Groen licht voor noodwet Verlinden tegen overvolle gevangenissen

De Kamercommissie Justitie heeft dinsdag in tweede lezing ingestemd met de noodwet waarmee minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) de overbevolking in de gevangenissen wil aanpakken. Op initiatief van de meerderheid kwam er nog een amendement dat verhindert dat daders van familiaal geweld hun straf met een enkelband thuis uitzitten, een gevolg van een recent gezinsdrama in Houthalen-Helchteren.

De overbevolking in de Belgische gevangenissen is een structureel probleem, maar is op dit moment wel bijzonder acuut. Begin juli zaten er ruim 13.700 gedetineerden in de cel, terwijl er eigenlijk maar plaats is voor iets meer dan 11.000 gevangenen.

Dat betekent dat heel wat mensen op de grond moeten slapen, maar ook dat ongeveer 4.000 veroordeelden die normaal gezien al in de cel zouden moeten zitten vrij zijn, omdat de uitvoering van hun straf is opgeschort. Daarnaast zijn er nog eens ruim 600 gevangenen met verlengd penitentiair verlof.

Met Pasen kreeg minister van Justitie Annelies Verlinden binnen de regering groen licht voor een noodwet om de overbevolking aan te pakken. Voor straffen tot drie jaar moet de cel het laatste redmiddel worden, wat betekent dat rechters zullen moeten motiveren waarom ze geen alternatieve straf voorstellen. Bij een celstraf tot zes maanden zullen ze zelfs een alternatieve straf moeten opleggen.

Verlinden draait ook een maatregel van haar voorganger Vincent Van Quickenborne (Open VLD) terug. Hij voerde in dat mensen met een celstraf onder de drie jaar effectief naar de cel moeten.

Zware feiten

In de noodwet kunnen veroordeelden die een celstraf kregen tot en met drie jaar na een derde van de straf vervroegd vrijkomen. Met een enkelband kan dat al na een half jaar. Gevangenisdirecteurs zullen bij langere straffen vanaf zes maanden voor strafeinde advies kunnen geven aan de strafuitvoeringsrechter over een vervroegde invrijheidstelling, al is wie veroordeeld werd voor terreur of zedenfeiten daar wel van uitgesloten.

De tekst kreeg begin deze maand al groen licht in eerste lezing, dinsdag/vandaag volgde de tweede lezing. Op initiatief van de meerderheid kwam er wel nog een amendement dat het verhindert dat daders van zware feiten als intrafamiliaal geweld, incest of kindermisbruik hun straf met enkelband uitzitten op het adres van de slachtoffers, zelfs als die laatsten daar zelf toestemming voor hebben gegeven.

De aanpassing is het gevolg van het recente gezinsdrama in het Limburgse Houthalen-Helchteren, waarbij een man die met verlengd penitentiair verlof was zijn partner in brand stak. Het wetsontwerp kan nu door de plenaire vergadering worden gestemd.