Risico op emotionele uitputting bij één op de twee Brusselse verpleegkundigen

De helft van de verpleegkundigen in Brussel en Wallonië lopen het risico op emotionele uitputting. Dat meldt de Algemene Unie van Verpleegkundigen van België (AUVB) in een verkiezingsmemorandum. Ze vragen de komende lichting beleidsmakers acties te ondernemen en de fysieke en mentale klachten van Belgische verpleegkundigen het hoofd te bieden.

Uit recent onderzoek blijkt dat een op de tien verpleegkundigen in ziekteverlof is. Dat cijfer stijgt, terwijl ook het aantal patiënten blijft toenemen door de vergrijzingsproblematiek, benadrukt de AUVB. De verpleegkundigen in Brussel en Wallonië lopen het hoogste risico op emotionele uitputting, het gaat over meer dan de helft van de verpleegkundigen.

Een oorzaak daarvan is de hoge verpleegkundige-patiëntratio in ons land: een verpleegkundige voor elf patiënten. Het Europese gemiddelde ligt op acht patiënten per verpleegkundige. "Dit leidt tot overbelasting van de resterende verpleegkundigen en het noodgedwongen sluiten van afdelingen", aldus AUVB.

"Tijdens de covidpandemie draaiden verpleegkundigen overuren aan de frontlinie, ze vochten voor de gezondheid van ons allemaal", besluit AUVB. "Toen het applaus wegstierf, bleef er weinig politiek engagement over om hen écht te bedanken en te geven wat ze verdienen: een structurele ondersteuning van deze essentiële sector."

In het memorandum laat de AUVB de verpleegkundigen zelf aan het woord, die opgevoerd worden als patiënten. Zo getuigt onder meer de 28-jarige thuisverpleegkundige Mehdi Amayskar over het gebrek aan praktische en financiële ondersteuning in zijn branche. Hij heeft namelijk reeds op jonge leeftijd te kampen met rugproblemen.

"Als ik rondbel voor een rolstoel, een liftje of ander materiaal om mijn patiënt te ondersteunen, dan is het vaak allemaal uitgeleend. Als er geen rolstoel ter beschikking is, maar je moet iemand wassen, dan moet je je patiënt wel zelf ondersteunen of dragen naar de badkamer. Zo heb ik al eens een verkeerde beweging gemaakt en een verschot in mijn rug gekregen", getuigt de jonge thuisverpleegkundige. Hij is ook voorstander voor een aantrekkelijkere verloning voor verpleegkundigen.

Hoofdverpleegkundige interne geneeskunde Alexandra Aachen (52) spreekt over "ontelbare vergaderingen waarbij de directie de verpleegkundigen eenzijdig op de hoogte bracht van beslissingen". Volgens Aachen heeft zo'n hiërarchische relatie tot gevolg dat verpleegkundigen gedemotiveerd werden, of het werk op automatische piloot uitvoerden. De oplossing daarvoor is de uitbouw van meer "verpleegkundig leiderschap." Onder meer een verpleegraad en verpleegkundig management kunnen volgens Aachen soelaas brengen.

Zware stages

Laatstejaarsstudent verpleegkunde Batpiste Vandamme (22) klaagt op zijn beurt de loodzware studentenstages aan binnen een "verwarrende" wildgroei aan diverse opleidingen tot verpleegkundige. "Momenteel loop ik stage op de spoedafdeling. Het is intens en zwaar. Omwille van het personeelstekort worden we gewoon losgelaten zonder consequente begeleiding", zegt de student. Volgens Vandamme moet er dan ook ingezet worden op het stimuleren van levenslang leren en een uniform opleidingstraject waarbij iedereen dezelfde competenties aangeleerd krijgt.

Verpleegkundig diensthoofd kritische geneeskunde Yves Maule (51) heeft dan weer veelvuldig te kampen met intense vermoeidheid, spierpijn en een verlaagde weerstand als gevolg van long covid. Ook geheugenverlies speelt hem parten. "Door het gebrek aan waardering en het verpleegkundigentekort is de job loodzwaar. Ik werk intussen meer dan vijfentwintig jaar op de spoedafdeling", duidt Maule. "Ik heb al veel verpleegkundigen zien komen en overwerkt en gedesillusioneerd zien gaan. Ik begrijp waarom."

Volgens de 53-jarige Liesbet Van De Velde, hoofdverpleegkundige in een woonzorgcentrum, moet er meer tijd en aandacht besteed worden aan ethische afwegingen in het beleid. "'Het is hier geen carwash!' zeg ik soms tegen mijn verpleegkundigen. Het is niet de bedoeling dat we de bewoners van ons woonzorgcentrum om het snelst wassen, als een soort object."

Samengevat moet er door volgende regeringen werk gemaakt worden van een lagere verpleegkundige-patiëntratio, meer autonomie en zeggenschap op de werkvloer, een uniforme opleiding, een herwaardering van het beroep en meer aandacht voor ethische afwegingen binnen het zorgbeleid.