizen dat ook moeten kunnen. Het uiteindelijke resultaat is wat voor ons telt."